ཕག་གྲུའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་སྟག་ལོའི་སྡེ་གཟར།
སྤྱིར་ཡུལ་སྡེ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་མཐུན་སྒྲིལ་ནི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་རྨང་གཞི་ཡིན་ལ། ནང་འགལ་གྱི་འཁྲུག་རྩོད་ནི་སྡེ་བ་སྤྱིའི་དབང་ཤུགས་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་འཇིན་རྟེན་ན་ཡོངས་སུ་གྲགས། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་དུས་རབས་རིམ་བྱུང་གི་སྲིད་དབང་ཉམས་རྒུད་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཡང་ནང་འགལ་དང་ནང་འཁྲུག་ཁོ་ནས་བྱས་ཡོད། དེ་ཡང་གཞུང་གི་བློན་ཆེན་ཁག་དང་། ཡུལ་གྲུ་སོ་སོའི་སྡེ་དཔོན་ཁག་གིས་དབང་ཆ་ཕྲན་ཚེགས་ལ་དམིགས་ཏེ་ས་ཕྱོགས་དང་ས་ཕྱོགས་བར་འགལ་བ་སློང་བ་དང་། ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་བར་དུ་འགལ་བ་བསླངས་ནས་དེ་དག་གི་སྟོབས་ཤུགས་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་རང་གི་ས་ཁོངས་དང་དབང་ཆ་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་ཡོད་པ་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་ཆག་སྒོ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པ་ཀུན་གྱི་རྟོགས་འོས། གནད་དོན་འདིས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། དམག་དོན། སློབ་གསོ་བཅས་ཀྱི་བྱ་བཞག་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བའི་བཀག་རྡོ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། དེས་ན་ཕག་གྲུ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་སྲིད་དབང་ཉམས་རྒུད་དུ་ཕྱིན་པ་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་དེ་ལས་མ་འདས། ཕག་གྲུ་དང་རིན་སྤུངས་པ་གཉེན་བསྲེས་པའི་ཐོག་མ་ནི་ཆེ་ས་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་རིན་སྤུངས་པའི་ལྕམ་མོ་ཀུན་དགའ་དཔལ་འཛོམས་ཁབ་ཏུ་བཞེས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་གྲགས་པ་འབྱུང་གནས་དགུང་ལོ་བཅུ་དགུ་པར་སྲིད་ཁྲིར་ཕེབས་སྐབས། དྲུང་འཁོར་ནང་བློན་ཁག་གཅིག་གིས་སྲས་སྐུ་ན་ཆུང་བ་ལ་ཁ་གཡར་ནས་ཁྲི་ཐོག་ཏུ་ཡབ་ཆེ་ས་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་བཞུགས་དགོས་པའི་གྲོས་འགོ་བཏོན་ཀྱང་། ཏྰ་སི་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་རྩ་ཁྲིམས་ནང་དུ་ཕག་གྲུ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལ་མི་སྐྱ་ཕལ་བ་བཀོད་མི་ཆོག་པའི་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་སྟབས། སྤྱན་སྔ་རིན་པོ་ཆེ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཞལ་ནས། ཁྲི་ཐོག་ཏུ་བུ་ཆུང་ལས་འོས་མེད། ཁྱིམ་པ་རྒད་པོ་ཞིག་གིས་ཁྲི་པ་མི་འོང་གསུངས་པ་བཞིན་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ཆུ་བྱ་སྤྱི་ལོ༡༤༣༢ལོར་སྲས་གྲགས་པ་འབྱུང་གནས་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲིར་འཁོད། རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ཤིང་སྟག་སྤྱི་ལོ༡༤༣༤ལོའི་ཟླ་བ་དང་པོའི་ཚེས་ཉེར་གཉིས་ཉིན་སྤྱན་སྔ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་ཡང་ཡབ་ཀྱི་རང་ཉིད་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲོ་ཐོག་ཡོང་རྒྱུའི་རེ་བ་གནང་བའི་མཛད་སྒོ་མ་ལེགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ནང་འཁྲུག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིགས་ལངས་པས། ཡབ་ཆེ་ས་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་སྣེའུ་གདོང་དུ་བཞུགས་ཐབས་བྲལ་ནས། ཡར་རྒྱབ་ཏུ་ཕེབས་ཏེ་ལོ་ངོ་བཅུ་གཅིག་ཙམ་བཞུགས་དགོས་བྱུང་བ་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་ནས་གསལ་ཡང་། སྐབས་དེར་ཕྱོགས་སོ་སོའི་འགོ་པ་གང་གིས་བྱས་པ། བུ་རྟ་གང་བརླགས། ཡུལ་དུས་གང་འཁྲུག་སོགས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཁ་གསལ་བ་ཞིག་ད་ཕན་མ་མཐོང་། སྡེ་འཁྲུག་འདི་ནི་སྟག་ལོའི་སྡེ་གཟར་ཞེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་སྐད་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་སྡེ་འཁྲུག་ཅིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཕག་མོ་གྲུ་པའི་སྲིད་དབང་ཡང་འདི་ནས་ཉམས་འགོ་ཚུགས།
འདིའི་སྐོར་ལ《དེབ་ཀུན་གསལ་མེ་ལོང》ལས། ནང་འཁྲུག་དེ་ལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཁས་ཆེན་རྣམས་ཀྱིས་སྟག་ལོའི(༡༤༣༤)སྡེ་གཟར་ཆེན་པོ་ཟེར། མཐར་ཡབ་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་དང་ཁོ་པའི་ཕྱོགས་ཁག་བཀའ་བློན་ཚོ་ཡར་རྒྱབ་ཏུ་བཏང་སྟེ་འཚོ་རྟེན་གཞིས་ཀ་འགའ་ཞིག་སྤྲད། ནང་བཀྲ་མ་ཤིས་ན་ཕྱི་དོན་མི་འགྲུབ་ཅེས་པའི་དཔེ་ལྟར། དུས་དེར་ཕག་གྲུའི་གདུང་རྒྱུད་སྣེའུ་གདོང་གི་སྲིད་དབང་འཛིན་མཁན་དང་། ཞལ་ངོ་སོགས་གདན་ས་མཐིལ་དང་རྩེད་ཐང་གི་གདན་ས་འཛིན་མཁན་བཙུན་པ། གདུང་རྒྱུད་ཁྱིམ་པ་བཅས་བར་འགལ་བ་ཆེས་ཆེར་ཕྱིན། དབང་གྲགས་པ་འབྱུང་གནས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀའི་དབང་ཆ་བཟུང་བ་དེར་ཁ་གཡར་ནས་ཡབ་དང་གདུང་རྒྱུད་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངོ་རྒོལ་ཡང་ཡང་བྱས་པར་མ་ཟད། ཕྱོགས་མཚུངས་གཙང་ཁུལ་གྱི་ཕག་གྲུའི་མངའ་འབངས་དཔོན་རིགས་ལ་ལས་རང་ཚུགས་སྒེར་བཙན་ཡོང་ཆེད་ཕག་གྲུར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་འགོ་ཚུགས། དེ་སྔ་ཏྰ་སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་ལ་དཔོན་འབངས་དེ་རིགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་རོགས་རམ་བྱས་ཏེ་ས་སྐྱའི་ལག་ནས་སྲིད་དབང་འཕྲོག་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། སྲིད་དབང་ཐོབ་རྗེས་ཁོ་ཚོར་ས་ཁོངས་ས་ཞིང་དང་། འབངས་འཁོར་གཡོག་དང་སྲིད་དབང་གོ་གནས་སོགས་སྔར་ལས་མང་བ་འཐོབ་པའི་ཆེད་