མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་བྱང་ཤར་རྒྱུད་འདི་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་ཡར་འཕགས་པ་ཡིན་ནམ།

       ཀྲུང་གོའི་ཚན་རིག་གླིང་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཧྥང་ཞའོ་རྨིན་གྱིས་གསར་སྐྱེས་དུས་རབས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པའི་ཁོངས་མི་མང་བོའི་སྣེ་འཁྲིད་དེ་ཀྲུང་གོའི་ཚན་རིག་གླིང་ནུབ་བྱང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ཐོན་ཁུངས་ཞིབ་འཇུག་གླིང་གི་ཞིབ་འཇུག་པ་མིའོ་ཡུན་ཧྥ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་མཁས་པ་མང་བོ་དང་མཉམ་འབྲེལ་བྱས་ནས་དེང་རབས་ཕྱི་ངོས་ཀྱི་སོན་ཕུང་གཞི་གྲངས3088སྤྱད་དེ་སྐྱེ་དངོས་དམིགས་ཚད་ཀྱི་མཐོང་སྣེ་ནས་གནའ་བོའི་མཚོ་འཕགས་ལྡོག་སྟོན་གྱི་ཐབས་ཤེས་གསར་བ་བཙུགས་ཏེ་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་བྱང་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་གནའ་བོའི་མཚོ་འཕགས་རིམ་འགྱུར་ལོ་རྒྱུས་བསྐྱར་འཛུགས་བྱས་ནས་ས་ཁུལ་དེ་ནི་གཙོ་བོ་ལོ་ཁྲི1100ནས་ལོ་ཁྲི700ཡི་སྔོན་ལ་མགྱོགས་མོའི་ངང་ཡར་འཕགས་པར་མ་ཟད། ད་དུང་ཁོར་ཡུག་ནུས་སྣང་དྲག་པོ་ཡང་བྱུང་བ་གསལ་སྟོན་བྱས་པ་རེད།

       ཞིབ་འཇུག་པ་ཧྥང་ཞའོ་རྨིན་གྱིས་བསྟན་དོན། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ས་ངོས་ཇི་ལྟར་ཡར་འཕགས་པ་ལ། མཐོ་སྒང་ཡར་འཕགས་པར་ཞིབ་དཔྱད་བྱེད་པའི་སྒུལ་ཤུགས་རིག་པའི་འདྲ་དཔེ་ལ་མཚོན་ན། དུས་རླུང-ཐན་པའི་ཁོར་ཡུག་གི་ཆགས་སྟངས་གྲུབ་པ་དང་། ཨེ་ཤ་ཡའི་ས་དབྱིབས་དང་ཆུ་བོ་ཆེན་པོའི་གྲུབ་ཚུལ། རླུང་ཟད་བསླད་ཐེབས་དང་སའི་གོ་ལའི་འགྱུར་ལྡོག་སོགས་གཙོ་གནད་ཚན་རིག་གནད་དོན་རབ་དང་རིམ་པ་ཞིག་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་པ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན། མིག་སྔར། གཅིག་གྱུར་གྱི་བཤད་སྟངས་ཤིག་ཆགས་མེད་པ་དང་། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་བྱང་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་གནའ་བོའི་མཐོ་ཚད་ཞིབ་འཇུག་ནི་དེ་བས་ཀྱང་སྟོང་བར་གནས་ཡོད། “ནུས་ལྡན་ཡིན་ཞིང་ད་ལྟའི་གནས་མཚུངས་རྒྱུ་དང་ལོ་མར་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱི་བཅད་གྲངས་ཆེན་པོ་གཉིས་རྨང་གཞི་བྱས་ཏེ་གནའ་བོའི་མཐོ་ཚད་བསྐྱར་འཛུགས་བྱེད་པ་ལ་མི་འདྲ་བའི་ཐབས་ཤེས་གཞན་པ་ཞིག་བཙལ་ནས། ས་ཁུལ་མང་བོའི་གནའ་བོའི་མཐོ་ཚད་ལ་རྩོད་གཞི་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ་ལ། རང་ཚུགས་ཐུབ་པའི་བརྡར་གཅོད་དཔང་དངོས་མཁོ་འདོན་བྱ་དགོས།”

       དེ་ལ་གཞིགས་ནས། ཧྥང་ཞའོ་རྨིན་གྱིས་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པའི་སྣེ་འཁྲིད་ནས་མཉམ་ལས་པ་དང་མཉམ་དུ་མཚོ་འཕགས་ལ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པའི་རི་ཁུལ་གྱི་ལོ་མ་ཁབ་དབྱིབས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རིགས་ནས་མགོ་བརྩམས་ཏེ། རི་ཁུལ་གྱི་མཚོ་འཕགས་དམའ་བའི་ས་ཁུལ་དུ་སྐྱེ་བའི་ལྕགས་ཐང་དང་གནས་བརྟན་ཤིང་གི་རིགས། མཚོ་འཕགས་འབྲིང་བའི་ཁུལ་དུ་སྐྱེ་བའི་བསེ་ཐང་དང་གསོམ་རིང་གི་རིགས་དེ་མཚོ་འཕགས་ཕྱོགས་སྟོན་དངོས་པོར་བྱས་ན་ཆོག་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་དང་། ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པས་ལུགས་མཐུན་ངང་འཕྲེད་ཐིག་ནུས་སྣང་སོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་མེད་པར་བཏང་རྗེས། གསར་གཏོད་རང་བཞིན་ངང་བཙུགས་པའི་བཅད་གྲངས་ཤིག་གིས་འདས་སོང་མཚོ་འཕགས་ཀྱི་རྩི་ཤིང་སོན་ཕུང་གི་དམིགས་ཚད་གསར་བ་རྐོ་འབྲི་བྱས་པ་དང་། དེ་ནས་དེང་རབས་མཚོ་འཕགས་རྩིས་རྒྱག་མཉམ་བྱ་ཞིག་བཙུགས་པར་མ་ཟད། ད་དུང་གསར་སྐྱེས་དུས་རབས་ཀྱི་ལོ་སྐོར་བཞི་པ་ནས་བཟུང་གི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ས་ཁུལ་གྱི་སོན་ཕུང་ཟིན་ཐོ་སྤྱད་ནས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་རང་བཞིན་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད།

       ཧྥང་ཞའོ་རྨིན་གྱིས་མཚམས་སྦྱོར་བྱས་ན། ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པས་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་བྱང་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་ཚྭ་འདམ་གཞོང་སའི་ལོ་རབས་ཡང་དག་གི་བཅད་ངོས་དང་གསོར་ཁུང་བཞི་ཡི་སོན་ཕུང་གཞི་གྲངས་སྤྱད་ནས་བཅད་ངོས་ཐོག་གི་རྩི་ཤིང་འགྱུར་རྡོ་ལ་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་མཚོ་འཕགས་རྩིས་རྒྱག་མཉམ་བྱ་གསར་བ་བཙུགས་པ་བཀོལ་ཏེ་ཡོ་བསྲང་བྱས་རྗེས། ཚྭ་འདམ་གཞོང་སའི་ཤར་མཚམས་དང་ནུབ་མཚམས་ཀྱི་རི་གཟུགས་ལོ་ཁྲི1600ནས་བཟུང་གི་གནའ་བོའི་མཐོ་ཚད་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཟིན་ཐོ་ཐོབ་ནས། ཚྭ་འདམ་གཞོང་ས་ནི་ཕལ་ཆེར་ལོ་ཁྲི1500ཡི་སྔོན་ལ་ཤར་དང་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་གནའ་བོའི་མཚོ་འཕགས་ནི་སྨི1332±189དང་སྨི433±189ཡིན་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་པ་དང་། དེའི་རྗེས་ལ། ཤར་མཚམས་ནི་ཕལ་ཆེར་ལོ་ཁྲི1100ཡི་སྔོན་ལ། འཕྲལ་མར་ཡར་འཕགས་ནས་སྨི3685±87ལ་ཐོན་པ་དང་། ནུབ་མཚམས་ནི་ཕལ་ཆེར་ལོ་ཁྲི700ཡི་སྔོན་ལ། འཕྲལ་མར་སྨི3589±62ལ་ཐོན་ནས་ད་ལྟའི་མཐོ་ཚད་འདི་དང་ཐག་ཉེ་བར་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།