བོད་ཀྱི་མདའ་གཞུའི་རིག་གནས་སྐོར་ལ་ཅུང་ཟད་གླེང་བ།

        ད་ལྟའི་དུས་འདིར་གཞུ་བཟོ་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་པས་ཇི་ལྟར་བཟོ་དགོས་ཚུལ་ལ་གསལ་ཐག་ཆོད་པའི་ལན་ཞིག་མེད་མོད།  མདའ་གཞུ་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཟབ་མོ་ཡོད་པའི་རྒན་པོ་དག་གིས་གཞུ་མཁན་གྱིས་ཆེད་དུ་འབྲོང་རྭ་དང་ཤྭ་རྭ།  དགོ་བའི་རྭ་སོགས་བཙོས་ཏེ་གཞུའི་རྣམ་པ་ལེགས་པར་བསྒྲིགས་རྗེས་བར་དུ་རྟ་ལ་སོགས་པའི་སྒལ་རྩ་བཞག་སྟེ་རྐྱོང་སྐུམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཟོ་དགོས་པར་བཤད།  གཞུ་ལ་གྲུབ་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་དཀྱིལ་གྱི་ལག་པ་འཇུ་བྱེད་ལ་འཆང་བཟུང་དང་དེའི་སྟོད་ཀྱི་ཆ་ལ་ཡ་མཆོག་དང་སྨད་ཀྱི་ཆ་ལ་མ་མཆོག  ཡ་མཆོག་དང་མ་མཆོག་གི་སྣེ་གཉིས་ཀྱི་གཞུ་ཐིག་སྤྲོད་ས་ནས་སོར་ལྔ་དྲུག་ཙམ་གྱི་ནང་ངོས་སུ་གཞུ་ཐིག་འཁེལ་སའི་ཤིང་སྲ་མོ་ཞིག་སྤྲད་ཡོད་པ་དེ་ལ་མཐེབ་རྭ་ཟེར། གཞུ་ཐིག་ནི་ཁྱི་དང་སྤྱང་ཀི་སོགས་ཀྱི་ཀོ་བ་ཕྲ་མོར་དྲས་ནས་བྱེད་དགོས་ལ།  དུས་ཚིགས་དང་ཚ་གྲང་གི་ཁྱད་པར་ལ་བརྟེན་ནས་དགུན་ཁར་སྤྱོད་པའི་གཞུ་ལ་དགུན་གཞུ་དང་། དབྱར་ཁར་སྤྱོད་པའི་གཞུ་ལ་དབྱར་གཞུ་ཞེས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད། དེང་རབས་ཀྱི་ལྕགས་གཞུ་ལ་དེ་འདྲའི་ཁྱད་པར་མེད།  དགུན་གཞུ་ནི་དབྱར་གཞུ་ལས་སྲབ་ཅིང་ཅུང་རྙི་མོ་ཡིན་དགོས།  སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་གཞུ་ལ་རྭ་གཞུ་དང་ཤིང་གཞུ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་དར་མ་རྣམས་རྭ་གཞུ་མ་གཏོགས་ཤིང་གཞུ་མི་སྤྱོད།  དབྱིབས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཡར་མཆོག་མར་མཆོག་གཉིས་ཅུང་བཀུག་པ་དང་འགོ་རྔ་གཉིས་སུ་མཐོ་གང་ལྷག་ཡར་མར་ལ་བསྲིངས་ཏེ་ཉམས་དང་ལྡན་པར་བཟོ་དགོས་ཤིང་། གཞུའི་ཡ་མཆོག་དང་མ་མཆོག་བཟོ་སྐབས་སུ་རྭ་མི་གཅིག་པར་སྲ་རྙི་ཤོར་ཡོད་པས་དུས་རྒྱུན་མདའ་འཕངས་ཚར་རྗེས་གཞུ་ཐིག་ལྷོད་ཡོད་མེད་སོགས་བདག་གཉེར་དོ་དམ་ལ་མཉམ་འཇོག་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བར་འཛིན།  གཞུའི་ཕྱི་ངོས་སུ་མདོག་སྣ་གཅིག་བྱུགས་ཏེ་མིག་ལ་མཛེས་པ་ཞིག་ཏུ་བཟོ་དགོས།
གསུམ་པ། མདའ་གཞུའི་དབྱེ་བའི་སྐོར།
        མདའ་ལ་རྒྱུ་ཆ་དང་སྒྲོ་དང་ལྟོང་སོགས་ཀྱི་ཆ་ནས་དབྱེ་བ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི«བྱེ་རིའི་བྱུར་རྫོང»ལས་“སྟག་དོང་ནང་ནས་མདའ་གཅིག་ལེན། ། སྨྱུག་མདའ་གླག་སྒྲོ་ཁྲག་འཐུང་ལེན། ། དུག་མདའ་ངར་མའི་མདེའུ་རྩེ་འཛུགས། །  ལྕགས་ནག་ཕ་བོང་འུར་གྱིས་བཤིག ། གཟིག་ཤུབས་ནང་ནས་གཞུ་གཅིག་ལེན། །  རྭ་གཞུ་གནམ་ལྕགས་ཐོག་འབབ་ལེན། ། གོ་ཆེན་རྒྱུན་བུའི་མཉེན་ལ་འགུགས། ། དེ་སྐྱེན་པོ་བུ་ཡི་འཕེན་ལུགས་རེད། །” 11ཅེས་ལུ་གུ་དཀར་པོའི་གླུ་དང་། «འཇང་འདུལ»ལས“གཡས་ཀྱི་མདའ་མོ་དངུལ་ལྟོང་མ། ། གསེར་དང་གཡུ་ཡི་མདའ་མོ་གཉིས། ། ཤིང་མདའ་རྩི་ཐུང་གསུམ་པོ་འདི། །  ཀླུ་མདའ་རྩི་ཐུང་བཞི་པོ་འདི། ། དུང་མདའ་རྩི་ཐུང་ལྔ་པོ་འདི། ། དེ་རིང་མི་འཕེན་ཀ་མེད་རེད། ། ཁྱོད་ཉོན་དང་ཞུ་རྒྱུ་འདི་འདྲ་ཡོད། ། མདའ་དངུལ་ལྟོང་དགྲ་ལྷའི་ཐོག་ལ་འཕེན། ། མདའ་གསེར་ལྟོང་འདན་མའི་ཐོག་ལ་འཕེན། ། དུང་ལྟོང་སེང་སྟག་སྟེང་ལ་འཕེན། ། ཤིང་མདའ་ཤན་པའི་སྟེང་ལ་འཕེན། ། གཡུ་ལྟོང་འཛམ་གླིང་སྟེང་ལ་འཕེན། ། རྩི་ལྟོང་རྣམ་ཤེས་འཕེན་ལ་སོང་། ། མདའ་མགོ་མདེའི་ཡི་རྣམ་ཤེས་དྲོངས། །” 12ཞེས་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་གླུ་སོགས་ལས་མདའི་དབྱེ་བ་དང་རྒྱུ་ཆ་སོགས་གསལ་པོར་བཀོད་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། དམངས་ཁྲོད་དུའང་མདའ་ཤིང་གི་སྒོ་ནས་མདའ་ལ་ལྕགས་མདའ་དང་། གསོམ་མདའ། སྐྱེར་མདའ། སྨྱུག་མདའ་སོགས་སུ་དབྱེ་བ་དང་། མདའ་སྒྲོའི་སྒོ་ནས་མདའ་ལ་རྒོད་སྒྲོ་མ་དང་། གླག་སྒྲོ་མ། འུག་སྒྲོ་མ། ཁྲ་སྒྲོ་མ་ཞེས་སུ་དབྱེ་བ། མདའི་ལྟོང་གི་སྒོ་ནས་མདའ་ལ་གསེར་ལྟོང་མ་དང་། དངུལ་ལྟོང་མ། ཤིང་ལྟོང་མ་སོགས་དབྱེ་བ་མང་པོ་ཡོད།
        གནའ་བོའི་ལྕགས་མདའ་དེ་རིགས་མཐོང་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་བས་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་མི་ཤེས། དེང་སྐབས་སྤྱོད་བཞིན་པའི་ལྕགས་མདའ་ནི་ལུས་རྩལ་བྱ་འགུལ་གྱི་སྐབས་སུ་སྤྱོད་པ་དེ་དམངས་ཁྲོད་དུ་དར་བ་ཡིན་པར་འདོད།  དེ་ནི་རྒྱུ་ལྕགས་ལས་གྲུབ་ཅིང་ཡང་ལ་མཉེན་འགུགས་ལྡན་ཞིང་འགྱིག་སྒྲོ་ལེབ་མོ་སུམ་བསྟོད་བྱས་ཡོད།  གསོམ་མདའ་ནི་འཛེར་བས་མ་བཟུང་བའི་གསོམ་ཤིང་གཞོགས་པ་ལས་བཟོས་པ་ཡིན།  བོད་ཁུལ་དུ་གསོམ་ཤིང་ནི་ཤིང་ལེགས་གྲས་སུ་བརྩི་སྟབས་སྔོན་ཆད་གསོན་མདའ་ནི་བོད་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པ་ཆེས་མང་བོ་ཡིན།  སྐྱེར་མདའ་ནི་མདའ་ཤིང་སྐྱེར་བ་ཡིན། སྐྱེར་བ་ནི་ལུས་ཧྲིལ་བོར་ཚེར་མས་གང་ཡོད་པས་ན་མདའ་བཟོ་དགོས་ཚེ་ངེས་པར་དུ་གསར་སྐྱེས་ཧ་ཅང་དྲང་ཞིང་མཉེན་པ་ཡིན་དགོས།  སྨྱུག་མདའ་ནི་ཤིང་གི་མདའི་ཁྲོད་དུ་དེང་སྐབས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པ་ཆེས་མང་བ་དེ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ངེས་པར་དུ་སྨྱུག་མ་ཚིགས་དྲུག་ཅན་གྱིས་བཟོ་དགོས་པར་བཤད།
        མདའ་ཤིང་གི་རྒྱུ་ཆ་དེ་དག་ལ་རྒོད་ཀྱི་སྒྲོ་བསྟད་ཡོད་པ་ནི་རྒོད་སྒྲོ་མ་དང་།  གླག་སྒྲོ་བསྟད་ཡོད་པ་ནི་གླག་སྒྲོ་མ།  འུག་སྒྲོ་བསྟད་ཡོད་པ་ནི་འུག་སྒྲོ་མ། ཁྲ་སྒྲོ་བསྟད་ཡོད་པ་ནི་ཁྲ་སྒྲོ་མ་ཞེས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད།  མདའ་ལ་སྒྲོ་དེ་དག་བསྟོད་སྲོལ་ཡོད་པ་ནི་དམངས་གླུ་ལས།  “ཁྲ་སྒྲོ་གླག་སྒྲོ་རྒོད་སྒྲོ་གསུམ། །  འདི་སྐྱེས་ས་མི་གཅིག་ཁ་ཁ་རེད། །  མདའ་ལི་མའི་འགོ་ནས་སྤུན་ཞིག་བསྒྲིགས། །”ཞེས་ལེན་སྲོལ་ཡོད་པ་ལས་ཤེས་ཐུབ་ལ།  སྒྲོ་དེ་དག་བསྟོད་པ་ནི་འདབ་ཆགས་དེ་ཚོས་འཕུར་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ།  རྒོད་སྒྲོས་བསྟད་པའི་མདའ་ནི་རྒྱང་ཆོད་པ་དང་།  ཁྲ་སྒྲོས་བསྟད་པའི་མདའ་ནི་མྱུར་བ་དང་འཕུར་སྐྱེན་པ།  གླག་སྒྲོས་བསྟད་པའི་མདའ་ནི་ཤུགས་ཆེ་བར་བཤད་སྲོལ་ཡོད།  དེ་ཡང་གླིང་སྒྲུང་དུ་འུག་སྒྲོ་མ་ནི་གླིང་སེང་ཆེན་གྱིས་ཧོར་གུར་དཀར་བཀྲོངས་པའི་དུས་མཚན་མོར་སླེབས་པ་དང་ཉག་ཕྲན་ཀུན་གྱིས་གུར་དཀར་གསོད་པར་རྩོད་པ་བྱས་པ་དང་། མཐར་གླིང་སེང་ཆེན་གྱིས་འུག་སྒྲོ་མ་བཏང་ནས་བསད་པས་རྗེས་སུ་དེ་ལ་དྲན་གསོའི་ཚུལ་དུ་མདའ་མོར་འུག་སྒྲོ་བསྟོད་པ་རེད་ཅེས་པའི་བཤད་སྲོལ་ཞིག་གྲགས་ཤིང་།  དམངས་ཁྲོད་ངག་རྒྱུན་དུའང་དེ་འདྲའི་བཤད་སྲོལ་ཡོད། གང་ལྟར་བོད་ཡུལ་དུ་འུག་སྒྲོ་མའི་མདའ་འདི་ཅུང་དར་ཆེ།
        མདའི་ལྟོང་ལ་གསེར་དང་དངུལ།  གཡུ། དུང་། ཟངས། ལྕགས། ཤིང་སོགས་རྒྱུ་ཆ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བཟོ་སྲོལ་མཆིས་ཡང་དེང་སྐབས་རྒྱུགས་ཆེ་ཞིང་རྒྱུན་དུ་སྤྱོད་པ་ནི་ཤིང་གི་ལྟོང་ཡིན།  ལྕགས་མདར་འགྱིག་གི་ལྟོང་མ་གཏོགས་ཤིང་སོགས་བྱེད་སྲོལ་མེད་པར་འདོད།
        མདའ་ལ་རྒྱུ་ཆ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ལས་གཞན་ད་དུང་བྱེད་ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཕྲིན་མདའ་དང་དུག་མདའ། གཡང་མདའ། དམེ་མདའ། ཟོར་མདའ། ཚེ་མདའ། མདའ་མོ་སོགས་སུ་དབྱེ་ཆོག་སྟེ། འཕྲིན་མདའ་ནི་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོས་བདུད་ཡུལ་ནས་ཧོར་གུར་དཀར་རྒྱལ་པོར་ཕྱག་མདའ་ཐོག་རྒོད་འཕུར་ཤེས་བཏང་སྟེ་བཀའ་ལུང་བསྐུར་བ་སོགས་«གླིང་སྒྲུང་»ལས་མང་དུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ལ། «དེབ་ཐེར་དཀར་བོ»ལས“དམག་བསྡུ་ཚེ་གསེར་གྱི་མདའ་ཚུན་བདུན་ཅན་ཞིག་སྔོན་དུ་རྫོངས། (དེང་སང་ཡང་དཔོན་ཁག་གཞུང་དོན་དུ་ཕྱོགས་ཐོན་སྐབས་མདའ་ཡིག་གཏོང་མུས། དམག་ཁྲིམས་བཙན་ཞིང་གོ་མཚོན་ཤིན་ཏུ་བཟང་།)” 13ཞེས་འཁོད་པ་ལས་མདའ་ནི་ཕན་ཚུན་བར་དུ་ཡི་གེ་སྐྱེལ་བྱེད་ཀྱི་ཕོ་ཉ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།
        དུག་མདའ་ནི་མདེའུ་རྩེ་དང་སྒྲོ་ལ་དུག་རྫས་བྱུགས་ནས་བཟོས་པའི་མདའ་ཞིག་ཡིན་པར་གླིང་སྒྲུང་དུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། སྔོན་དམག་འཁྲུག་གི་སྐབས་སུ་བཀོལ་རྒྱ་ཆེ་བའི་མཚོན་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། དེང་རབས་ཀྱི་དུག་རྫས་འཕུར་མདའ་དང་ཆ་འདྲ་བ་ཞིག་རེད་སྙམ།
        གཡང་མདའ་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་རྩེད་མདའ་འམ་ཡང་ན་དེ་ལས་ཅུང་ཆེ་ལ་བཟོ་དབྱིབས་ལེགས་ཤིང་སྐེད་དུ་དར་ཚོན་སྣ་ལྔ་བཏགས་ཡོད་ཅིང་། ཁྱིམ་ཕུག་དང་ལབ་ཙེ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་འཛུགས་པའི་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། གཡང་འབོད་ཀྱི་ཆོ་གའི་སྐབས་སུ་ཡང་དགོས་ཤིང་དེ་ནི་བཀྲ་ཤིས་པ་དང་བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད།
        དམེ་མདའ་ནི་མདའ་རྩེད་འགྲན་པའི་སྐབས་སུ་སྟབས་མ་ལེགས་པར་མི་ལ་ཕོག་ནས་རྨས་སྐྱོན་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཚེ། བཙན་ཁང་དུ་བཞག་སྟེ་བཀོལ་སྤྱོད་མི་བྱེད་པའི་མདའ་དེའི་རིགས་ལ་ཟེར་བ་དང་། དེ་ནི་རྗེས་སུ་གནས་ཚུལ་དེ་འདྲ་མི་འབྱུང་བའི་སྔོན་འགོག་གི་རྟེན་འབྲེལ་ལམ་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིན།
        ཟོར་མདའ་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་གྲུབ་ཆེན་པའི་ཟོར་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆའི་བྱེ་བྲག་རས་ཐུམ་ནང་པད་ཁ་བསྒྲིལ་ཏེ་དེ་ལ་མཐུ་དང་སྔགས་བརྒྱབ་ནས་མེ་འབར་བཞིན་དུ་ཁ་གཏད་ཀྱི་སྒོ་འགྲམ་མམ་ཕྱོགས་ལ་འཕེན་སྲོལ་ཡོད་པའི་མདའ་ཞིག་ལ་ཟེར་ཞིང་། དེ་ནི་སྔོན་ཆད་དྲག་པོའི་ལས་ལ་སྤྱོད་པའི་གྲུབ་ཆེན་པ་དག་མ་གཏོགས་མི་ཕལ་བས་འཕེན་སྲོལ་མེད་པར་སྙམ།
        ཚེ་མདའ་ནི་མི་གང་ཞིག་ཚེ་ཟད་པ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཟད་པ་དང་བར་ཆད་ཀྱི་ཟད་པ་རིགས་གཉིས་སུ་ཡོད་པ་ལས། ཕྱི་མ་སྟེ་བར་ཆད་ཀྱིས་ཟད་པ་ལ་བླ་གཟའ་སྲོག་བླུའི་ཆོ་ག་བསྒྲུབས་ནས་ཚེ་བསྲིངས་བའི་ཚེ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན།
མདའ་མོ་ནི་མོ་རྒྱག་སྐབས་སུ་བཀོལ་བའི་མོ་བའི་ལག་ཆའི་རིགས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། གླིང་སྒྲུང་དུ་ཧོར་གྱི་མོ་མ་དུང་མགོས་མདའ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་གྱི་མོ་ལུང་ལ་བརྟེན་ནས་མོ་བརྒྱབ་པའི་ཚུལ་སོགས་མང་པོ་ཡོད་ཅིང་དུས་ད་ལྟ་འང་དམངས་ཁྲོད་དུ་གོམས་སྲོལ་དེ་དག་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད།
        གཞུ་ལ་ཡང་དེ་བཟོ་བའི་རྒྱུ་ཆའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་རྭ་གཞུ་དང་ཤིང་གཞུ། ལྕགས་གཞུ་བཅས་གསུམ་ཡོད་པ་ལས། རྭ་གཞུ་ལ་ཤྭ་རྭ་དང་དགོ་རྭ། འབྲོང་རྭ་གསུམ་ཡོད་པ་དང་། རྭ་གཞུ་ཡིན་ན་གཞུ་ཐིག་ལ་རྣོ་སྐུད་ཕྲ་མོ་འམ་འབྲེང་བ་ཕྲ་མོ་རྒྱག་དགོས། དེ་ལ་དམངས་གླུའི་ཁྲོད“གཞུ་ཡ་མཆོག་ཤྭ་རྭ་དཀར་པོ་རེད། །  གཞུ་མ་མཆོག་འབྲོང་རྭ་སྨུག་པོ་རེད། །  གཞུ་ཐིག་ཟངས་སྐུད་ཕྲ་མོ་རེད། །  མདའ་ལི་མ་བསྟོད་རྒྱུ་རྒོད་སྒྲོ་རེད། །  མདའ་སིར་སྒྲ་གྲགས་ན་ཉམས་རེ་དགའ། ། ”ཞེས་དང་། “ཤྭ་རྭ་དགོ་རྭ་འབྲོང་རྭ་གསུམ། ། སྐྱེས་ས་མི་གཅིག་ཁ་ཁ་རེད། ། གཞུ་མཆོག་དཀར་ཁུག་ནས་སྤུན་ཞིག་བསྒྲིགས། ། ”ཞེས་དང་། “ཡང་འབྲོང་རྭ་སྨུག་པོ་གཞུ་ལ་བཀུག ། གཞུ་ཡ་མཆོག་སྲ་མོར་ཕ་འདང་བཞག ། གཞུ་མ་མཆོག་རྙི་མོར་མ་འདང་བཞག ། གཞུ་ཐིག་ཕྲ་མོར་སྤུན་འདང་བཞག །”ཅེས་པ་སོགས་ལས་ཀྱང་གསལ་པོར་རྟོགས་ཐུབ།
        ཤིང་གཞུ་ལ་ཡང་ཚ་རིའི་གཞུ། དྲ་མ་ལྡན་གྱི་གཞུ། སྨྱུག་གཞུ་སོགས་ཡོད་པར་བཤད་ལ། དེ་ནི་གནའ་བོའི་དུས་སུ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་རྒྱ་ཧ་ཅང་ཆེ་སྲིད་ཀྱང་དེང་གི་དུས་སུ་བྱིས་པ་རྣམས་རྩེད་མོ་རྩེ་བའི་སྐབས་སུ་སྤྱོད་པ་ལས་དར་མ་རྣམས་ཀྱི་མདའ་རྩེད་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་སྤྱོད་སྲོལ་མེད།
        ལྕགས་གཞུ་ནི་དུས་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་བོད་དུ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བར་མངོན་ཏེ།  དེ་ཡང་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་དུ་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྱིས་བཙན་པོ་འུ་དུམ་བཙན་བཀྲོངས་བྱེད་ཀྱི་གཞུ་ནི་ལྕགས་གཞུ་ཡིན་པར་གྲགས་ལ། བཤད་རྒྱུན་དེ་ཉིད་བདེན་དུ་མཆིས་ན་བོད་ཀྱི་ལྕགས་ག་གཞུ་ནི་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཆོག དེང་གི་ལྕགས་གཞུ་ནི་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་གོང་དུ་འཕེལ་བ་དང་བསྟུན་ནས་འདྲ་མིན་མང་བོ་ཡོད་ཀྱང་བྱེ་བྲག་བོད་སྐད་དུ་ལྕགས་གཞུ་ཞེས་སྤྱི་མིང་ཙམ་ལས་ཐ་དད་ཀྱི་མིང་མེད་པར་སྣང་། དེང་རབས་ཀྱི་ལྕགས་གཞུ་ནི་རྒྱུ་ལྕགས་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན། དེར་མིག་སྔར་ངས་མཐོང་བ་ནི་རིགས་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་གཅིག་ནི་རྭ་གཞུ་ཤིང་གཞུ་སོགས་དང་དབྱིབས་ཕལ་ཆེར་འདྲ་ཞིང་།  གཅིག་ནི་ལུས་རྩལ་བྱ་འགུལ་ཁྲོད་ཆེད་དུ་བཀོལ་བཞིན་པའི་གཞུ་དེ་རེད།  དེར་གཞུའི་སྣེ་མོ་གཉིས་ན་འཁོར་ལོ་ཡོད་ཅིང་གྲུབ་ཚུལ་ཡང་ཅུང་རྙོག་འཛིང་ཅན་ཞིག་ཏུ་སྣང་།

མཇུག་བསྡུ་བའི་གཏམ།

        དེ་ཡང་མི་རིགས་གཞན་གྱི་མདའ་གཞུའི་བྱུང་བ་བརྗོད་དུས་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གཏུགས་པ་བཞིན་དུ་བོད་ཀྱི་མདའ་གཞུའི་བྱུང་བ་ཡང་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གཏུགས་དགོས་པར་སེམས། གང་ལེགས་ཤེ་ན། འགྲོ་བ་མི་རིགས་ཀྱི་གདོད་མའི་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་ནི་ཡོངས་སུ་མཐུན་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་ཆོག་པར་སྙམ། སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་མདའ་གཞུའི་རྣམ་གྲངས་དང་བཟོ་དབྱིབས། དེ་བཞིན་ནུས་པ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལའང་རིམ་བཞིན་འགྱུར་བ་ཕྱིན་ཡོད་པ་ནི་ང་ཚོས་རིགས་པས་དེད་ཆོག་ལ། དོན་དངོས་ལས་ཀྱང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཐུབ། མདའ་གཞུ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་བོད་གདོད་མའི་དུས་ཀྱི་རི་དྭགས་རྔོན་པའི་རིག་གནས་དང་། བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་དམག་དོན། དེང་གི་དུས་ཀྱི་མདའ་རྩེད་སོགས་ལ་ཡང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་རིན་ཐང་ངེས་ཅན་ཞིག་ལྡན་པར་མ་ཟད། ད་དུང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བཟོ་རྩལ་དང་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ལྟ་བ། བོད་མིའི་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་སེམས་ཁམས་སོགས་ལ་ཡང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་དོན་སྙིང་ངེས་ཅན་ཞིག་ལྡན་པར་སྙམ། སྤྱིར་ན་མདའ་གཞུ་ནི་རོང་འབྲོག་དང་མཐའ་དབུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གང་ཡང་མེད་པར་བོད་ཁམས་ཀུན་ལ་དར་རྒྱས་ཆེ་བའི་རིག་གནས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་མོད། ད་ལྟའི་དུས་སུ་བོད་ཀྱི་རོང་ཁུལ་མ་གཏོགས་འབྲོག་ཁུལ་དུ་མི་དར་བ་དང་། མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་མ་གཏོགས་ཡུལ་དབུས་སུ་མ་དར་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ཡིན་གྱི་ཐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་ཞིག་མཐོང་ཆོས་སུ་མ་གྱུར་པས། ཕྱིས་འབྱུང་གི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་ཕྱོགས་སུ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བར་མཐོང་།
        ཁོ་མོ་ནི་རིག་པའི་རྨང་གཞི་ཞན་ཞིང་ཤེས་རྒྱ་དང་མཐོང་རྒྱ་ཆུང་བ། རྩོམ་ཡིག་འབྲི་བའི་ཉམས་མྱོང་མེད་པ་བཅས་ཀྱི་དབང་གིས་འདིར་འབྲི་ཁུལ་བགྱིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་དུ་ཚིག་སྐྱོན་དང་། དོན་སྐྱོན། བསྐྱར་ཟློས་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཆ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ལྡན་ངེས་པས་ན།  གཟུར་གནས་དཔྱོད་ལྡན་དག་གིས་དགོངས་འཆར་ལྷུག་པོར་སྩོལ་བའི་རེ་བ་ཞུའོ། །
ལུང་ཁུངས།
1«བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ»། ཇོ་བོ་རྗེ་ཨ་ཏི་ཤས་གཏེར་ནས་བཏོན། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༡༩༩༧ལོའི་ཟླ༩པར་པར་ཐེངས་དང་པོ་དཔར་པའི་ཤོག་གྲངས་༥༠སྟེང་གསལ།
2«བོད་ཀྱི་དེབ་ཐེར་བཀྲ་ཤིས་གཏེར་བུམ»། རྡོ་རོང་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བརྩམས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༢༠༠༡ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན་པའི་ཤོག་གྲངས་༨༥༨སྟེང་གསལ།
3«ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ»། མཁས་པ་ལྡེའུ་ཡིས་བརྩམས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༡༩༨༧ལོའི་ཟླ༦པར་པར་ཐེངས་དང་པོ་དཔར། ཤོག་གྲངས༢༢༤སྟེང་གསལ།
4«ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན»། དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་བརྩམས། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༢༠༠༦ལོའི་ཟླ༡པོར་པེ་ཅིན་དུ་པར་ཐེངས་དང་པོ་དཔར། ཤོག་གྲངས༨༢སྟེང་གསལ།
5«བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ»། གུ་རུ་ཨུ་རྒྱན་གླིང་པས་ཡར་ཀླུངས་ཤེལ་གྱི་བྲག་ཕུག་ནས་བཏོན།  རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་བོས་བསྒྲིགས། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༡༩༨༦ལོའི་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པར་པེ་ཅིན་དུ་པར་ཐེངས་དང་པོ་དཔར། ཤོག་གྲངས༡༡༣སྟེང་གསལ།
6 «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བསྟན་འབྱུང་ཕྱོགས་བསྡུས»། དཔལ་ཚུལ་གྱིས་བརྩམས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི༡༩༨༨ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན། ཤོག་གྲངས༨༢སྟེང་གསལ།
7,13«དེབ་ཐེར་དཀར་བོ»། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་བརྩམས། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༢༠༠༧ལོའི་ཟླ༡པོར་པེ་ཅིན་དུ་པར་ཐེངས་བཞི་བ་དཔར། རིམ་བཞིན་ཤོག་གྲངས༣༨ནས༤༥པ་དང༤༦སྟེང་གསལ།
8,9«ཧོར་གླིང་གཡུལ་འགྱེད»། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༡༩༨༠ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན། ཤོག་གྲངས༧༨པ་དང༣༩༨སྟེང་གསལ།
10«དུངད་དཀར་ཚིག་མཛོད»། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་བརྩམས། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༢༠༠༢ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན། ཤོག་གྲངས༡༡༣༦སྟེང་གསལ།
11«བྱེ་རིའི་བྱུར་རྫོང»། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༡༩༨༣ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན། ཤོག་གྲངས༡༧༢སྟེང་གསལ།
12«འཇང་འདུལ»། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས༡༩༨༩ལོའི་ཟླ༡༢པར་པར་ཐེངས་དང་པོ་དཔར། ཤོག་གྲངས༧༢སྟེང་གསལ།
ཚེ་དབང་འཚོ། བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རིག་གཞུང་སློབ་གླིང་གི་དགེ་རྒན།
ཁ་པར་ཨང་གྲངས། ༡༣༩༨༩༩༡༨༦༡༥