རྒྱལ་དབང་བདུན་པའི་སྐབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ།

  རྒྱལ་པ་སྐུ་འཕྲེང་བདུན་པ་ནི་བློ་བཟང་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་ལ།  ཁོང་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ས་བྱི་སྤྱི་ལོ༡༧༠༨ལ་མདོ་ཁམས་ལི་ཐང་རྫོང་ཁོངས་ཐུབ་ཆེན་བྱམས་པ་གླིང་གི་ཞོལ་གྲོང་དུ་ཡབ་བསོད་ནམས་དར་རྒྱས་དང་ཡུམ་བློ་བཟང་ཆོས་མཚོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས།  ཆུང་དུས་ནས་འཁྲུངས་ལྟས་སོགས་ངོ་མཚར་ཆེ་བར་བརྟེན་མོད་སྨད་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྷ་བླའི་གསང་ལུང་བཞིན་བོད་སོག་དད་ལྡན་མང་པོས་རྒྱལ་དབང་དྲུག་པ་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ཡིན་པའི་དད་མོས་ཆེ་བའི་དབང་གིས་ལྷ་བཟང་ཧན་གྱིས་བཟུང་ཐོག  པད་དཀར་འཛིན་པ་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་རྒྱལ་བའི་གསེར་ཁྲིར་འཁོད་ཡོད་སྟབས།  མངོན་གསལ་གྱིས་ངོས་འཛིན་ཞུ་མ་ཐུབ་པར་གདན་ས་གསུམ་གྱི་བླ་གྲྭ་དང་གཞུང་ཞབས་རྙིང་གྲས་འགས་མདོ་སྨད་ནས་མངོན་ཆུང་སྐྱབས་ཞུ་ཕུལ་བར་བཤད།  དེ་ནས་ཡང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་དགུང་གྲངས་བདུན་དུ་སླེབས་ཚེ་ལྷ་བཟང་ཧན་ནས་ཀྱང་གནས་ཚུལ་གོ་སྟེ་མི་སྣ་ཆེད་གཏོང་གིས་བཙལ་ཞིབ་ཡོང་གིན་ཡོད་ལ།  དེ་ནི་ལེགས་ཉེས་གང་ཡིན་མི་ཤེས་བསམ་ནས་གསང་སྟབས་ངང་ཡུལ་བྱོལ་གྱིས་འབྲི་ཆུ་བརྒལ་ཏེ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཤིང་རྟ་སྤྱི་ལོ༡༧༡༤ལ་སྡེ་དགེ་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་ཏེ་རྫོང་གསར་དུ་ཞབས་སོར་འཁོད་ཅིང་།  སྡེ་དགེ་རྒྱལ་བོ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་སོགས་ཡུལ་དཔོན་དག་གིས་ཕེབས་བསུ་ཤངས་ལེན་གཟབ་རྒྱས་ཞུས།  དེའི་ཚེ་མཚོ་སྔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་དགེ་ལུགས་པའི་སྦྱིན་བདག་སོག་པོའི་དཔོན་ཁག་རྣམས་ཀྱིས་གསན་ཏེ་ཐམས་ཅད་གྲོས་ཐོག་ནས་མི་སྣ་ཆེད་རྫོངས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོར་མདོ་སྨད་ཕྱོགས་སུ་གདན་དྲངས།  རིམ་གྱིས་བསུ་བ་སེར་སྦྲེང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་བཅས་སྐུ་འབུམ་བྱམས་པ་གླིང་དུ་ཕྱག་ཕེབས།  དེ་ལྟར་བོད་སོག་མཆོད་ཡོན་ཐམས་ཆད་ཀྱིས།  རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་གསར་དུ་ངོས་འཛིན་ཁས་ལེན་ཞུས་པ་དང་ཡང་སྐབས་དེར་ལྷ་བཟང་ཧན་དང་ཅུང་གར་བ་སོགས་ཀྱིས་བོད་སོག་ཡུལ་དུ་སྡེ་གཟར་རབ་དང་རིམ་པ་ལངས་བཞིན་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱིས།  རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་ཀྱང་ལེགས་ལམ་མེད་པ་ལྟ་བུའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཆིན་གོང་མས་མཁྱེན་རྟོགས་བྱུང་རྗེས་བཀའི་ཕོ་ཉ་མངགས་ཏེ་རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་འདི་པར་དོ་དམ་དང་བདག་གཅེས་སྤྱི་བཀུར་དགོས་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་བཀའ་ལུང་བསྒྲགས།  རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ༡༧༡༦ལ་ཡོངས་འཛིན་དམ་པ་ཆུ་བཟང་རིན་པོ་ཆེའི་མདུན་ནས་རབ་བྱུང་གི་སྡོམ་པ་བཞེས་ཤིང་སྐུ་ཡོན་གསན་བསམ་གྱི་རིམ་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་བར་མཛད།  ཡང་གོང་དུ་སྨྲས་པ་བཞིན་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ས་ཕག་སྤྱི་ལོ༡༧༡༩ལ་གོང་མ་ཁང་ཞི་ཆེན་པོས་ཅུང་གར་བའི་དམག་ཤུགས་བོད་ནས་མཐར་སྐྲོད་གཏོང་རྒྱུའི་དྲག་དཔུང་གི་མགོ་འཛིན་དང་།  རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་བོད་སོག་སྐྱེ་རྒུ་ཡོངས་ཀྱི་རེ་འདུན་ལྟར་བོད་དབུས་སུ་ཕེབས་སྐྱེལ་ཞུ་བ་བཅས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དམག་དཔོན་དུ།  གོང་མ་རང་གི་སྲས་བཅུ་བཞི་པ་ཅང་ཅུན་ཝང་བྱ་བ་ཆེད་གཉེར་གྱིས་མཚོ་སྔོན་དུ་གཏོང་གནང་མཛད་དེ་རྒྱ་སོག་གི་དཔུང་དམག་གཏོས་ཆེ་བ་བཅས་རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་མཆོག་དབུས་སུ་ཞལ་སྒྱུར་གྱི་གྲ་སྒྲིག་ལེགས་པར་གནང་ཞིང་།  གོང་མས་ད་དུང་རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་འདི་པར་གསེར་ཐམ་དང་འཇའ་ས་བཅས་གནང་འབུལ་ཞུས་ལ།  འོན་ཏེ་སྐབས་དེར་ཕུལ་བའི་གསེར་ཐམ་ལ་ཏྰ་ལའི་བླ་བ་དྲུག་པ་ཞེས་བཀོད་ཡོད་དེ་འདི་ནི་རྒྱལ་དབང་དྲུག་པ་ཆེན་པོ་ཆིན་གོང་མས་ཁས་ལེན་ཞུ་ལོང་མ་བྱུང་ཁར།  ཡང་སྲིད་རྙོག་འཛིང་ལྟ་བུ་བྱུང་སྟབས་དེ་ལྟར་སྔར་ལུགས་རྒྱུན་འཛིན་གྱི་ཚུལ་དུ་གནང་བ་ཡིན་འདུག་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་བོད་ཡོངས་གྲགས་ལྟར་རྒྱལ་དབང་བདུན་པར་ཁས་མི་ལེན་རང་ལེན་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ།།

  དེ་ནས་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ལྕགས་བྱི་སྤྱི་ལོ༡༧༢༠ལ་གོང་མའི་སྲས་ཆུང་གཙོས་རྒྱ་སོག་དཔོན་རིགས་ཞི་དྲག་གྲངས་མེད་པས་བསྐོར་ཏེ་མདོ་སྨད་སྐུ་འབུམ་ནས་ཆིབས་ཞལ་བསྒྱུར་ཏེ་དབུས་ཕྱོགས་ཕེབས་ཤིང་།  གོང་མའི་སྲས་སྐུ་དངོས་ཀྱིས་འབྲི་ཆུའི་ཚུར་ཁའི་བར་ཕེབས་སྐྱེལ་མཛད་ཅིང་དེ་ནས་རིམ་གྱིས་ནག་ཆུ་བརྒྱུད་ཟླ་དགུ་བའི་ནང་བདེ་ལེགས་ངང་ལྷ་ལྡན་དུ་ཞབས་སོར་འཁོར་པར་གྱུར་ཅིང་།  གདན་ས་ཁག་དང་ལྷ་སྡེ་མི་སྡེ་སྐྱ་སེར་མང་པོའི་ཕེབས་བསུ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་རྒྱ་བོད་སོག་གསུམ་གྱི་དཔོན་རིགས་ཆེ་རྒུ་དག་གིས་ཆིབས་བསུ་གཟབ་རྒྱས་དང་བཅས་གྲུ་འཛིན་གཉིས་པའི་གངས་ལྗོངས་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ལྟེ་གནས་ཕོ་བྲང་ཆེན་པོ་པོ་ཏྰ་ལའི་རྒྱལ་བ་གོང་མ་དག་གི་གསེར་ཁྲི་མཐོན་པོར་མངའ་གསོལ་ལེགས་པར་མཛད།  ཟླ་བཅུ་པའི་ནང་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བ་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གཙང་ནས་གདན་འདྲེན་གྱིས་ཕེབས་ཏེ་ཡབ་སྲས་གསེར་ཞལ་དགྱེས་འཛོམས་ཐོག་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བཞེས་ཤིང་ཡོངས་འཛིན་དུ་མ་ཆེད་བསྟེན་གྱིས་གསན་བསམ་རྒྱ་ཆེར་མཛད་པའི་དབུ་ཚུགས།  ཡང་རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་དབུས་སུ་ཕྱག་ཕེབས་དང་དུས་མཚུངས་སུ་གོང་མའི་དམག་དཔུང་རྣམས་ཀྱང་བོད་དུ་རིམ་པར་འབྱོར།  གོང་མའི་དམག་དཔོན་དང་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོག་མར་ཅུང་གར་བའི་ཕྱོགས་གཏོགས་སྡེ་སྲིད་སྟག་རྩེ་བ་གཙོས་པའི་སྐྱ་སེར་དཔོན་རིགས་ཁག་དང་བླ་གྲྭ་མང་པོ་ཉམ་ང་མེད་པར་ཁྲིམས་ལ་སྦྱར་ཏེ་ཅུང་གར་སྟོབས་ཤུགས་དང་ཕྱོགས་གཏོགས་བཅས་རྩ་མེད་བཏང་།