ནའེ་ཏཱའི་ལོ་ཙཱའི་ལྟ་དགོངས་ངོས་ནས«སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དཔའ་བའི་རྟགས་མཚན་ཡིན»ཞེས་པའི་བོད་འགྱུར་གྱི་ཁྱད་ཆོས་འགའ་གླེང་བ།

       ལོ་ཙཱ་ནི་སྐད་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཕན་ཚུན་འགྱུར་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། རིག་གནས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཀྱི་ཆ་འཕྲིན་ནོར་འཛོལ་མི་འབྱུང་བའི་ངང་ནས་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་ཞིག་ལ་དགོངས། ཡི་གེ་སོ་སོའི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་རིག་གནས་གྲུབ་ཚུལ་སོགས་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་སྐད་རིགས་ཤིག་གིས་མཚོན་པའི་རིག་གནས་ཉིང་བཅུད་དེ་སྐད་རིགས་གཞན་ཞིག་ཏུ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་མཚོན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཧ་ཅང་དཀའ་བའི་ལས་སུ་མཐོང་། ཨ་རིའི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བའམ་ལོ་ཙཱ་རིག་པ་བ་ནའེ་ཏཱས། “ལོ་ཙཱ་ནི་འབྲེལ་འདྲིས་ཀྱི་གོ་རིམ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། འགྱུར་ཡིག་ཀློག་པ་པོ་དང་མ་ཡིག་ཀློག་པ་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུ་ལེན་བྱས་པའི་ཆ་འཕྲིན་གཅིག་འདྲ་ཡིན་མིན་གྱི་ངོས་ནས། ‘བྱེད་ནུས་དོ་མཉམ་སྨྲ་བ’ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་གསར་དུ་བཏོན་ཏེ་བསྟན་དོན་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་སླད་དུ་རྩོམ་གྱི་རྣམ་པ་འགྱུར་ཆོག་པར་མ་ཟད། སྒྱུར་པ་པོས་བཅོས་འབྲི་དང་འགྲེལ་བཤད། མཆན་འདེབས་སོགས་ཀྱི་ཐབས་བཀོལ་ནས་བྱེད་ནུས་དོ་མཉམ་ཡོང་དགོས་པའི་ལྟ་ཚུལ་བཏོན་པ་ལྟར།”① གཤམ་ནས་ལོ་ཙཱའི་ལྟ་དགོངས་དེའི་ངོས་ཐད་ནས་འགྱན་སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་པའི«སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དཔའ་བའི་རྟགས་མཚན་ཡིན»②ཞེས་པའི་བོད་འགྱུར་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཅུང་ཙམ་བླངས་ན་འདི་ལྟར་ལགས།
       «སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དཔའ་བའི་རྟགས་མཚན་ཡིན»ཞེས་པ་ནི་ཨ་རིའི་དེང་རབས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་ནཱ་ཕོ་ལོན་ཧེལ་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཧུར་སྐྱེད་བསྟན་བཅོས་གྲགས་ཅན«བྲོད་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས»ཞེས་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡིན་ལ། ཁོང་ནི་ཧུར་སྐྱེད་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་སྲོལ་འབྱེད་པར་བཤད། ཨ་རིའི་སྐབས་གཉིས་པའི་ཙུང་ཐུང་གཙོ་བྱས་པའི་ཀློག་པ་པོ་ཁྲི་སྟོང་མང་པོར་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་མོ་ཐེབས་པར་སྨྲ། ཁོང་གི་རྒྱལ་ཁ་རིག་པ་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་ཕྱོགས་སོ་སོར་སྙན་པའི་གྲགས་པ་འབར་བ་དང་། ཁོང་ལ་རྒྱལ་ཁ་རིག་པའི་སློབ་དཔོན་ཞེས་བཀུར་བའི་གནས་སུ་གྱུར། ཁོང་གིས་གསར་གཏོད་གནང་བའི་རྒྱལ་ཁ་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་དང་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པའི་རྩ་དོན་ཁག་བཅུ་བདུན། གཞན་ད་དུང་ཁོང་གི་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གྱི་སྤྲོ་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་མི་ཁྲི་སྟོང་མང་པོར་སྐུལ་མ་བཏང་བར་བརྟེན་ཁོང་ལ་འབྱོར་ལྡན་གསར་གཏོད་པ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད། ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ«ལེགས་གྲུབ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད»དང་། «མི་ཚང་མ་ལེགས་གྲུབ་ཡོང་ཐུབ» «ཕྱུག་པོར་འགྱུར་བའི་བསམ་གཞིག»སོགས་ཡིག་རིགས་ཉེར་དྲུག་ལྷག་ལ་བསྒྱུར་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་ཁུལ་སོ་བཞི་ཁག་ཏུ་དཔེ་སྐྲུན་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས་ནས། བྲིན་ཆེ་བའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་པ་དང་ཁེ་ལས་པ་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོ་ལ་ཕན་ནུས་ཆེན་པོ་བྱུང་བར་གྲགས།
       «བྲོད་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས»ཞེས་པ་ཐོག་མར་ཀྲང་རཱན་གྱིས་དབྱིན་ཡིག་ནས་རྒྱ་ཡིག་ཏུ་སྒྲིག་སྒྱུར་བྱས་ཤིང་། འགྱན་སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་འགྱུར་ལ་བལྟས་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་ཞིག་རེད། «སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དཔའ་བའི་རྟགས་མཚན་ཡིན»ཞེས་པ་ནི་དེབ་འདིའི་ལེའུ་གཉིས་པ་རང་རྟོན་ཁྱེའུ་མུན་སྟུག་གཉིད་ལས་སློངས་ཞེས་པའི་ནང་གི་སྡེ་ཚན་དང་པོ་ཡིན། འགྱན་སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས2013ལོར«བྲོད་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས»ཞེས་པའི་བོད་འགྱུར་ཆ་ཚང་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ནས་དངོས་སུ་པར་བསྐྲུན་གནང་། འདིར«སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དཔའ་བའི་རྟགས་མཚན་ཡིན»ཞེས་པའི་ཚན་པ་དམིགས་སུ་བཀར་ཏེ། དེའི་བོད་འགྱུར་ལ་ཁྱད་ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་གཤམ་ལྟར་ལགས།
       གཅིག སྒྱུར་པ་པོས་རྒྱ་འགྱུར་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་བོད་འགྱུར་གྱི་རིག་གནས་ཁོར་ཡུག་ལ་བསྟུན་ཅི་ཐུབ་གནང་ཡོད། རྒྱན་ཚིག་དང་མངོན་བརྗོད་སོགས་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱིས་བཀོལ་ཞིང་། འགྲེལ་སྒྱུར་གྱི་སྒྱུར་ཐབས་དང་ཟློག་སྒྱུར་གྱི་སྒྱུར་ཐབས་སོགས་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱིས་སྤྱད་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་འགྱུར་ཁྲོད་དུ།“ཁྱོད་རང་འཇིག་རྟེན་འདིར་མ་བྱོན་པའི་སྔོན། མའི་མངལ་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དག་ལ། སྲིད་པའི་ཕུང་པོ་ཉེ་བར་ལེན་ཕྱིར་འཐབ་རྩོད་འཁྲུག་འཛིང་གི་སྦྱོར་བ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་བརྩམས་མྱོང་ཡོད་དེ། ཁུ་བའི་རྡུལ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་གིས་དུས་གཅིག་ལ་གསོན་པའི་བགོ་སྐལ་ཉག་གཅིག་མ་གཏོགས་མེད་པ་དེ་རང་ལ་འཐོབ་ཕྱིར། ཁྱོད་ཤི་ང་གསོན་གྱི་གཡུལ་སྦྱོར་ཉིན་ཞག་ཁོར་མོ་ཡུག་ཏུ་བཤམས་མྱོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཁྲུག་འཛིང་འདི་སྙིང་རྗེའི་བརླན་གྱིས་མ་བཟུང་བའི་འཁྲུག་འཛིང་ཞིག་སྟེ། རྟིང་མའི་རྒྱལ་ཁ་ལེན་མཁན་གཅིག་པོ་དེ་མ་གཏོགས་གཞན་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་དཔུང་ཚོགས་རྣམས་བྱ་སྒྲོ་རླུང་གིས་འཁུར་བ་ལྟར་དེ་མུར་ལྔ་ལམ་དུ་གཤེགས་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ།”③ཞེས་པ་ལས། འགྲེལ་སྒྱུར་གྱི་ཆ་ནི་“མའི་མངལ་དུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དག་ལ།” ཞེས་པ་ལྟ་བུ། རྒྱན་ཚིག་གི་ཆ་ནི“སྲིད་པའི་ཕུང་པོ་ཉེ་བར་ལེན་ཕྱིར”དང་། “རྟིང་མའི་རྒྱལ་ཁ”དང་། “བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་དཔུང་ཚོགས་རྣམས་བྱ་སྒྲོ་རླུང་གིས་འཁུར་བ་ལྟར”ཞེས་པ་ལྟ་བུ། མངོན་བརྗོད་ལ“ལྔ་ལམ”དང་ཞེ་ཚིག“གཤེགས”ལྟ་བུ་སྤྱད་ནས་བོད་རང་གི་ཚིག་སྦྱོར་སྤེལ་སྟངས་ལ་བསྟུན་ནས་མ་ཡིག་གི་བསྟན་དོན་བུ་ཡིག་ཏུ་ལེགས་པར་མཚོན་འདུག
       གཉིས། རྒྱ་འགྱུར་གྱི་ཉམས་ལེགས་པར་ཐོན་ཆེད་འབྲུ་འདེད་དབང་དུ་མ་སོང་བར་འཕྲི་སྒྱུར་གྱི་སྒྱུར་ཐབས་དང་འགྲེལ་སྒྱུར་གྱི་སྒྱུར་ཐབས་སོགས་བཀོལ་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་འགྱུར་ཏུ། “རྒྱུད་དཔྱོད་མཁན་པོ་ཞའེ་ཧྥེལ་ཏིས་དེ་སྐད། ཁྱོད་ཀྱིས་ཤེས་པ་རྣལ་དུ་ཕབ་ནས་མདུན་གྱི་མེ་ལོང་ལ་གཅིག་གཟིགས་དང་། འཛམ་གླིང་ན་སྔ་རབས་ད་འབྱུང་གང་ལའང་སྐྱེ་གཟུགས་ཁྱོད་དང་ཡོངས་སུ་མཚུངས་པའི་མི་ཞིག་ཡོད་མི་སྲིད་གསུངས།”④ཞེས་པ་ལས།“ཤེས་པ་རྣལ་དུ་ཕབ་ནས”ཞེས་པ་བསྣན་ཏེ་མ་ཡིག་གི་བསྟན་དོན་ཁ་ཇེ་གསལ་དུ་བཏང་ཡོད། མ་ཡིག་ཏུ་ཡི་གེ་དགུ་ཡོད་པ་དེ་མཐར་ཆགས་འབྲུ་འདེད་ཀྱི་རྗེས་སུ་མ་སྙེག་པར་བུ་ཡིག་ཏུ“འཛན་གླིང་ན”ཞེས་ཡི་གེ་གསུམ་དུ་བསྒྱུར་འདུག
       གསུམ། བསྟན་དོན་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ན་རྩོམ་གྱི་རྣམ་པ་བསྒྱུར་ཆོག དཔེར་ན། ཚན་པ་གཅིག་ཚན་པ་གཉིས་སུ་བསྒྱུར་ཆོག་ལ། རྒྱ་འགྱུར་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱ་ཡིག་ལ་ཡིག་འབྲུ་བརྒྱ་ཡོད་པའི་ཚན་པ་གཅིག་གི་བསྟན་དོན་གསལ་བོར་སྟོན་ཆེད། འགྱན་སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བོད་འགྱུར་ཁྲོད་དུ་ཚན་པ་གཉིས་སུ་བསྒྱུར་འདུག ཚན་པ་དང་པོ་སྟེ“ཁྱོད་སྐྱེས་མ་ཐག་ནས་རྒོད་པོའི་དཔའ་ཆས་རང་ཤུགས་སུ་རྫོགས་ཡོད་གཤིས། འཇིག་རྟེན་འདིའི་དཀའ་སྡུག་དང་བགེགས་བར་ཆད་ལ་འཇིགས་པ་ཅི་ཡང་ཡོད་མི་སྲིད་དེ། འཇིག་རྟེན་འདིའི་དཀའ་སྡུག་ཇི་ལྟར་ཆེ་ནའང་ཁྱོད་རང་མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་དག་ལ་འཕྲད་པའི་དགའ་སྡུག་དང་བར་ཆད་ལ་བལྟོས་པས་དགུ་འགྱུར་གྱིས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ།”⑤ཞེས་པ་དང་། ཚན་པ་གཉིས་པ་སྟེ“ང་ཚོས་རང་སེམས་ལ་འདི་ལྟ་བུའི་དགོད་བྲོད་ཀྱི་གོ་ཆ་བགོ་ཐུབ་ན། སེམས་ཁོང་གི་འཇིགས་སྐྲག་དང་ཉོན་མོངས། ཞུམ་པ་ཐམས་ཅད་མི་མངོན་དབྱིངས་སུ་སྤྲད་ནས། བྱང་ཁོག་ཡིད་ཆེས་ཀྱིས་ཁེངས་ཏེ་འཚོ་བ་ལ་སྤྲོ་བ་ཆེན་པོས་འཇུག་ནུས་པར་འགྱུར་རོ།”⑥ཞེས་པ་ལྟ་བུ། དེ་ཡང་ཨ་རིའི་ལོ་ཆེན་ནའེ་ཏཱ་ལགས་ཀྱིས“ལོ་ཙཱ་ཞེས་པ་ནི་འགྱུར་སྐད་ཁྲོད་ཆེས་ཉེ་བ་དང་ཆེས་རང་བྱུང་གི་དོ་མཉམ་སྐད་ཅིག་གིས་ཡང་བསྐྱར་མ་སྐད་ཀྱི་ཆ་འཕྲིན་མཚོན་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན། ཐོག་མར་དོན་སྙིང་དང་། དེ་རྗེས་རྩོམ་ལུས་ཡིན”⑦ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། འགྱན་སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་དོན་སྙིང་ལྡན་རྒྱུར་གཙིགས་སུ་བཟུང་ནས་ལོ་ཙཱའི་སྡེ་ཚན་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཏེ་མ་ཡིག་གི་གོ་དོན་ལེགས་པར་བསྟན་ཡོད།
       བཞི། འགྱན་སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་རྒྱ་འགྱུར་གྱི་བསྟན་དོན་ལེགས་པར་མཚོན་ཆེད་བྱེད་ཐབས་གང་མང་བཀོལ་ཡོད་ལ། རྒྱ་འགྱུར་གྱི་ནང་དོན་གོ་འཛོལ་མ་བྱུང་བའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ནས་བོད་འགྱུར་གྱི་ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་དང་སྐད་ཆའི་བརྗོད་སྟངས་ཀྱི་ཉམས་ཅི་ཐོན་བྱས་ཡོད་པས་ཀློག་མཁན་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་དབང་ཅིག་ཅར་དུ་འཕྲོག་པར་བྱས་ཡོད། ལོ་ཆེན་ནའེ་ཏཱས“བྱེད་ནུས་དོ་མཉམ་སྨྲ་བ”ཞེས་བསྟན་དོན་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་སླད་དུ་རྩོམ་གྱི་རྣམ་པ་འགྱུར་ཆོག་པར་མ་ཟད། སྒྱུར་པ་པོས་བཅོས་འབྲི་དང་འགྲེལ་བཤད། མཆན་འདེབས་སོགས་ཀྱི་ཐབས་བཀོལ་ཡོད་པ་དེ་བྱེད་ནུས་དོ་མཉམ་ཡོང་དགོས་པའི་བཞེད་ཚུལ་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་ལ། འཕྲི་སྣོན་དང་། མཆན་འགྲེལ་སོགས་ཀྱི་སྒྱུར་ཐབས་སྣ་མང་སྤྱད་ནས། མ་ཡིག་ལས་བུ་ཡིག་ཁ་གསལ་གོ་བདེ་རུ་བཏང་ཡོད། དེ་མིན་མངོན་བརྗོད་དང་རྒྱན་ཚིག ཞེ་ཚིག་སོགས་བཀོལ་ཏེ། མ་ཡིག་གི་བརྗོད་དོན་མ་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་ཡིག་གིས་ཡང་དག་པར་མཚོན་ཐུབ་ཡོད་པར་མ་ཟད། བོད་རང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་རྨང་གཞི་བརྟན་པོར་བརྟེན་ནས་མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ལ་ལོ་ཙཱའི་ལྷད་མ་འདྲེས་པའི་ཡིག་སྐད་རྣལ་མ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་འདུག
       ལྔ། འགྱན་སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས“དོན་དང་ཡང་མི་འགལ་ལ་བོད་ལའང་གང་བདེ་བར་གྱིས་ཤིག”ཅེས་པའི་ལོ་ཙཱའི་ལྟ་དགོངས་དཀྱུས་སུ་བཟུང་ནས་བསྒྱུར་ཡོད་པས་ན། ལོ་ཙྭའི་བྱ་བ་དངོས་ལ་འཇུག་སྐབས། གཞན་དགོངས་ལྟ་གྲུབ་གཙང་མ་འཛོལ་མེད་སོར་བཞག་ཐོག དོན་གཅོད་སྟ་གྲིར་མ་སོང་བའི་རང་སྐད་ཚད་ལྡན་གོ་བདེའི་ཚིག་སྦྱོར་མུ་ཏིག་བསྟར་བརྒྱུས་སུ་སྤེལ་རྒྱུ་ལས། མཐར་ཆགས་འབྲུ་འདེད་ཀྱི་ལམ་ནས་ཡིག་འབྲུ་རེ་རེ་བཞིན་བསྒྱུར་ཏེ། གཞན་གྱི་གདོང་ལྤགས་འདྲ་བཤུས་བྱ་འོས་ཁྱོན་ནས་མེད་ཁར། ལོ་ཆེན་ནའེ་ཏཱའི“བྱེད་ནུས་དོ་མཉམ་སྨྲ་བ”ཞེས་པའི་ལོ་ཙཱའི་ལྟ་དགོངས་དང་མཐུན་པར། ཁོང་གིས་ཡིག་སྒྱུར་གནང་སྐབས་མ་ཡིག་གི་རིག་གནས་ཉིང་བཅུད་བརྒྱུད་སྤྲོད་ཡང་དག་བྱས་ཏེ། བོད་རང་གི་ཚིག་སྦྱོར་སྤེལ་ལུགས་དང་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་མཐུན་པར་བསྒྱུར་འདུག

ཟུར་ལྟའི་དཔྱད་གཞི།
① 许钧、穆雷主编：« 翻译学概论»，译林出版社，2009年10月，第76-77页。
② «སྲིད་པའི་སྐྱེ་བ་དཔའ་བའི་རྟགས་མཚན་ཡིན»ཞེས་པ་ནི«བྲོད་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས»ཞེས་པའི་ལེའུ་གཉིས་པའི་དང་པོ་ཡིན། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2013ལོའི་ཟླ12 ཤ27
③④⑤⑥ འགྱན་སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་བསྒྱུར། «བྲོད་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས»མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2013ལོའི་ཟླ12 ཤ27. 28. 29. 29
⑦ 方梦之著：«翻译学辞典»，商务印刷馆，2019年11月，第359页。