ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་ཇི་ལྟར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཚུལ་ཅུང་ཟད་གླེང་བ།

ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་ཇི་ལྟར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཚུལ་ཅུང་ཟད་གླེང་བ།
                                ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་བོད་རིག་པའི་སྡེ་ཁག་གི2010ལོའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ། འབྲོག་རུ་འཇམ་དཔལ་རྒྱལ།

ནང་དོན་གནད་བསྡུས། ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས་འཁོར་བ་ནས་མྱང་འདས་ཀྱི་བར་ཏུ་འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་ཇི་ལྟར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཚུལ་གླེང་ཡོད་ཅིང་། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིག་པ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྣམ་ཤེས་དང་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་རྣམས་ནང་དོན་རིག་པའི་གཞུང་ནས་བསྒྲུབས་ཚུལ་དང་། དེང་རབས་ནུབ་གླིང་ཚན་རིག་གིས་བསྒྲུབས་ཚུལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དང་། ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཚོགས་དལ་འབྱོར་གྱི་མི་ལུས་རིན་ཆེན་ཡིན་པ་དང་། འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན། འདིས་བྱས་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཚུལ་སོགས་བརྗོད་དེ། དེ་ལས་ཐར་བ་ལ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་འཇུག་ཚུལ་གྱི་རིགས་པ་རྒྱས་པར་གླེང་ཡོད།
བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ། ཕར་ཕྱིན་དྲུག   བསམ་བློའི་གཞུང་ལུགས།
        ནང་བསྟན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་པ་ཐམས་ཅད་རྟགས་དང་གཏན་ཚིག་གིས་ཁུངས་བཙུན་ཞིང་རིག་པའི་རྣམ་གཞག་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཆོས་ཀྱི་ནང་ཚན་གྱི་རིགས་པ་ཆུང་ངུ་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་ཚན་ཆེན་པོ་དང་རིགས་པ་ཆེན་པོར་འབྲེལ་ཡོད་ལ། མི་ལུས་གཅིག་གི་ཡན་ལག་ལྔ་བོ་ལྟ་བུར་ཕན་ཚུན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་གནས་ཕྱིར་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་གླེང་བ་ལ་ནང་བའི་ཆོས་བྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་རིག་པའི་སྤྱི་ཁོག་ཙམ་བཤད་པའི་དགོས་པ་ཡོད།
དོན་ཚན་དང་བོ། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རིགས་པ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་གླེང་བ། 
        སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་རྣམས་སུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་སུ་འདོད་ཅིང་། དེ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ནི་སྟོང་བ་ཉིད་ཡིན་ཞིང་།རྣམ་པ་འཁྲུལ་བ་དང་། མཚན་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་དུ་བསྟན་ཡོད། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་རང་བཞིན་སྟོང་བ་ཉིད་ཡིན་ཞིང་། རྣམ་པ་འཁྲུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཟད་ཅིང་ཡལ་བ་ཡིན་ལ། མཚན་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་ཡིན།སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པར་གྲུབ་པའི་སྟེང་ནས་བྱུང་བ་ལས་རྣམ་ཤེས་མེད་པས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མེད་ཆོག་པས་སངས་རྒྱས་ཆོས་བྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་པོ་ནི་རྣམ་ཤེས་དང་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པར་ངེས་པ་དེའོ།།
དང་པོ། རྣམ་ཤེས་དང་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པའི་ལྟ་བ་རྙེད་ཚུལ།
གཅིག  ནང་བའི་བསྟན་གཞུང་ལས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་འདོད་ཚུལ།
        དགེ་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཇི་ལྟར་དངོས་པོའི་གཤིས་ལ་ཉེ་གྱུར་ན།། དེ་ལྟར་མཁས་པའི་ཚིག་ནི་ལྐུག་འགྱུར་བས།། རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་ཕྲ་བའི་ཆོམ་རྐུན་ཀུན།། སྨྲ་བསམ་བརྗོད་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་བར་བཤད་ཅེས་གསུངས་པ་བཞིན་རློམ་པའི་འོད་ཚོད་དུ་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། གསལ་རིག་གི་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པའི་སྲོག་ལྡན་ཐམས་ཅད་བྱུང་བ་ལས་བརྟེན་ནས་འཛམ་གླིང་ཆེན་པོ་འདི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་ལས་ཕྱི་ཡུལ་གཙོ་བོར་འདོད་པ་དང་ནང་ཡུལ་ཅན་གཙོ་བོར་འདོད་པའི་འགལ་བ་ལྟག་སྤྲོད་ཀྱི་ལྟ་བ་མང་བོ་བྱུང་ནའང་། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་གནས་ཞེས་བཤད་པས་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ལ་གཙོ་ཕལ་མེད་པར་ཕན་ཚུན་ལྟོས་བཅོས་ཀྱིས་གནས་བར་འདོད་པའི་ལྟ་བ་བཏོན་ཡོད་ཅིང་། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་མ་ཡིན་པའི།། ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།། ཞེས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ནི་ཕན་ཚུན་ལྟོས་བཅོས་ཡིན་པའི་འདོད་ཚུལ་བཟུང་ཡོད་དོ།།
        ནང་བའི་བསྟན་གཞུང་ནི་རྩོད་སྒྲུབ་ཀྱི་རིག་པ་ཞིབ་མོས་ལོ་ངོ་མང་པོར་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་དུ་རིགས་པ་འདི་དག་ལ་རྒོལ་བར་ནུས་པའི་རིགས་པ་མ་བྱུང་། རིགས་པ་འདི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པར་ངེས་པའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་པས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་འདོད་ཚུལ་ལ་རིགས་པ་རྩལ་ཏུ་བཏོན་ནས་མང་དུ་བསྒྲུབས་ཡོད་ནའང་གཙོ་བོ་ཕྱོགས་འདི་བཞི་གཙོ་བྱས་ཏེ་ལས་མང་དུ་གསུངས་ཡོད། རིགས་འདྲ་བ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མ་རྣམས་ལ་སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་བྱིས་པའི་དབུགས་འབྱུང་རྔུབ་སོགས་རང་གི་རིགས་འདྲ་སྔོན་སོང་ལ་ལྟོས་པ་ཡིན་པ་ལས་ལུས་འབའ་ཞིག་ལས་སྐྱེས་པ་མིན་ཏེ། དེ་ཡིན་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་ནུས་པས་དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་དང་འགལ་ཞིང་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རིགས་པ་དང་ཡང་འགལ། རྒན་དོར་ཞི་རིན་པོ་ཆེའི་ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་ལས། སྐྱེས་པ་ཡོངས་སུ་ལེན་པ་ན།། འབྱུང་རྔུབ་དབང་བོ་བློ་དག་ནི།། རང་གི་རིགས་ལ་ལྟོས་མེད་ཅན།། ལུས་ཉིད་འབའ་ཞིག་ལས་སྐྱེས་མིན།། ཧ་ཅང་ཐལ་ཕྱིར། ཞེས་དང་། སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས་མངལ་ན་འདུག་པའི་སྔོན་རོལ་བློ་དེ་ནི།། དེ་མ་ཐག་པའི་ཚེ་རབས་སྔ་མའི་བློ།།ཞེས་པ་སོགས་མང་དུ་བསྒྲུབས་ཡོད།
        ཉེར་ལེན་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་ནི་རྒྱུ་འབྲས་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིགས་པས་གཏན་ལ་ཕབ་ཞིང་། དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་བསྣོག་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་གང་ཡིན་ཀྱང་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་དང་བརྒྱུད་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་མེད་པར་འདུས་བྱས་དེ་མི་སྐྱེ་བར་འདོད། དེས་ན་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་དེ་ལས་མ་འདས་དེ་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་ཡོད་པར་གྲུབ། དཔལ་ལྡན་ཆོས་གྲགས་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་མིན་པ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི།། ཉེར་ལེན་མིན་པའི་ཕྱིར་ཡང་འགྲུབ།།ཞེས་དང་། ཞི་བ་འཚོས། དེ་ཕྱིར་ཐོག་མའི་རྣམ་ཤེས་ནི།། རང་གི་ཉེར་ལེན་སྟོབས་ལས་བྱུང་།། རྣམ་ཤེས་ཉིད་སོགས་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས།། ད་ལྟ་བ་ཡི་རྣམ་ཤེས་བཞིན།།ཞེས་ནས་ཀྱི་ས་བོན་ལས་ནས་དང་གྲོ་ཡི་ས་བོན་ལས་གྲོ་བྱུང་བ་བཞིན། རྣམ་ཤེས་ཡང་དངོས་རྒྱུ་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་བསྒྲུབས་ཡོད།
        གོམས་པ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་ནི་བློ་ཐམས་ཅད་གོམས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། རང་རྒྱུད་ན་ཡོད་པའི་གཞན་ཕྱོགས་ལ་སྡང་བ་དང་རང་ཕྱོགས་ནས་ཆགས་པའི་བློ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གོམས་པའི་དབང་གིས་ཡིན་ཞིང་།བློ་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ཡིན་པས་རྒྱུ་ཡོད་དེ།རྒྱུ་སྔོན་སོང་གི་གོམས་པ་ཡིན། དེ་ཕྱིར་བློ་ཡི་མཐུ་སྟོབས་གསལ་བ་མེད་པ་དང་།། དབང་བོ་རྣམས་ཀྱང་བླུན་པོའི་རང་བཞིན་ཅན།། བཙས་མ་ཐག་ཏུ་སུས་ཀྱང་མ་བསྟན་པར།།ཁ་ཟས་ཟ་བར་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་དང་།།ནུ་ཞོ་འཐུང་བར་རྩོམ་པར་བྱེད་པ་དང་།། དེ་དག་ཚེ་རབས་གཞན་ལ་གོམས་པས་མཐུས།།ཞེས་སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས་ཀྱང་བག་ཆགས་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་བསྒྲུབས་ཡོད་པ་དང་།བཙས་མ་ཐག་པའི་བྱིས་པའི་བློ་དེ་ཡང་སྔ་མའི་རང་གི་བློ་ཡི་བག་ཆགས་ཡིན་པ་ལས་ཕ་མའི་བློ་ལ་འབྲེལ་བ་མེད་ཅིང་། ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་བསྐྱེད།། མ་ཡི་ཟླ་མཚན་ཤ་ཁྲག་དོན་སྣོད་སྐྱེད།། རང་གི་སེམས་ལས་དབང་བོ་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་།། ས་ལས་ཤ་དང་རུས་པ་སྣ་དྲི་བསྐྱེད།། ཆུ་ལས་ཁྲག་དང་ལྕེ་རོ་རླན་པ་བསྐྱེད།། མེ་ལས་དྲོད་དང་མདོག་གསལ་མིག་གཟུགས་སྐྱེད།། རླུང་ལས་དབུགས་དང་ཕགས་པ་རེག་བྱ་སྐྱེད།། མཁའ་ལས་བུ་ག་རྣ་བ་སྒྲ་སྐྱེད་འགྱུར།། ཞེས་རང་གི་སྔར་སོང་གི་བློའི་བག་ཆགས་ལས་ད་ལྟའི་རྣམ་ཤེས་དང་སེམས་ཁམས་གྲུབ་པར་བཤད་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒན་དོར་ཞི་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཀྱང་གལ་ཏེ་རྣམ་ཤེས་སྔར་མེད་པ་ཞིག་གསར་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན། སྐྱེ་མ་ཐག་ནས་བསླབ་མ་དགོས་པར་ནུ་མ་འཐུང་ཤེས་པ་དང་། ལང་ཚོ་རྒྱས་དུས་མ་བསླབས་ཀྱང་ཕོ་མོ་ཕན་ཚུན་ཆགས་པ་སྤྱོད་ཤེས་པ་སོགས་སྔོན་གོམས་བག་ཆགས་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་རིགས་ཡོད་དོན་མེད་དེ། དཔེར་ན། གསར་ཏུ་བཟོས་པའི་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་མི་ལ་སྔོན་གོམས་བག་ཆགས་ལས་བྱུང་བའི་རང་བྱུང་བྱ་སྤྱོད་མི་སྲིད་པ་དེ་བཞིན་ནོ།།ཞེས་གནད་དུ་ཐིངས་པའི་རིགས་པ་མང་དུ་གསུངས་ཡོད་དོ།།
        མྱོང་བ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་ནི་དེང་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཏུ་ཧ་ཅང་མང་སྟེ། སྔ་མའི་བག་ཆགས་ཟད་མེད་པའི་བྱིས་པའི་དུས་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་མཆོད་ཆ་སོགས་ངེས་འཛིན་བྱ་ཐུབ་པ་སོགས་མང་ཞིང་། དེ་ལ་སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས། བསམ་གཏན་གོམས་བྱས་དྲན་པ་གསལ་བ་ཡིས།། ཚེ་རབས་སྔ་མ་དྲན་པའང་དེ་ན་ཡོད།། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དེ་ལས་རྗེས་སུ་དཔོག། ང་བདག་ལས་ཀྱང་མངོན་པར་མི་འགྱུར་རམ།།ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་མ་ཟད།། སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མྱོང་བ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པའི་དབྱིན་ཇི་དང་། བོད་རྒྱ་ཡིག་རིགས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་ཀྱང་མང་དུ་སྣང་ངོ་།།
        མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ནི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པར་བསྒྲུབས་པའི་གཞིའི་སྟེང་དུ་ལས་འབྲས་སོགས་བསྒྲུབས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཡིན་པས་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་རིགས་པ་གཏིང་ཟབ་མོས་བསྒྲུབས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་གཙོ་བོ་དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས་ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་གྱི་ཚད་མ་གྲུབ་པའི་ལེའུར་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་འདོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དང་རིགས་པ་བཏོན་ཡོད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་འདོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དགག་པ་སོགས་མང་དུ་གསུངས་ཡོད་པས་དེ་དང་མཇལ་ན་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པར་ངེས་པ་རྙེད་སྲིད་དོ།།
གཉིས་པ། དེང་རབས་ནུབ་གླིང་ཚན་རིག་གིས་སྐྱེས་པ་སྔ་ཕྱི་བསྒྲུབས་ཚུལ།
        ད་ལོ་དངོས་སུ་པར་བསྐྲུན་བྱས་མེད་པའི་ནང་ཁུལ་རྒྱུ་ཆའི་དཔེ་དེབ་གསར་བ་ཞིག་ལག་ཏུ་སོན་ཞིང་། དེ་ནི(澳洲昆士兰大学商学院)ཨོ་གྲིག་ཁོང་ཧྲི་ལན་སློབ་ཆེན་ཚོང་རིག་སྡེ་ཁག་དང་ཀྲུང་གོའི་ཀྲུང་ཧྲན་སློབ་ཆེན་རི་བོ་ཝུའུ་ལུང་ལྷོ་རྒྱུད་སྡེ་ཁག(中国中国山大学岭南学院)གི་དངུལ་རྩའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ།འབུམ་རམས་པ(钟茂森)ཀྲུང་མའོ་ཟིན་གྱིས་འཛམ་གླིང་ས་ཆ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་ལ་སོང་ནས་གསུངས་བཤད་གནང་བའི་ཡིག་ཆ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དཔེ་དེབ་ཀྱི་མིང་ལ《因果轮回的科学证明》སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པའི་ཚན་རིག་གི་བདེན་དཔང་ཟེར། དཔེ་དེབ་དེ་ནི་གནའ་དེང་འཛམ་གླིང་གི་མཁས་པ་དང་སྨན་པ། ཚན་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་ཡོད་མེད་ལ་ལོ་མང་བོར་ཚོད་ལྟ་དང་ཞིབ་འཇུག་མང་དུ་བགྱིས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན།
        ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་མང་བོའི་ཚན་རིག་རིག་གཞུང་སྣ་ཚོགས་སུ་རྣམ་ཤེས་ལ་ཞིབ་འཇུག་མང་དུ་བགྱིས་ཡོད་ཅིང་། ཁོ་ཚོས་མིའི་རྣམ་ཤེས་ནི་གནས་སྐབས་སུ་ལུས་ལ་གནས་པ་ཙམ་ལས་ཡུན་རིང་བོར་ལུས་གཅིག་ལ་གནས་མི་སྲིད་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་ནི་མི་ཤི་རྗེས་ལུས་དང་ཁ་བྲལ་ནས་གནས་ཐུབ་པ་སོགས་བཤད་ཡོད་ལ། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚན་རིག་རིག་གཞུང་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་གཙོ་བོ་ཞིག་ལ(Near-Death Experience Study)འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཞིབ་འཇུག (濒死体验研究)ཏུ་འབོད་ཅིང་། ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་འདིའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནི་རང་བྱུང་ལོ་ཡི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་འཆི་ལ་ཉེ་བའི་མི་དང་ནད་ཀྱིས་འཆི་ལ་ཉེ་བའི་མི་དག་ཡིན་ཞིང་། ནད་པ་གཤགས་བཅོས་སྟེགས་བུའི་སྟེང་དུ་བརྒྱལ་ནས་རྣམ་ཤེས་ལུས་པོ་དང་ཁ་བྲལ་ནས་ཕྱི་ལ་སོང་བའི་སྣང་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཕྱིར་ལུས་པོར་ཞུགས་ཏེ་དྲན་སོས་ནས་སྨན་པ་རྣམས་ལ་སྙན་ཞུ་བྱེད་པའི་བྱ་བ་དེ་དག་ལ་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཟེར།དོན་དངོས་སུ་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཟེར་བ་ནི་སྣང་ཚུལ་ཐུན་མོང་བ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ཨ་རིའི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་བསྡོམས་རྩིས་ཀུང་ཟི་ཀེ་ལོའུ་ཕུ་ཀུང་ཟིའི(盖珞普公司)བསྡོམས་རྩིས་ལྟར་ན་ཨ་རི་རྒྱལ་ཁབ་ནས་མི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ལ་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་གྱི་སྣང་ཚུལ་བྱུང་བར་བཤད་ཡོད་།
        འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཐབས་འདི་ནི་ཅུང་སྔ་བའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཡིན་ལ།  1959ལོར་ཨ་རིའི་སེམས་ཁམས་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པའི་ཆེད་ལས་མཁས་པ(Karlis Osis)ཁ་ལིས་ཟི་ཨོ་ཞིས་སི་ལགས་ཀྱི་ནད་ཤིའི་གོ་རིམ་ལུས་བཤེར་གྱི་ཞིབ་བཤེར་རེའུ་མིག་གཞིར་བཟུང་ནས1972ལོར་ཁོས(At the Hour of Death)འཆི་ཁའི་སྐད་ཅིག་མ་ཞེས་པའི་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་གི་སྙན་ཞུ་ཞིག་སྤེལ་ཞིང་། ཞུ་དོན་མདོར་བསྡུས་ན། ནད་པ་མང་ཤས་འཆི་ལ་ཉེ་ཁར་བརྗེད་ངེས་ཁྱེར་ཞིང་། ཐ་ན་དྲན་རིག་ཉམས་པའི་སྣང་ཚུལ་ཡོད་ལ། ཡིན་ནའང་རང་གི་དྲན་རིག་གསལ་བོ་རྒྱུན་སྐྱོང་ཐུབ་པ་ཅན་ཡང་ཡོད། ཁོ་ཚོས་འཆི་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་ཀྱི་ཉམས་སོང་དང་གནས་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་བཤད་ཅིང་། དཔེར་ན། སྔར་འདས་སོང་གི་ཤ་ཉེ་དང་གྲོགས་པོའི་རྣམ་ཤེས་དང་འཕྲད་པ་མ་ཟད། ཆོས་ལུགས་དང་ལྷ་སྒྲུང་གི་ཁྲོད་དུ་བྱུང་བའི་མི་སྣ། འོད་སྟོང་གི་སྒོར་མོ་དང་། མཛེས་སྡུག་གི་ས་ཆ་སོགས་མཐོང་བར་བཤད། འདི་ལྟ་བུའི་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ལ་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ལྡན་ཏེ། ཁོ་ཚོར་ལྟས་མཚན་དང་། ལྷིང་འཇགས། བློ་བདེ་བག་ཕེབས་ཀྱི་སྐྱིད་སྣང་། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བརྩེ་བ་སོགས་སྟེར་ནུས་སོ།། ཚན་རིག་གི་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་ཐབས་འདིས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད།
        གཞན་ཡང་ཨ་རིའི་ཁང་ནེ་ཐ་ཁི་སློབ་ཆེན(康奈迪克大学)གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཞིག་སྟེ།འབུམ་རམས་པ་ཁིན་ནེ་སི་རེན(Kenneth Ring)ལགས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་ཚོ་ཆུང་ཞིག་གིས་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བཞིན་ཡོད། ཁོ་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། ཆ་སྙོམས་ཀྱིས་མི་གྲངས་བརྒྱ་ཆའི་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ།མི་བཅུའི་ནང་གི་གསུམ་ལྟ་བུར་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་གྱི་སྣང་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་དེ། དེ་དག་འཆི་ཁ་མའི་རྣམ་ཤེས་ལུས་དང་བྲལ་ནས་ཅུང་ཟད་འགོར་ནས་ཕྱིར་ལུས་རྐྱར་ཞུགས་ཏེ་ཁོ་ཚོར་ཁ་བརྡ་བྱེད་ཅིང་། ཡུལ་གཞན་དུ་སོང་ནས་ས་ཆ་གང་དག་དང་ཡ་མཚན་གྱི་སྣང་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་མཐོང་བར་བཤད། འདི་ལྟ་བུའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་མང་སྟེ།ཨ་རིའི་ཧྭ་ཧྲན་ཏོན་སློབ་ཆེན་གྱི(华盛顿大学)བྱིས་ཚན་སློབ་དཔོན།འབུམ་རམས་པ་མེར་བིན་མོར་སི(Melvin Morse)དང་། ཨ་རིའི་ནེ་ཧྭ་ཏ་སློབ་ཆེན(美国内华达大学)གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ། འབུམ་རམས་པ་རེས་མོན་ཏ(RaymondA.Moody)དང་། ཨ་རིའི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་འཆི་བའི་གནད་དོན་ཆེད་མཁས་པ།(死亡问题专家)སེམས་ཁམས་སྨན་པ་ཡེ་ལིས་ཧྲ་པེ་བཅིས་པོར་ལོ་སི(Dr.Elisabeth Kubler-Ross)སོགས་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་། འདིའི་སྐོར་གྱི་རིག་གཞུང་ཆེད་རྩོམ་ཧ་ཅང་མང་བོ་ཞིག་མིང་གྲགས་ཆེ་བའི་རིག་གཞུང་དུས་དེབ་དུ་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད་དེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་མཁས་གྲགས་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་སྨན་དཔྱད་རིག་གཞུང་དུས་དེབ《ལྕང་ལོའི་རྣོ་གྲི》《柳叶刀》(The Lancet)དང་། 《འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཞིབ་འཇུག》《濒死体验研究》(The Journal of Near Death Studies)སོགས་ཡོད། མཁས་གྲགས་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཆེད་མཁས་པ་མང་བོའི་གྲོས་གཞི་ལས1978ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དངོས་སུ་ཚུགས་པ་འདིས་ཀྱང་ཁྱབ་ཁོངས་འདིས་རིག་གཞུང་གི་གནས་ཚུལ་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་སླེབས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད།
          གཞན་ཡང་ཨ་རིའི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་འཆི་བའི་གནད་དོན་ཆེད་མཁས་པ་ཡེ་ལི་ཧྲ་པེ་ཅིས་པོར་འབུམ་རམས་པ(Dr.Elisabeth Kubler-Ross)ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་པའི་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་ཁྲི་གཉིས་ལྷག་ཡོད་ཅིང་། སྔོན་ཆད་ཁོ་རང་ཉིད་ལ་འང་འཆི་ཁའི་ལུས་བཤེར་བྱས་མྱོང་ལ། ཁོ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ལུས་པོ་དང་ཁ་བྲལ་ནས་ཕྱིར་ལུས་རྐྱ་རུ་ཞུགས་པའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་རྣམས་ཀྱང་བཤད་ཡོད།ཁོ་མོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བྲིས་པའི་དེའི་སྐོར་གྱི་གསུང་རྩོམ་མང་བོ་ཡོད་དེ། 《ཤི་རྗེས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག》(On life After Death)《关于死后的生命》དང་། 《འཆི་བ་དང་འཆི་ཁའི་སྐད་ཅིག་མ།》 (On Death and Dying)《关于死亡与临终》ཁོ་མོའི་གསུང་རྩོམ་འདི་དག་འཛམ་གླིང་གི་སྐད་རིགས་མང་བོར་བསྒྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད།རྒྱུགས་ཆེ་བའི་དཔེ་དེབ་ཡིན་ཞིང་། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གསོ་བ་རིག་པའི་བདེན་དཔང་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་བསྒྲུབས་ཡོད།
        སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་དང་རྣམ་ཤེས་ནི་རིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྲུབས་པ་དང་གསོ་རིག་དང་ཚན་རིག་ཚོད་ལྟའི་བརྟག་དཔྱད་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྲུབས་ཚུལ་ཡོད་ཅིང་།བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དུ་གཞལ་བྱ་གཉིས་ཕྱིར་ཚད་མ་གཉིས་ཞེས་པ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་ཡིད་ཆེས་རྗེས་དཔག་ལ་བརྟེན་ནས་དཔྱད་པའི་ཁོངས་སུ་འདུ། ནུབ་གླིང་དུ་གོང་གསལ་གྱི་ཚན་རིག་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་དེ་རྣམ་ཤེས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་ཐབས་འདི་ལས་གཞན་ད་དུང་མང་བོ་ཡོད་དེ། སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་གནས་ཚུལ་བཤད་པ་དང་དེའི་ཅ་ལག་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་བརྟག་ཐབས་དང་། གཉིད་འགུག་གི་བྱེད་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཁམས་རྒྱུན་ལྡན་མ་ཡིན་པའི་ནད་པར་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ཕྱིར་དྲན་བྱེད་དུ་འཇུག་པ། ལུས་སྟེང་གི་ཁྱད་མཚར་བའི་ནུས་པ་སྟེ་རྣམ་ཤེས་འཕོ་བའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་སོགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེའི་སྐོར་གྱི་འགྲེལ་བཤད་བོད་དུ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནས་རླུང་གི་རྒྱུ་བའི་ཁམས་ཤིན་ཏུ་ཞན་པར་གྱུར་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཕྲ་མོ་ལ་ཐིམ་པར་བརྩོན་པ་ན་ཕྱི་རྟགས་སུ་དབུགས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་འབྱུང་རྔུབ་མི་བྱེད་པར་རྒྱུན་ཆད་པར་གྱུར་ལ། ནང་རྟགས་སུ་ཕྱི་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་ནང་འཛིན་པ་ཤེས་པ་ལས་རྒྱང་ཆད་ལྟ་བུར་སྣང་བའི་གཉིས་སྣང་རགས་པ་མཐའ་དག་ཐིམ་པར་གྱུར་ནས་མར་མེ་འབར་བ་རླུང་གིས་མ་བསྐྱོད་པ་དང་འདྲ་བའི་སྣང་བ་འཆར་བ་འབྱུང་ལ། དེའི་ཚེ་སེམས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོ་བོ་གསལ་རིག་གི་རྣམ་པ་རྗེན་པར་འབྱུང་ཞིང་གོང་ཏུ་བཤད་པའི་ཕྱི་ནང་གི་རྟགས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་འདི་དང་འདིའི་རྟགས་ཡིན་པར་ངོ་ཤེས་པར་བྱེད་སྙམ་པའི་དྲན་པ་དང་། དེ་ཉིད་སྔར་གྱི་རིམ་གཉིས་ཀྱི་ལམ་འཁྱེར་བསྒོམ་པའི་གསལ་འདེབས་སུ་གྱུར་མ་གྱུར་རྟོགས་པའི་ཤེས་བཞིན་ཤུགས་དྲག་པོ་སྐྱེ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཞེས་པའོ།།ཞེས་དང་། དེ་མིན་འཕོ་བ་གྲོང་འཇུག་དང་ལྷ་བ། གཉིད་ལོག་པའི་སྐབས་སུ་གློ་བུར་གཉིད་ལས་དཀྲོགས་མི་རུང་བ་སོགས་དུས་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུའང་མང་བོ་ཡོད་ཡང་གོང་གསལ་འདིས་མཚོན་ནུས་པས་རེ་ཞིག་ནུབ་གླིང་བས་ཚན་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་ཤེས་བསྒྲུབས་ཚུལ་ཆོག་པར་བྱ།
        མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལས་འབྲས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ། སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་བགྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རྣམ་གཞག  འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ལས་ཐར་བ་མྱང་འདས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་པའི་རིགས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་གོང་གསལ་གྱི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་དང་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པའི་རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་བས་རྣམ་ཤེས་ལ་ངེས་པ་རྙེད་དེ་ད་གཟོད་འཇིག་རྟེན་དུ་དར་ཞིང་རྒྱས་བར་གྱུར་བ་ཡིན་ནོ།།