༄༅། །ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ལ་དཔྱད་པ།

[ནང་དོན་གནད་བསྡུས] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱི་དང་། ཡང་སྒོས་ངེས་གསང་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་པ་རྨང་ནས་གཞིར་བཞེངས་མཛད་པའི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་འགྲན་གྱི་དོ་མེད་ཅིག་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་འདིའི་ཕྱོགས་ལ་ཐུགས་འཇོག་མཛད་མཁན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུར་འདུག །དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁོ་བོས་ཆོས་འབྱུང་དང་རྣམ་ཐར་མང་པོ་གུང་བསྡུར་ནས་ཁོང་གི་སྐུ་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་། སློབ་གཉེར་དང་སྒྲུབ་པ་བྱས་ཚུལ། ཞྭ་ལྷ་ཁང་ཞིག་གསོ་མཛད་ཚུལ། འདུས་སྡེ་བཏབ་ཚུལ། བསྟན་བཅོས་མང་པོ་བརྩམས་ནས་ཕྱི་རབས་བསྟན་པའི་བཙས་སུ་བཞག་ཚུལ། ཞལ་སློབ་མང་པོ་བསྐྱངས་མཐར་སྐུ་གཤེགས་པའི་ཚུལ་སོགས་ལ་ཁུངས་གཙང་ཞིང་གོ་རིམ་མ་ལོག་པར་དཔྱད་པ་བཏང་ཡོད་ལ། གཞན་ཁོང་གིས་བརྩམས་པར་གྲགས་པའི་བསྟན་བཅོས་འགའ་ལ་ཡང་དོགས་གཅོད་ཕྲན་བུ་ཙམ་བྱས་ཡོད། 
[གནད་ཚིག] ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། གངས་རི་ཐོད་དཀར། མཛོད་བདུན། བུམ་ཐང་ཐར་པ་གླིང་། 

        སྔ་འགྱུར་བསྟན་པའི་སྲོག་མཁར་གཅིག་པུ། མན་ངག་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གསལ་བྱེད་དམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ནི་བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་སྐད་གྲགས་ཀྱིས་ཆོད་པའི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། རྒྱལ་བསྟན་སྤྱི་དང་ཡང་སྒོས་འོད་གསལ་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གནད་རྣམས་གསལ་རྒྱས་སུ་བཀྲལ་ཏེ་ཕྱོགས་མཐར་སྤེལ་མཁན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཐུགས་སྟོབས་ཅན་ཞིག་ཡིན་པས། རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས། “འཛམ་གླིང་མཛེས་པའི་རྒྱན་དྲུག་མཆོག་གཉིས་དང་། །ཐུགས་རྗེ་ལུང་རྟོགས་མཉམ་པའི་མཐུ་མངའ་ཡང་། །ནགས་ཁྲོད་དམ་པར་སྦས་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས། །འཁོར་འདས་ཆོས་སྐུར་རྫོགས་པའི་ཀློང་ཆེན་པ། །དྲི་མེད་འོད་ཟེར་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །”[1]ཞེས་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་ཡོད་ལ། རྫ་དཔལ་སྤྲུལ་ཨོ་རྒྱན་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབང་པོས། “ལྔ་རིག་སྨྲ་བའི་ཉིན་བྱེད་ས་པཎ་རྗེ། །མདོ་སྔགས་བསྟན་པའི་འབྱུང་གནས་ཙོང་ཁ་པ། །ཡོངས་རྫོགས་བསྟན་པའི་མངའ་བདག་ཀློང་ཆེན་ཞབས། །གངས་ལྗོངས་འཇམ་པའི་དབྱངས་དངོས་རྣམ་གསུམ་ཡིན། །”[2]ཞེས“གངས་ལྗོངས་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་གསུམ”གྱི་ཡ་གྱལ་དུ་བགྲངས་ཡོད་པ་རེད། 
        དེ་ལྟའི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཁོང་ནི་རྙིང་མའི་གྲུབ་མཐའ་སྤྱི་དང་ཡང་སྒོས་ཟབ་གསང་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་པ་རྨང་ནས་གཞིར་བཞེངས་མཛད་དེ། རྙིང་བསྟན་ས་ཁྱབ་རྡོ་ཁྱབ་ཏུ་དར་རྒྱས་སུ་བཏང་ནས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱི་ལ་སྐུ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་མོད། འོན་ཀྱང་ད་ལྟའི་ཆར་སློབ་གྲྭ་དང་། ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་ཁུངས་དག་ན་ཁོང་གིས་མཛད་པའི་གསུང་ཆོས་གྲགས་ཅན་དག་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱས་ནས་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་དགོངས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་ལྟ་ཅི། མཛད་འཕྲིན་གྱི་ཆ་ཙམ་ལ་དཔྱད་མཁན་ཡང་ཆེར་མི་སྣང་བའི་ཚོད་དུ་འདུག་པས། ཁོ་བོས་འདིར་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་མང་པོ་གུང་བསྡུར་ཏེ་ཁོང་གི་རྣམ་ཐར་ཧྲིལ་པོར་དཔྱད་པ་གཏོང་བ་ལ།  གཅིག །འཁྲུངས་ཡུལ། 
        ཁོང་ཉིད་གང་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་ཚུལ་ལ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་དངོས་སློབ་ལྡན་སྒོམ་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོས་མཛད་པའི«ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན»ན། “ཐུབ་པའི་དབང་པོ་འདིའི་གདུལ་ཞིང་འཛམ་གླིང་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱར་གནས་པ་ལ། གླིང་བཞི་ལས་ལྷོ་ཕྱོགས་འཛམ་གླིང་། སའི་ལྟེ་བ་རྡོ་རྗེ་གདན་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཕྲག་གིས་བསྒྲོད་པའི་ས་ཕྱོགས་གཡོ་རུ་གྲ་ཕུ་སྟོང་གྲོང་ཞེས་བྱ་བར།”[3]ཞེས་དང་། «གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང»ན་ཡང་། “གཡོ་རུ་གྲའི་ཆ་སྟོང་གྲོང་དུ”[4]ཞེས་སོགས་སུ་གསུངས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་འགོས་ལོ་གཞོན་ནུ་དཔལ་གྱིས“དེ་ནི་གཡུ་རུ་གྲའི་ཕུ་སྟོད་གྲོང”[5]ཞེས་དང་། རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས། “གཡོ་རུ་གྲའི་ཆ་སྟོད་གྲོང་དུ”[6]ཞེས་དང་། དགེ་རྩེ་པཎ་ཆེན་འགྱུར་མེད་ཚེ་དབང་མཆོག་གྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང“གཡོ་རུ་གྲའི་ཆ་སྟོད་གྲོང་དུ”[7]ཞེས་དང་། གླག་བླ་བསོད་ནམས་ཆོས་འགྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་“གཡོ་རུ་གྲྭའི་ཕུ་སྟོད་གྲོང་གྲྭ་སྐྱེས་ཆེན་བཅུ་གསུམ་འཁྲུངས་ས་བཀྲ་ཤིས་པའི་དགེ་གནས་དེ་ཉིད་དུ”[8]ཞེས་སོགས་སུ་ གསུངས་ཡོད་ལ། སྒོས་སུ་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཁོང་གིས་མཛད་པའི«མཐོང་སྣང་རིན་པོ་ཆེ་འོད་ཀྱི་དྲ་བ»རུ། ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་ནི“གཡོ་རུ་གྲ་ཞེས་བྱ་བའི་ཕུ་སྟོད་སྟོད་གྲོང”[9]ཞེས་ཡོད་པས། ཁོང་ཉིད་ཀྱི་འཁྲུངས་སའི་ཡུལ་དངོས་ནི་ནི་གཡོ་རུ་གྲྭ་ཡི་ཆར་གཏོགས་ཤིང་། དེའི་ནང་ཚན་གྲྭའི་ཡར་སྟོད་དམ་ཕུའི་སྟོད་གྲོང་དུ་སྐུ་བལྟམས་པར་ངེས། དེ་བས་ན་ལྡན་སྒོམ་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ་དང་། མཁས་མཆོག་ངག་དབང་བློ་གྲོས་སམ་གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་གསུངས་པའི“སྟོང་གྲོང”ཡང་“སྟོད་གྲོང”ཡིན་དགོས་ལ། འགོས་ལོས་གསུངས་པའི“གཡུ་རུ”ཡང“གཡོ་རུ”ཡིན་དགོས། ཁོང་གསུམ་གྱི་གསུང་དུ་དེ་ལྟར་འབྱུང་དོན་ནི་མགོ་ཚེམ་དུ་བཟོ་སྐབས་གཏགས་ཉེས་བྱུང་བའམ། ཡང་ན་སྔོན་གྱི་དཔེ་རྙིང་ལ་བྲིས་ཉེས་དང་བརྐོས་ཉེས་བྱུང་བའི་རྐྱེན་ཡིན་པ་ལས་མཁས་མཆོག་འདི་རྣམས་ནི་དོན་འདི་ག་ཙམ་ཞིག་ལ་འཁྲུལ་བ་འབྱུང་མི་སྲིད་པ་ངེས་གསལ་ཡིན་ལ། འདི་ལྟ་བུའི་ཡིག་ནོར་གྱི་རིགས་སྔོན་གྱི་དཔེ་རྙིང་དང་། ད་ལྟའི་མགོ་ཚེམ་སོགས་གང་ནས་ཀྱང་འབྱུང་རྒྱུ་མང་དུ་འདུག་མོད། དེ་དག་ཚང་མ་རྩོམ་པ་པོ་གཅིག་པུ་ལན་པ་མིན་པར་གཏགས་ཉེས་དང་། བྲིས་ཉེས། བཤུས་ཉེས། བརྐོས་ཉེས་སོགས་ལས་བྱུང་བ་ཤས་ཆེན་པོར་འདུག ། 
        དེ་ལྟར་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་ནི་ད་ལྟའི་བོད་ལྗོངས་ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གྱི་གྲ་ནང་རྫོང་གི་ཁོངས་སུ་ཡོད་ལ། དེང་སང་ཡང“སྟོད་གྲོང”དུ་འབོད་པར་སྣང་སྟེ། «ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག»ཏུ། “སྟོད་གྲོང་དགོན་ནི། རྒྱལ་གླིང་ཚོགས་པ་ནས་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་མུ་མཐུད་སྤྱི་ལེ་དྲུག་ཙམ་སོང་ན་བཀྲ་ཤིས་གླིང་གྲོང་དུ་འབྱོར་ཞིང་དེ་ནས་གྲོང་དེའི་བྱང་ངོས་རི་འདབས་སུ་སོང་ན་དགོན་དེ་ཡོད། དགོན་དེ་ནི་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་པའི་འཁྲུངས་ཡུལ་ཡིན་ལ་གདན་ས་གཙོ་བོའང་ཡིན་ལ། རྒྱབ་རིའི་ལྡེབས་སུ་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་པའི་སྒྲུབ་ཕུག་དང་། སྒྲུབ་ཆུ། དུར་ཁྲོད་སོགས་འབྱུང་རྒྱུ་ཡོད”[10]ཅེས་འབྱུང་བ་ལས་ཤེས་ཐུབ་ལ། དེང་གི་ཆར་གནས་དེ་ན་དགོན་པ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པར་བཤད་ཡོད། 
གཉིས། རིགས་རུས་ཆོ་འབྲང་། 
        ཁོང་གི་རིགས་རུས་ལ། ལྡན་སྒོམ་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོས“སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པད་མའི་དངོས་སློབ། དཔལ་རྟ་མགྲིན་གྱི་གྲུབ་ཐོབ་གདུང་རུས་ངན་ལམ་མཚན་བཙུན་པ་རྒྱལ་བ་མཆོག་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་གདུང་རུས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཟམ་མ་ཆད་པ་དེའི”[11]ཞེས་དང་། ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས“ངན་ལམ་བཙན་པོ་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཅན་ཅེས་བྱ་བ་སློབ་དཔོན་རྒྱལ་བ་མཆོག་དབྱངས་དང་རུས་གཅིག་པའི”[12]ཞེས་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་སུ། ཆེན་པོ་ཐང་གུར་གྱི་རྒྱལ་ས་ཀེང་ཤི་རུ་དམག་སྣ་འདྲེན་མཁན་གྱི་ངན་ལམ་སྟག་སྒྲ་ཀླུ་ཁོང་དང་། སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་དངོས་སློབ་འབངས་རིགས་ཉེར་ལྔའི་ཡ་གྱལ་ངན་ལམ་རྒྱལ་བ་མཆོག་དབྱངས་དང་གདུང་རུས་གཅིག་ཡིན་པར་གསུངས་ཡོད། 
        འོན་ཀྱང་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས“ངན་ལམ་བཙན་པོ་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་མ་སྨད་པའི་རིགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཅན་ནོ། །རུས་ནི་རོག་སྟེ་སད་མི་བདུན་གྱི་ནང་ཚན་ཛྙཱ་ན་ཨིནྡྲ་རཀྵི་ཏའམ། བོད་སྐད་དུ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ་བསྲུངས་པ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་དངོས་སློབ་རྒྱལ་བ་མཆོག་དབྱངས་དང་གདུང་གཅིག་པ”[13]ཞེས་འབྱུང་ལ། ཁོང་གི་གསུང་ཚིག་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་དགེ་རྩེ་པཎ་ཆེན་འགྱུར་མེད་ཚེ་དབང་མཆོག་གྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི«སྔ་འགྱུར་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་ལྷའི་རྔ་བོ་ཆེ་ལྟ་བུའི་གཏམ»དང་། མཁས་མཆོག་ངག་དབང་བློ་གྲོས་སམ་གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་མཛད་པའི«གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང»དུ་ཡང་ཚིག་སྣ་དེ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་བྱུང་ཡོད། བཞེད་ཚུལ་འདི་ལྟར་ན་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རིགས་ནི་ངན་ལམ་དང་། རུས་ནི་རོག་ཏུ་བྱས་འདུག ། 
        སྤྱིར་ན་བོད་ཀྱི་མཁས་གྲུབ་གོང་མ་དག་གི་རྣམ་ཐར་དག་ན། རྒྱ་གར་གྱི་རིགས་དབྱེ་བའི་ལུགས་ལ་དཔེ་དྲས་ནས། རིགས་རུས་གཉིས་ལ་ཁྱད་ཕྱེས་ཏེ། རིགས་ནི་མི་རབས་རྒྱུད་ཀྱི་ལས་ཀ་གཙོ་བོར་གང་བྱེད་པ་དེ་ལ་ངོས་བཟུང་ཞིང་། རུས་ནི་གདུང་ཁུངས་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ངོས་འཛིན་པའི་སྲོལ་འདུག་སྟེ། དཔེར་ན་རུས་པའི་རྒྱན་ཅན་གྱིས་མཛད་པའི«མི་ལ་རས་པའི་རྣམ་མགུར»དུ། “ངའི་རུས་ཁྱུང་པོ། རིགས་ཇོ་སྲས། ང་རང་མི་ལ་རས་པ།”[14]ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན་ལ། ཇོ་སྲས་ཀྱི་དོན་ནི་སྔགས་སྐྱེས་ཕོ་མོའི་ཕྲུ་གུའི་དོན་དུ་འགྲོ་ཚུལ་མཁས་མཆོག་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་གསུངས་ཡོད་པས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་མི་ལ་རས་པའི་གདུང་རུས་ནི་ཁྱུང་པོ་དང་། རིགས་ནི་ཇོ་སྲས་ཏེ་སྔགས་པའི་ལས་ཀའི་རྒྱུན་སྐྱོང་མཁན་དུ་བྱས་ན་འགལ་ཆ་ཅི་ཡང་མེད་པར་སེམས། གོང་གི་མི་ལ་རས་པའི་རིགས་རུས་འཆད་སྲོལ་འདི་དང་དཔེ་འདྲ་བ་ཞིག་དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་པས་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་འཆད་པའི་སྐབས་སུ། “དེའི་སློབ་མ་ནི་ཀུན་མཁྱེན་ཚུལ་བློ་ཡིན་ཏེ་གཡོ་རུ་གྲའི་སྟོད་གྲོང་དུ་ཇོ་སྲས་སུ་འཁྲུངས”[15]ཞེས་འབྱུང་བས། འདིའི་ལུགས་ལྟར་ན་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པའི་རུས་ནི་ངན་ལམ་དང་། རིགས་ནི་ཇོ་སྲས་ཡིན་དགོས་འདུག ། 
        ད་ནི་དཀྱུས་སུ་ཞུགས་ན། རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས་ཡེ་ཤེས་དབང་པོའི་རུས་རོག་ཏུ་བྱས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཡོངས་གྲགས་ལ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོའམ་དབའ་གསལ་སྣང་གི་རུས་ནི་རྦའམ། སྦའམ། དབའས་སམ། དབའ་ཞེས་བྲི་ལུགས་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་རུས་ཆེན་གྱི་གྲས་སུ་གཏོགས་ཏེ། བོད་བཙན་པོའི་དུས་སུ་བྱུང་བའི་དབའས་སུམ་སྣང་དང་། དབའས་ཁྲི་གཟིགས་ཞང་ཉེན། དབའས་མང་རྗེ་ལྷ་ལོད། དབའས་རྒྱལ་ཏོ་རེ་སྟག་སྙ་སོགས་དབའས་ཀྱི་རུས་ཅན་མང་པོ་འདུག་པས་མཚོན་ལ། དབའ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོའི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས་ཙམ་ཞིག་ནི། པ་ཚབ་པ་སངས་དབང་འདུས་ལགས་ཀྱིས«དབའ་བཞེད»ཀྱི་ཀླད་དུ་དཔེ་རྙིང་དེའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ནང་དོན་ངོ་སྤྲོད་གནང་དུས། “དབའ་གསལ་སྣང་ནི་དབའ་མང་རྗེ་གསལ་སྣང་དུ་གྲགས་པ་དེ་ཡིན་གཤིས། དབུས་རུ་སྐྱིད་ཆུའི་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་ཡུལ་བ་ལམ་གླག་ཅེས་པ་སྟེ། དེང་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྟག་རྩེ་རྫོང་ཁོངས་བདེ་ཆེན་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཤར་ངོས་སུ་འཁྲུངས། བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་
བོད་ཁམས་སུ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་བློན་པོ་དེ་ཉིད་བྱས་རྗེས་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་འདུག་སྟེ། སྔ་ཕྱིར་རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཆོས་ཞུ་བ་དང་། མཁན་པོ་བོ་དྷི་ས་ཏྭ་དང་སློབ་དཔོན་པད་མ་སམ་བྷ་བ་བོད་ཁམས་སུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་བའི་ཕོ་ཉར་བྱོན། ཕྱིས་མཁན་པོའི་སྐུ་མདུན་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་མཚན་ལ་དབའ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ་ཞེས་གསོལ། བོད་མིས་རབ་བྱུང་ཞུ་བའི་ཐོག་མའི་གྲས་ཡིན། མཁན་པོ་བོ་དྷི་ས་ཏྭ་གཤེགས་རྗེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་ལུགས་སུ་བསྐོས”[16]ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་ལས་ཤེས་ཐུབ།
        ཞིབ་ཏུ་བསམས་ན་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པའི་གསུང་ཚུལ་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་ནས་བསམ་གཞིག་གནང་རི་བའི་ཆ་མང་པོ་འདུག་ལ། བློ་བསྐྱེད་ཅིག་ཀྱང་སྟེར་ཡོང་སྟེ། གོང་དུ་དབའ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོའི་འཁྲུངས་ཡུལ་བསྟན་པའི་སྐབས་སུ། “བ་ལམ་གླག”ཅེས་པའི“བ་ལམ”ནི“ངན་ལམ”ཞེས་པའི་སྒྲ་དང་ཉེ་ལ། “གླག”ནི“རོག”ཅེས་པའི་སྒྲ་དང་ཉེ་བས། སྔོན་གྱི་དུས་སུ“ངན་ལམ་རོག”ཏུ་འབོད་པ་ལ། ཕྱིས་སུ་སྒྲའི་ཟུར་ཉམས་ནས“བ་ལམ་གླག”ཏུ་གྱུར་ཤས་ཆེ། དེ་བས་བོད་ཀྱི་རུས་ཆེན་རྙིང་ཁུངས་དབའ་འམ་དབའས་ལས་རུས་ཚན་ངན་ལམ་སོགས་སུ་གྱེས་པ་དང་། ངན་ལམ་ནས་ཀྱང་ནང་ཚན་རོག་སོགས་བྱུང་བ་ཡིན་ལས་ཆེ་སྙམ། དེ་འདྲའི་རུས་ཚན་གྱེས་ལུགས་ནི་སྔོན་གྱི་དཔེ་རྙིང་དག་ན་མཐོང་དུ་ཡོད་དེ། «མི་ལ་རས་པའི་རྣམ་མགུར་མཛོད་ནག་མ»རུ། མི་ལ་རས་པའི་གདུང་རུས་བཤད་པའི་སྐབས། “དེ་ཡང་དང་པོ་ཡབ་མེས་ཀྱི་བྱུང་ཁུངས་ཡུལ་ལ་སྟོད་བྱང་གི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞུང་གཅུང་པ་སྤྱི་ས་པ་ཞེས་བྱ་བ། དེ་ལས་ཀྱང་གདུང་རུས་ནི་ཁྱུང་པོ། ནང་ཚན་ནི་མི་ལ”[17]ཞེས་པ་ལྟར་ན་རུས་ཆེན་ཁྱུང་པོ་ལས་ནང་ཚན་མི་ལ་སོགས་རུས་ཚན་ཆུང་ཕྲན་མང་པོ་གྱེས་ཡོད་ཚོད་རེད། 
        དེ་བས་གོང་དུ་བསྟན་པའི་མཁས་པ་དག་གི་གསུང་སྣ་ཧྲིལ་པོ་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ན། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རིགས་རུས་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། རིགས་ཇོ་སྲས་དང་། གདུང་རུས་ནི་དབའ་ལས་གྱེས་པའི་ངན་ལམ། དེའི་ནང་ཚན་རོག་ཏུ་གཏོགས་པར་འདུག །
        ཡུམ་གྱི་ཕྱོགས་སམ་ཆོ་འབྲང་གི་སྐོར་ལ། ལྡན་སྒོམ་པས“སློབ་དཔོན་བསྟན་པ་སྲུང་ཞེས་བྱ་བ་གཅིག་དང་། ཡུམ་མཁའ་འགྲོའི་སྤྲུལ་པ་འབྲོག་བཟའ་བསོད་ནམས་རྒྱན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་འཁྲུངས”[18]ཞེས“འབྲོག་བཟའ”རུ་བྲིས་ཡོད་ལ། འགོས་ལོ་གཞོན་ནུ་དཔལ་གྱིས“སློབ་དཔོན་བསྟན་བསྲུངས་དང་འབྲོམ་བཟའ་མོ་བསོད་ནམས་རྒྱན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ”[19]ཞེས“འབྲོམ་བཟའ”རུ་བྲིས་ཡོད། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས། “སློབ་དཔོན་བསྟན་པ་སྲུང་ཞེས་རིག་གནས་དང་། སྔགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་རང་བྱན་ཆུད་པ་ཞིག འབྲོམ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེ་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་གདུང་ལས་བྱོན་པ་འབྲོམ་བཟའ་མ་བསོད་ནམས་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་དང་འདུས་པ་ལས་སྐྱེ་བའི་མྱུ་གུ་བཟུང་ངོ”[20]ཞེས་འབྲོམ་སྟོན་པ་དང་གདུང་རུས་གཅིག་པར་གསུངས་ཡོད། ཁོང་གི་གསུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་དགེ་རྩེ་པཎ་ཆེན་འགྱུར་མེད་ཚེ་དབང་མཆོག་གྲུབ་དང་མཁས་མཆོག་ངག་དབང་བློ་གྲོས་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་ཚིག་རིས་མ་ནོག་པར“འབྲོམ་བཟའ་མ”རུ་བྲིས་ཡོད། 
        འོན་ཀྱང་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཁོང་གིས་མཛད་པའི«བླ་མ་ཡང་ཏིག་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ»ཡི་ཆོས་སྡེ«ལོ་རྒྱུས་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྲེང་བའི»ནང་དུ“སློབ་དཔོན་བསྟན་པ་སྲུང་ཞེས་བྱ་བ་དང་། འབྲོ་བཟའ་མ་བསོད་ནམས་རྒྱན་གཉིས་ཀྱི་བུར་སྐྱེས”[21]ཞེས་དང་། ཡང་ཁོང་གིས་མཛད་པའི«ཟབ་མོ་ཡང་ཏིག»གི་ཆོས་སྡེ་ལོ་རྒྱུས་རིན་པོ་ཆེ་འོད་ཀྱི་ཕྲེང་བ་ཡི་ནང་དུ་འབྱུང་བའི་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཞལ་གསུང་མ་རུ་ཡང“དེའི་ཚེ་དཔལ་བསམ་ཡས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁམས་གསུམ་མེ་ཏོག་སྒྲོལ་གྱི་འདབས་སུ་རིག་པ་འཛིན་པའི་སློབ་དཔོན་བསྟན་པ་སྲུང་དང་། འབྲོ་བཟའ་མ་བསོད་ནམས་རྒྱན”[22]ཞེས་དང་། དེ་བཞིན་དུ«མཐོང་སྣང་རིན་པོ་ཆེ་འོད་ཀྱི་དྲ་བ»རུ་ཡང“འབྲོ་བཟའ་མ་བསོད་ནམས་རྒྱན”དུ་ཡོད་པས། ཁོང་གི་ཡུམ་གྱི་རུས་ནི་འབྲོ་ཡིན་ངེས་སུ་འདུག་ལ། རུས་འབྲོ་ནི་བོད་བཙན་པོའི་དུས་སུ་བཙན་པོའི་བརྒྱུད་པ་དང་གཉེན་བསྡེབས་ཆོག་པའི་ཞང་ཚན་དུ་གཏོགས་པའི་རུས་ཡིན་ཞིང་། རུས་མཐོན་པོ་ཁུངས་རྙིང་གི་གྲས་སུ་ཐེ། དེའི་རྒྱུད་དུ་ཁྲི་གཉན་གཟུངས་བཙན་གྱི་བཙུན་མོ་འབྲོ་ཟ་དུང་པྱང་དང་། མང་སྲོང་མང་བཙན་གྱི་བཙུན་མོ་ཁྲི་མ་ལོད་ཁྲི་སྟེང་། ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་བཙུན་མོ་འབྲོ་བཟའ་ཁྲི་རྒྱལ་མོ་བཙན་སོགས་བྱུང་མྱོང་ཡོད། དེ་བས་ན་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ཡབ་ནི་ངན་ལམ་བསྟན་པ་སྲུང་དང་ཡུམ་ནི་འབྲོ་བཟའ་བསོད་ནམས་རྒྱན་ཡིན་པར་འདུག ། 
གསུམ། འཁྲུངས་འདས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས། 
        ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་ལ། རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས“དེ་ནས་རབ་བྱུང་ལྔ་བའི་ཕུར་བུ་ས་སྤྲེའུ་དབོ་ཟླའི་ཚེས་བཅུའི་ཉིན་མངལ་གྱི་ཆུ་འཛིན་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ”[23]ཞེས་དང་། གླག་བླ་བསོད་ནམས་ཆོས་འགྲུབ་ཀྱིས“རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ཕུར་བུ་ཞེས་པ་ས་ཕོ་སྤྲེའུ་གནམ་ལོའི་རང་ཞལ་གསར་དུ་ངོམ་ཞིང་། ཕོ་བྲང་གླིང་དགུའི་དབུས་སུ་བཀྲ་ཤིས་ལྷ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱིས་དྭངས་གསལ་ལྷའི་མེ་ལོང་སྟོན་ཞིང་། ལེགས་སྤྱད་དཔྱིད་ཀྱི་མ་མས་དགེ་མཚན་དབྱར་གྱི་ལང་ཚོ་ཐོག་མར་བཀྲུན་པའི་དབོ་ཟླ་བའི་མཁའ་འགྲོ་འདུ་བའི་ཡར་ངོའི་ཚེས་བཅུའི་ཉིན”[24]ཞེས་གསུངས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་པའི་དངོས་སློབ་ལྡན་སྒོམ་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོས“དུས་ཚོད་ས་ཕོ་སྤྲེའུའི་ལོ་ཟླ་བ་གཉིས་པའི་ཚེས་བརྒྱད། སྐར་མ་རྒྱལ་འཛོམས་པ་ལ་སྐུ་བལྟམས”[25]ཞེས་གསུངས་ཡོད་པས། ས་ཕོ་སྤྲེའུ་ལོ་ཡི་དབོ་ཟླ་སྟེ་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཡིན་པར་ཚང་མ་ཞལ་འཆམས་ཀྱང་། ཚེས་གྲངས་མི་གཅིག་པར་ཡོད། ལྡན་སྒོམ་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ་ནི་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་པའི་དངོས་སློབ་ཡིན་པས་འདི་ཉིད་གཙིགས་ཆེ་བར་སེམས་ལ། དེ་ལྟར་ན་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་འཁྲུངས་ལོ་ནི་སྤྱི་ལོ1308ལོའི་ཟླ2པའི་ཚེས8ཡིན་པར་འདུག ། 
        ཁོང་གི་འདས་ལོ་ལ། མཁས་མཆོག་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས“དགུང་ལོ་ལྔ་བཅུ་རྩ་དྲུག་བཞེས་པ་ཆུ་མོ་ཡོས་ཀྱི་ལོ་རྒྱལ་ཟླའི་ཚེས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་གྲོ་ཁར། དེ་ཡི་ཆོས་ཀུན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང་། །སྐྱེ་བ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་འགྲོ་ལྟར་རྟོགས་ནས། །ཞེས་པ་དེ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་འདིས་ཉམས་འོག་ཏུ་ཆུད་པས་ཆོས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ཀྱིས་གདོད་མའི་ཟད་སར་གཤེགས་སོ”[26]ཞེས་དང་། ལྡན་སྒོམ་པས་ཀྱང“དེ་ནས་ཆུ་མོ་ཡོས་ཀྱི་ལོ་རྒྱལ་གྱི་ཟླ་བའི་ཚེས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་དྲོ་ཁར་སོང་བ་དང་། གུ་རུ་པ་དང་། སློབ་དཔོན་ཀུན་དཔལ་ལ་སོགས་པ་འགའ་ཞིག་དྲུང་དུ་ཡོད་པ་ལ་མཆོད་པ་གཅིག་ཤོམ་ལ་ཁྱེད་རང་རྣམས་མདོར་སོང་གསུང་། ངེད་རྣམས་མི་འགྲོ་འདིར་འདུག་ཞུས་པར་ཞུ་ཞུས་པས། འོ་ན་སྒྱུ་ལུས་གོག་པོ་འདི་འདོར་བ་ཡིན་པས། ཁྱེད་རང་རྣམས་ཞད་མི་དགོས། ཅ་ཅོ་མ་བྱེད་པར་མཉམ་གཞག་ལ་སྡོད་གསུངས་ནས་ཆོས་སྐུའི་བཞུགས་སྟངས་ཀྱིས་གདོད་མའི་ཟད་སར་གཤེགས་སོ”[27]ཞེས་གསུངས་ཡོད་ལ། སྔ་ཕྱིའི་མཁས་པ་གང་ཡིན་ཡང་ཆུ་མོ་ཡོས་ལོའི་རྒྱལ་ཟླ་སྟེ་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་བཅོ་བརྒྱད་ལ་ཞལ་འཆམས་པས། དེ་ཀོ་སྤྱི་ལོར་ཕབ་ན་ཁོང་དགུང་ལོ་ལྔ་བཅུ་རྩ་དྲུག་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ1363ལོའི་ཟླ12པའི་ཚེས18ཡིན་པར་འདུག །དེ་བས་ད་ལྟར་ཡང་རྙིང་མའི་འདུས་སྡེ་གྲགས་ཅན་མང་ཤོས་ན་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་བཅོ་བརྒྱད་ལ་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་གྱི་དུས་མཆོད་སྒྲུབ་པའི་སྲོལ་ཀ་འདུག །འོན་ཀྱང་རྒྱ་ཡིག་གིས་བྲིས་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་བྱུང་མང་དག་ཅིག་ན་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་འདས་ལོ་ལ་སྤྱི་ལོ1364ལོ་བྲིས་པ་མང[28]སྟེ། དེ་དག་གིས་ཁུངས་གང་ཞིག་ལ་གཏད་པ་དང་རྒྱུ་མཚན་གང་འདྲ་ཞིག་གཞིར་བྱས་ཡོད་པ་མི་ཤེས་པར་འདུག །          ཁོང་གིས་སློབ་གཉེར་ཇི་ལྟར་མཛད་པའི་རིམ་པ་ལ། «མཐོང་སྣང་རིན་པོ་ཆེ་འོད་ཀྱི་དྲ་བ»རུ། “ལོ་བདུན་ལ་ཡི་གེའི་འབྲི་ཀློག་དང་། བརྒྱད་དང་དགུ་ལ་ཕུར་བ་དང་བདེ་གཤེགས་འདུས་པའི་བསྐྱེད་རྫོགས་ཕྲིན་ལས་དང་བཅས་པ་མཁྱེན་དུས་ཡུམ་འདས་སོ། །བཅུ་ལ་གུ་རུའི་ཆོས་གཏེར་སྣ་བོ་ལུགས་ཀྱི་སྐོར་ཕྲིན་ལས་དང་བཅས་པ་དང་། བཅུ་གཅིག་ལ་རྒྱའི་རྩིས་ལ་ཐུགས་སྦྱོང་དུས་ཡབ་འདས་སོ། །”[29]ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར། ཁོང་དགུང་ལོ་བདུན་ལ་སོན་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ1314ལོར་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་བྱང་ཆུད་པར་མཁྱེན་པ་དང་། དགུང་ལོ་བརྒྱད་དང་དགུའི་སྟེང་སྟེ་སྤྱི་ལོ1315ལོ་དང་སྤྱི་ལོ1316ལོར་ཕུར་པའི་ཆོས་སྐོར་དང་ཉང་གཏེར་བཀའ་བརྒྱད་བདེ་གཤེགས་འདུས་པའི་བསྐྱེད་རྫོགས་ཕྲིན་ལས་ལ་བསླབས། ལོ་དེར་མ་ཡུམ་སྐུ་འདས། དགུང་ལོ་བཅུ་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ1317ལོར་སྣ་ནམ་ཐུབ་པ་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་གཏེར་དང་སྨན་དཔྱད་རྩིས་སྐོར་ལ་སྦྱངས་པ་མཛད། དགུང་ལོ་བཅུ་གཅིག་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ1318ལོར་རྒྱ་རྩིས་ཞིབ་པར་སྦྱངས་པར་གདའ། 
        དེ་ནས“དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ལ་བསམ་ཡས་སུ་མཁན་པོ་བསམ་རིན་པ་དང་། སློབ་དཔོན་ལྷ་ཀུན་དགའ་འོད་ཟེར་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་ཞེས་མཚན་གསོལ་ཏེ། འདུལ་བ་བསླབས་ཤིང་། བཅུ་གཉིས་ལ་གྲལ་སྐོར་དང་བཤད་པ་མཛད”[30]ཅེས་གྲགས་ཀྱང་། «མཐོང་སྣང་རིན་པོ་ཆེ་འོད་ཀྱི་དྲ་བ»རུ། དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་དུ་བཤད་ཡོད། དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་སམ་ཡང་ན་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་སྟེ་སྤྱི་ལོ1319ལོའམ་ཡང་ན་སྤྱི་ལོ1320ལོར། བསམ་ཡས་སུ་མཁན་པོ་བསམ་འགྲུབ་རིན་ཆེན་དང་། སློབ་དཔོན་ཀུན་དགའ་འོད་ཟེར་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་། ཆུང་དུས་ཀྱི་སྐྱ་མིང་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་སྤོས་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་སུ་བཏགས་ཤིང་། འདུལ་བ་བསླབས་ཏེ་ལོ་དེར་གྲྭ་སྐོར་ཡང་མཛད་འདུག ། 
        སྤྱི་ལོ1323ལོ་སྟེ་ཁོང་ཉིད་དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་སླེབས་དུས། སློབ་དཔོན་བཀྲ་ཤིས་རིན་ཆེན་ལ་ས་སྐྱའི་ལམ་འབྲས་དང་། ནཱ་རོའི་ཆོས་དྲུག །ཕག་མོའི་ཆོས་དྲུག །བདེ་མཆོག་དྲིལ་བུ་པའི་དབང་དང་། ཕྱག་རྡོར་འཁོར་ཆེན་གྱི་དབང་སོགས་ཞུས་པ་དང་། སློབ་དཔོན་དབང་ཡེས་ལ་དུས་འཁོར་དང་། གསར་མའི་རྒྱུད་འབུམ་སོགས་ཀྱི་དབང་ལུང་ཞུས་ཤིང་། ཟ་ལུང་རིན་པོ་ཆེ་ལས་འགྲོ་མགོན་ཞང་ཚལ་པའི་ཆོས་སྐོར་དང་། ཆོས་རྗེ་རྒོད་ཚང་པའི་ལམ་ཁྲིད། ཕ་དམ་པའི་དམ་ཆོས་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བྱེད་བར་གསུམ། མ་ཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་གཅོད་རྣམ་དྲུག་སོགས་གསན་ཏེ་ཐུགས་སྦྱོང་མཛད། 
        “བཅུ་དགུ་ལ་དཔལ་གསང་ཕུ་ནེའུ་ཐོག་ཏུ་བྱོན་ཏེ། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་བླ་བྲང་པ་ཆོས་དཔལ་རྒྱལ་མཚན་དང་། གཞོན་ནུ་རིན་ཆེན་ལ་སོགས་པ་ལས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཐེག་པ་རྣམས་གསན་ཅིང་། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། རྒྱུད་བླ་མ་ལ་སོགས་པ་མཁྱེན་པར་མཛད་དེ། ལོ་གསུམ་དུ་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཐུགས་སྦྱོང་དང་ལུང་ནོད་མང་པོ་མཛད་དོ། །དེའི་དུས་སུ་སློབ་དཔོན་གཞོན་ནུ་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པ་ལས་དབུ་མ་ཚིག་གསལ་དང་འཇུག་པ་ལ་སོགས་གསན”[31]ཞེས་དགུང་ལོ་བཅུ་དགུར་སོན་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ1326ལོར། གསང་ཕུ་ནེའུ་ཐོག་གི་གླིང་སྟོད་གདན་རབས་བཅུ་དྲུག་པ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་བླ་བྲང་པ་ཆོས་དཔལ་རྒྱལ་མཚན་དང་། གཞོན་ནུ་རིན་ཆེན་གཉིས་ལས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཐེག་པ་གསན་ཡོད་ལ། བྱེ་བྲག་ཏུ“བྱམས་པའི་ཆོས་ལྔ། ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ། ཚད་བཏུས་རྣམས་ཀྱི་ཉན་བཤད་ལོ་དྲུག་ཞུན་ཐར་ལེགས་པར་བཅད”[32]ཅིང་། སློབ་དཔོན་གཞོན་ནུ་རྒྱལ་པོ་ལས«དབུ་མ་ཚིག་གསལ»དང་། «དབུ་མ་འཇུག་པ» གཞན«དབུ་མ་རྩ་བ་ཤེས་རབ»དང་། «རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ» «སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ» «ཞིབ་མོ་རྣམ་འཐག» «རྩོད་པ་བཟློག་པ» «ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ»སོགས་ཀྱང་ཞུས་ཏེ་སློབ་གཉེར་བྱས། གཞན“སྐད་གཉིས་སྨྲ་བ་བློ་གྲོས་བརྟན་པའི་དྲུང་དུ། ཚད་མ་སྡེ་བདུན་གྱི་རྣམ་བཤད་དང་། ཤེས་རབ་སྙིང་པོའི་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་གྱི་བཤད་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཟབ་མོའི་མདོ་ལྔའི་བཤད་པ་དང་། སྙན་ངག་མེ་ལོང་གཞུང་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་མང་དུ་གསན་ནོ། །”[33] 
        དགུང་ལོ་བཅུ་དགུ་ནས་ཉེར་དྲུག་སྟེ། སྤྱི་ལོ1326ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ1333ལོའི་བར་གོང་དུ་འཁོད་པ་དེ་ལས་གཞན་དུ་གསན་སྦྱོང་མཛད་པའི་ཚུལ་ནི། སློབ་དཔོན་གཞོན་ནུ་དོན་གྲུབ་ལས«རྙིང་མའི་རྒྱུད་འབུམ»དང་། «འདུས་པ་མདོ» «སྒྱུ་འཕྲུལ» «སེམས་ཕྱོགས»སོགས་མང་དུ་གསན་པ་དང་། སློབ་དཔོན་གཞོན་ནུ་རྡོ་རྗེ་ལས་ཇོ་བོའི་བཀའ་གདམས་སྐོར་དང་། སྙན་བརྒྱུད་སྣ་ཚོགས། «བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ» «བསླབ་བཏུས»སོགས་གསན། མཁན་པོ་པ་ལས«ཁྲོ་ཕུ་བའི་ཆོས་སྐོར» «སྒྲུབ་ཐབས་རྒྱ་མཚོ» «དཔའ་བོ་རྒྱ་མཚོ» «མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ» «ཆོས་ཆུང་བརྒྱ་རྩ» «རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ» «མདོ་སྡུད་པ» «མདོ་ཤེས་རབ་སྙིང་བོ» «ཤེས་རབ་ཁྲི་པ» «ཚུལ་ལྔ་བཅུ་པ»ལ་སོགས་པའི་ལུང་གསན་ཞིང་། ཆོས་རྗེ་ཀརྨ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ་ལས«ནཱ་རོ་ཆོས་དྲུག»དང་། «སྐུ་གསུམ་ངོ་སྤྲོད» «ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོ» «ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་པོ་ལུགས» «གསང་འདུས» «སམ་བུ་ཊ» «མ་ཧཱ་མ་ཡ» «གཤིན་རྗེ་གཤེད་དམར་ནག»རྣམས་གསན། སློབ་དཔོན་དབང་ཡེས་ལས«སྦྱོར་དྲུག་བསྙེན་སྒྲུབ» «ཡི་དམ་དམར་ཁྲིད» «སངས་རྒྱས་ཐོད་པ»«མཁའ་འགྲོ་གུར» «འཇིགས་བྱེད་རྭ་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུད་རྟོག་པ་བདུན་པ» རླུང་འཁོར་ཛམ་བྷ་ལ་དང་། ཀུ་རུ་ཀུལླེ། ཐུབ་པ། ཡུམ་ཆེན་མོ། བྱམས་པ། གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག །སྨན་ལྷ་སོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་ཞུས། 
གཞན་ཤུག་གསེབ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་རི་ཆོས་སྐོར་གསུམ་དང་། དོ་ཧ་སྐོར་གསུམ། རྟེན་འབྲེལ་བརྒྱ་རྩ་སོགས་ཞུས་ཤིང་། སློབ་དཔོན་སྟོན་ཚུལ་ལས་དྲང་སྲོང་གཞུང་སྐྱེས་ཀྱི་«དངུལ་ཆུའི་བཅུད་ལེན»དང་། «བྱེ་མའི་བཅུད་ལེན»ཞུས་ལ། བླ་མ་འཇམ་དབྱངས་པ་ལས«རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ»དང་། «འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད» «རྡོ་རྗེ་འབྱུང་བ» «དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ» «ངན་སོང་སྦྱོང་རྒྱུད» «རྡོ་རྗེ་དབྱིངས» «ཀུན་རིག» «རབ་གནས་དོན་གསལ» དུས་འཁོར་གྱི་ས་རིས་དང་། མེ་མཁའ་རྒྱ་མཚོའི་ལྔ་བསྡུས། ཉི་ཟླ་གཟའ་འཛིན་གྱི་བརྟག་པ་སོགས་བསླབས། བླ་མ་ཁྲོ་ཕུ་པ་ལ«རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བ»དང་། གུར་མགོན། དྲེགས་མགོན་ལ་སོགས་པའི་སྲོག་གཏད་ཞུས་ཤིང་། ས་སྐྱའི་བླ་མ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ལ«ཐུགས་བསྐྱེད་ཆེན་མོ» དང་། རྒྱུད་གསུམ་གྱི་གདམས་པ་ཆ་ཚང་བར་ཞུས། བླ་མ་ཚོགས་འདུས་པ་ལས་གཏེར་ཆེན་གུ་རུ་ཆོས་དབང་གི་ཆོས་གཏེར«བཀའ་བརྒྱད་གསང་བ་ཡོངས་རྫོགས»དང་། «ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡང་སྙིང་འདུས་པ» «རྫོགས་ཆེན་སངས་རྒྱས་མཉམ་སྦྱོར» «འཁོར་བ་དོང་སྤྲུགས» «བཟོ་ཡིག་པ་ཏྲ» དཔག་ཆེན་དཔག་ཆུང་། མེ་སྒྱོགས་ཆུ་སྒྱོགས། བཅུད་ལེན་བརྒྱ་རྩ། རྒྱ་མཚོ་དུ་རུ་ཀའི་གཏད་རྒྱ། མགོན་པོ་མ་ནིང་དང་ཁྲོམ་སྒྲུབ་སོགས་གསན་ཞིང་། སློབ་དཔོན་གཉོས་མཐིང་པ་ལས་ཉང་གཏེར«བཀའ་བརྒྱད་བདེ་གཤེགས་འདུས་པ»དང་། «གནམ་ལྩགས་ཨུར་མོ» «ཌཱཀྐི་གསང་བཡེ་ཤེས» ཕུར་པ་གཏེར་མ། མགོན་པོ་ལེ་བདུན་མ་དང་། སེང་ཞོན། སྟག་ཞོན། བྱ་ཞོན་བཅས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་བསླབས་པ་དང་། སློབ་དཔོན་ཁང་དམར་པ་ལས་འཇམ་དཔལ་ཚེ་བདག་བཱ་ལ་པ་ཏྲ་དང་། ཚ་ཚ་སྙོན་པ། མ་མོ་དུག་གི་སྤུ་གྲི། ཙིཏྟ་དམར་པོ། འབུམ་པ་ནག་པོ། དུ་བ་རླུང་ཞོན། རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ། སེར་བ་སྲུང་འབེབས་སོགས་ཞུས་ཏེ་ཐོས་བསམ་རྒྱ་ཆེར་བྱས་པ་རེད། 
        དེ་ནས་སྤྱི་ལོ1334ལོ་སྟེ། ཁོང་དགུང་ལོ་ཉེར་བདུན་ལ་སླེབས་པའི་ལོ་དེར། ཡར་སྟོད་རྒྱ་མ་སྐྱམ་གྱི་ཕུ་རུ“དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་རྗེ་ཀུ་མཱ་ར་ཛ་དང་མཇལ་ཏེ། རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་གདམས་པ་དང་བཅས་པ་ཐོབ་ཅིང་། ཕྱིས་དེ་ལོ་དབང་གོང་མ་རྒྱུད་ལུང་མན་ངག་དང་བཅས་པའི་གཏད་རྒྱ་བབས”[34]ཞེས་པཎ་ཆེན་བི་མ་ལ་མི་ཏྲ་ལས་ཉང་བན་ཏིང་འཛིན་བཟང་པོ་དང་། དེས་སྦས་བློ་གྲོས་དབང་ཕྱུག་ལ་གཏད་ཅིང་ཁོང་གིས་གཏེར་དུ་སྦས་པ་ལ། ལོ་བརྒྱའི་རྗེས་མཚམས་སུ་གནས་བརྟན་ལྡང་མ་ལྷུན་གྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བཏོན་ཞིང་ལྕེ་བཙུན་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་ལ་གནངས། དེས་ཞང་སྟོན་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་ལ། དེས་ཞང་མཁས་པ་ཉི་མ་འབུམ་ལ། དེས་གུ་རུ་ཇོ་འབེར་ལ། དེས་འཁྲུལ་ཞིག་སེང་གེ་རྒྱབ་པ་ལ། དེས་གྲུབ་ཆེན་མེ་ལོང་རྡོ་རྗེ་ལ། དེས་རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་ཀུ་མ་རཱ་ཛ་ལ་གནང་བའི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་གདམས་པ་དང་བཅས་པ་རྫོགས་པར་ཐོབ་ཏེ། མཆིམས་ཕུ་ལ་སོགས་པའི་དབེན་གནས་སུ་ལོ་གསུམ་གྱི་དམ་བཅས་མཚོན་ལོ་བདུན་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་མཛད་པ་དང་། ཁོང་དགུང་ལོ་སོ་གཉིས་པའི་ས་མོ་ཡོས་ཏེ་སྤྱི་ལོ1339ལོར། མཆིམས་ཕུའི་རི་མོ་ཅན་དུ་སྐལ་ལྡན་འགའ་ལ་རྫོགས་ཆེན་གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་དང་པོར་གསུངས། དེའི་དུས“གློ་བུར་དུ་མཁའ་འགྲོ་དང་། བཀའ་སྲུང་མང་པོ་བབས་ཏེ་མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་གི་ཆོས་བཀའ་འབྱེད་པར་བསྐུལ་ནས། རྣལ་འབྱོར་བ་འོད་ཟེར་གོ་ཆ་དཔེ་ལེན་དུ་བཏང་ནས་འཁོར”[35]བ་དང་། དེ་ནས“གཡུ་སྒྲོན་མས་བསྐུལ་ཏེ་གངས་རི་ཐོད་དཀར་དུ་ཕེབས། དེར་མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་གི་ཟབ་མོ་གསལ་བྱེད་ཡང་ཐིག་གི་ཡིག་ཆ་མཛད་པ་ན་རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོའི་དབུགས་དབྱུང་དང་བཅས་ཡུན་ཐུང་ངུ་ལ་གྲུབ”[36]ནས་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའི་ལས་འཕྲོ་ཅན་དང་། གསང་སྔགས་ཀྱི་སྣོད་དུ་རུང་བའི་སློབ་བུ་མང་པོ་ལ་མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་དང་། གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གམ་བི་མ་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་རིམ་པར་བསྐུར་ནས་འོད་གསལ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་བསྟན་པའི་དར་ཆེན་གཞི་ནས་བསླངས་པར་བྱས་པ་རེད།          ད་ལྟའི་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་གི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་དབུ་རུ་ཞྭ་ལྷ་ཁང་ནི། བཙན་པོ་ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་སད་ན་མཇིང་ཡོན་སྐུ་ན་ཕྲ་དུས་བན་དེ་མྱང་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་པོས་ཡབ་ཡུམ་གྱི་དོད་བྱས་ཏེ་ཆེར་བསྐྱངས་པ་དང་། ནར་སོན་ནས་བཙན་པོའི་ཁྲི་ཁར་བཞུགས་སུ་བཅུག་རྗེས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་བློ་བཏོན་ནས་ཞོ་ཤ་ཆེར་ཕུལ་བའི་བདག་རྐྱེན་དུ་བཞེངས་པ་ཡིན་ལ། དེའི་ཚུལ་ནི་ཞྭ་ལྷ་ཁང་གི་མདུན་དུ་བསླངས་པའི་རྡོ་རིང་གཉིས་ལས་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ། དེ་ལྟའི་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་བོད་སིལ་བུའི་དུས་ལ་སླེབས་དུས་ཉམས་གོག་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་དང་། སྒོས་སུ་སྐྱེ་བོ་འདོད་སྲེད་ཅན་མང་པོས་གཙིགས་ཀྱི་ཁང་བུའི་ཞལ་ཕྱེས་ཏེ་གཏེར་ཕྱུངས་ཤིང་། སྒོ་ཁང་སྟེང་ནས་གཏེར་བྲུས། ཐ་ན་སྒོ་ཁང་དང་འཁོར་ས་མེས་བསྲེགས་པ་སོགས་ཀྱིས་ཞྭ་པད་མ་དབང་ཆེན་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་འཇིག་ལ་ཉེ་བའི་ཚེ། ས་མོ་གླང་གི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་1349ལོར། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་དང་། སློབ་དཔོན་ཀུན་དགའ་འོད་ཟེར་རིན་ཆེན་གཉིས་ཀྱིས་མགོ་འདོན་དང་ཁ་འཛིན་མཛད་ཅིང་། “དཔོན་གཉེར་ཆེན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན་གྱིས་དཀའ་བ་དང་དུ་བཞེས་ནས་དགོས་པའི་ཚོགས་ཆས་སྦྱར། དཔོན་ཡིག་གཞོན་ནུ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་ཐེག་པ་ཁུར་དུ་ཁུར་ནས་སྣ་ཟིན་གྱི་གཞི་བླངས། དཔོན་བརྒྱ་དཔོན་དང་། ཕྱི་མ་མགོན་པོ་རིན་ཆེན་གྱིས་དགེ་བ་ཕྱག་ལེན་ལ་བཏབ་ནས་མཐུན་པའི་རྐྱེན་སྦྱར་ཏེ། ས་མོ་གླང་གི་ལོ་ཟླ་བ་གཉིས་པའི་ཚེས་བཅུ་གཅིག་ལ་གཙུག་ལག་ཁང་གོག་པོའི་ཕུང་བོ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་བའི་ས་རྡོ་སེལ་བ་ལ་ཞུགས་ནས”[37]ཉམས་གསོ་བྱེད་པའི་འགོ་བརྩམས་ཤིང་། སྤྱིའི་བཀོད་པ་མཁན་པོ་ནི་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཁོང་དང་། ཤིང་བཟོ་བ་ནི་དཔོན་བསོད་ནམས་མགོན་པོ་ཡབ་སྲས་ལ་སོགས་པ། ལྷ་བཟོ་བ་ནི་སློབ་དཔོན་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་ཡབ་སྲས་དང་། རྒྱ་མ་ལྷ་བཟོ་ཡབ་སྲས་སོགས། མཆོད་རྟེན་པ་ནི་སློབ་དཔོན་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པ་དང་། ཡིག་མཁན་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དཔལ་སོགས། ལྕགས་མགར་བ་ནི་དཔོན་ཨ་འབུམ་ལ་སོགས་པ་དང་། རྩིག་བཟོ་བ་ནི་དཔོན་རིན་ཆེན་སྐྱབས་སོགས་ཀྱིས་གཙུག་ལག་ཧྲིལ་པོ་ཉམས་གསོ་རྒྱ་ཆེར་བྱས་ལ། ད་ལྟར་མཐོང་དུ་ཡོད་པའི་ཞྭ་ལྷ་ཁང་གི་རྡོ་རིང་གཉིས་ཀྱང་ཐང་དུ་འགྱེལ་ནས་ཡོད་པ་སླར་བསླངས་ཏེ་ཉམས་ཆག་མི་འབྱུང་བར་བྱས་པ་རེད། 
        སྐབས་དེར་ཀུན་མཁྱེན་ཁོང་དགུང་ལོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནས་ལོ་གསུམ་བཞི་ཞིག་འགོར་བའི་མཚམས་ཏེ། “ཤུག་གསེབ་ཏུ་ཕེབས་དུས་ས་ཕག་གི་འཁྲུག་པས་བོད་མི་བདེ་བའི་མཚན་མ་གཟིགས་ནས་ལྷོ་མོན་དུ་ཐེག་པར་ཕྱོགས། མཁའ་རི་སོགས་གཞི་བདག་རྣམས་ཀྱིས་ ཕོ་མ་ནས་བསུས། ལ་ཡག་མན་ཐང་གནས་སུ་མཁན་ཆེན་པའི་དབུས་སྐལ་ལྡན་དུ་མས་གུས་པར་མཆོད་ཅིང་ཟབ་ལམ་གྱི་གདམས་པས་སྨིན་པར་མཛད། བུམ་ཐང་དང་རྔ་ལོང་སོགས་མཐའ་འཁོབ་མུན་པའི་གླིང་ལྟ་བུར་དབང་ཁྲིད་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་སྐལ་བ་དང་འཚམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེས་ཐར་བའི་ལམ་གསལ་བར་བསྟན། ཐར་འདོད་མང་པོའི་འདུས་སྡེར་ཚོགས་པ་ལ་ཐར་བའི་གླིང་དུ་མིང་བཏགས་ནས་རེ་ཞིག་བཞུགས”[38]ཞེས་དང་། རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས“འཇིག་རྟེན་ལ་མི་དགེ་བ་དང་། ས་ཕག་གི་རྩོད་པ་འོང་བ་མཁྱེན་ནས་མོན་བུམ་ཐང་དུ་ཕེབས། བསྟན་པའི་སྣང་བ་ཉུང་བས་ཤིན་ཏུ་གདུལ་དཀའ་བའི་གནས་དེར་ཡང་གདུལ་ཞིང་རྒྱ་ཆེ། ཚོགས་པ་མང་པོ་འདུ་བའི་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་བཙུགས་ཏེ་ཐར་བ་གླིང་དུ་བཏགས”[39]ཞེས་ས་སྐྱ་བ་དང་ཕག་གྲུ་བ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱི་ལོ1354ལོའི་སྲིད་དབང་འཕྲོག་རྩོད་ཀྱི་རྟིང་མའི་འཁྲུག་ཆེན་ལ་འཇིགས་ནས། དེ་ཡི་ལོ་སྔོན་མ་ཞིག་སྟེ་སྤྱི་ལོ1352ལོའམ་ཡང་ན་སྤྱི་ལོ1353ལོར་ལྷོ་མོན་གྱི་ཕྱོགས་ལས་དེང་སང་གི་འབྲུག་ཡུལ་གྱི་བུམ་ཐང་ས་ཆར་ཕེབས་ནས་དེ་རུ་ཐར་པ་གླིང་ཞེས་པའི་འདུས་སྡེ་དེ་བཏབ་པ་རེད། སྐབས་དེར་ཁོང་དགུང་ལོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་ལྔ་ནས་ཞེ་དྲུག་ཡིན། དགོན་སྡེ་དེ་གར་ཡོད་ཀྱི་སྐོར་ལ་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཁོང་གིས་མཛད་པའི་སྙན་རྩོམ«བུམ་ཐང་ལྷའི་སྦས་ཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་མེ་ཏོག་གི་སྐྱེད་མོས་ཚལ»དུ། “རང་བཞིན་བུམ་ཐང་སྡེ་བཞིར་གྲགས་པ་ནི། །རབ་སྣ་མོ་རེ་སྟེང་ཆུ་མང་སྡེའི་ཡུལ། །བཞི་པོ་སྔོན་ནས་ཡོད་ཕྱིར་སྡེ་བཞི་ལ། །”[40]ཞེས་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་མང་སྡེ་དང་། བྱང་ཕྱོགས་སུ་མོ་རེའམ་མེ་རིའི་ལུང་བ། ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་སྟེང་ཆུ། ཤར་ལྷོའི་མཚམས་ན་རིན་ཆེན་ཨུ་རའི་ལུང་པ་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་གི་དབུས་སུ་རབ་སྣ་ལུང་པ་དང་རབ་སྣའི་རི་རྒྱལ་ཡོད་དེ། ཡང་ཁོང་གིས“དེ་འདྲའི་ཡུལ་དབུས་པད་མའི་ལྟེ་བ་ལ། །རབ་སྣའི་རི་རྒྱལ་ཀུན་ནས་མཛེས་པ་ནི། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྒྱལ་ཀུན་ནས་བསྐོར་བ་བཞིན། །ཕྱོགས་ཀྱི་རི་རྣམས་འདི་ལ་འཁོར་བར་འདུད། །”[41]ཅེས་རྒྱལ་པོ་གདན་ལ་བཞུགས་པའམ་བྱམས་པ་གདན་ལ་བཞུགས་འདྲའི་ཐུགས་ཀའི་ཐད་དུ་ཐར་པ་གླིང་གི་སྒྲུབ་སྡེ་བཏབ་ཡོད་དེ། སྙན་རྩོམ་དེ་ན“དེ་འདྲའི་ལྷུན་པོ་རིན་ཆེན་མཆོག་ཚོགས་ཅན། །བྱམས་པ་གདན་ལ་བཞུགས་འདྲའི་ཐུགས་ཀ་ལ། །ཐར་བ་གླིང་གི་སྒྲུབ་གནས་མཛེས་པ་ནི། །དཔལ་རི་པད་མ་འོད་ཀྱི་གཞལ་ཡས་བཞིན། །”[42]ཞེས་པ་ལྟར་ཡིན། སྒྲུབ་སྡེ་དེ་བཏབ་ནས་རེ་ཞིག་དེ་ཀར་བཞུགས་ནས་ཡོད་དུས་ལ་ཡག་ལྷ་ལུང་དང་། མན་ཐང་གི་གདན་འདྲེན་ཞུ་མི་འབྱོར་བས། ཐར་པ་གླིང་གི་བླ་མར་སློབ་དཔོན་དཔལ་མཆོག་གི་གཅུང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀུན་དགའ་ཞེས་བྱ་བ་བསྐོས་རྗེས། ལ་ཡག་དང་མན་ཐང་གི་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་ཏེ་གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་རྫོགས་པར་བསྐུར་བ་དང་། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཡར་འབྲོག་གི་ཁྲི་དཔོན་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་གདན་དྲངས་ནས་ཡར་འབྲོག་གི་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་ཏེ་མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་གི་ཆོས་འཁོར་རྒྱ་ཆེར་བསྐོར་བ་རེད། 
        བུམ་ཐང་ཐར་པ་གླིང་གི་སྒྲུབ་སྡེ་དེ་ནས་རྙིང་མའི་གྲུབ་མཐའ་དང་། རྫོགས་ཆེན་གསང་བ་སྙིང་ཐིག །མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་གི་ཆོས་སྐོར་ཟབ་མོ་རྣམས་ཡུལ་ཕྱོགས་གཞན་དུ་ཡང་དར་ཁྱབ་བྱུང་བར་ངེས་ཏེ། «བོད་ཀྱི་ཆོས་བྱུང་བསྡུས་པ»ཞེས་པ་རུ། “ཁོང་གིས་འབྲུག་ཡུལ་དུ་ཐར་བ་གླིང་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲུབ་སྡེ་ཞིག་བཏབ་ལ། འབྲུལ་ཡུལ་དུ་དར་བའི་རྙིང་མའི་གྲུབ་མཐའ་ནི་སྒྲུབ་སྡེ་འདི་ལས་འཕེལ་ཞིང་། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་བལ་པོའི་ཡུལ་དུ་ཡང་དར”[43]ཅེས་བྲིས་ཡོད། 
        ཐར་པ་གླིང་ནི་ཁོང་གིས་ལྷོ་མོན་གྱི་སྐྱེ་བོ་ཕོ་མོ་ཡོངས་ལ་དམིགས་ཏེ་བཏབ་པ་ཡིན་ལ། ཁོང་ཉིད་དབུས་གཙང་དུ་སྟན་ཆགས་ནས་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་དང་། སྐལ་ལྡན་གྱི་བུ་སློབ་མང་པོར་དབང་ཁྲིད་གདམས་པ་གནང་ས་གཙོ་བོ་ནི་གངས་རི་ཐོད་དཀར་གྱི་མགུལ་དུ་ཆགས་བཏབ་པའི་ཨོ་རྒྱན་རྫོང་ཡིན་ལ། སྒྲུབ་སྡེ་དེ་བཏབ་པའི་ལོ་ནི་ཁོང་གི་རྣམ་ཐར་མང་པོ་གུང་བསྒྲིགས་ན་སྤྱི་ལོ1340ལོ་སྟེ། ཁོང་དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་གསུམ་ལ་ཕེབས་པའི་དུས་ཙམ་ཡིན་དགོས། སྒྲུབ་སྡེ་དེ་ནི་ཀློང་ཆེན་མཛོད་བདུན་དང་། ཡང་ཏིག་རྣམ་གཉིས། ཟབ་མོ་ཡང་ཏིག་དང་། མུན་སེལ་སྐོར་གསུམ། རང་གྲོལ་སྐོར་གསུམ། ངལ་གསོ་སྐོར་གསུམ་སོགས་གསུང་རབ་ཕལ་མོ་ཆེ་རྩོམ་ས་དང་། བུ་སློབ་མང་པོར་རྫོགས་ཆེན་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་བསྐུར་ས་ཡང་ཡིན། གནས་དེ་ནི་ད་ལྟའི་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ཆུ་ཤུར་རྫོང་གི་ཤུག་གསེབ་དགོན་གྱི་ཀླད་ན་ཡོད་ལ། ད་ཆར་ནི་མཆོད་མཇལ་ཞུ་ས་ཙམ་ལས་གཞན་འདུས་སྡེ་དང་སྒྲུབ་པ་པོ་ཆེར་མི་སྣང་བའི་ཚོད་ཙམ་དུ་འདུག་སྟེ། “ཤུག་གསེབ་དགོན་ནས་མུ་མཐུད་དུ་རི་ལྡེབས་སུ་རྐང་ཐང་དུ་ཆུ་ཚོད་ཕྱེད་ལྷག་ཙམ་སོང་ན་གངས་རི་ཐོད་དཀར་ཞེས་པར་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པའི་གཟིམས་སྦུག་དང་། སྐུ་བརྙན། སྒྲུབ་ཁང་གསར་བཞེངས་གནང་བ་སོགས་དང་། འོ་མ་ཆུ་མིག་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད”[44]ཅེས་བྲིས་ཡོད་པ་ལས་ཤེས་ཐུབ།          སྤྱི་ལོ1340ལོ་ནས་བཟུང་། ཁོང་གི་སྙན་གྲགས་རབ་ཏུ་རྒྱས་པའི་འགོ་བརྩམས་པས། དེ་ཡི་རྗེས་མཚམས་ཤིག་ལ་འབྲི་གུང་གི་སྒོམ་པ་སྟེ་ཁྲི་དཔོན་ཀུན་རིན་གྱིས་ཁོང་གི་སྙན་པ་གསན་ནས་འབྲི་གུང་དུ་གདན་དྲངས་ཤིང་གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་ཞུས། འབྲི་གུང་སྒོམ་པ་ཀུན་རིན་ནི་འབྲི་གུང་ཐེལ་གྱི་གདན་རབས་ཉེར་བརྒྱད་པ་རིན་པོ་ཆེ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོའི་དུས་ཀྱི་སྲིད་ཀྱི་ཁ་ལོ་པའམ་ཕྲིན་ལས་པ་ཡིན་ལ། ཚེ་སྟོད་ལ་བཀའ་གདམས་ཀྱི་དགོན་པ་གསེར་ཐོག་ཅན་བཅུ་གསུམ་དུས་གཅིག་ལ་མེར་བསྲེགས་པ་སོགས་འཁྲུག་པ་ཁོ་ནས་དུས་འདའ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་སྣང་། རྗེས་སོར་ལུང་བསྟན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་བློ་སྣ་འགྱུར་ཏེ་ཆོས་ལ་སྦྱངས་པ་བྱས་ཤིང་སྒྲིབ་སྦྱོང་ལ་འབད་རྩོལ་དྲག་པོ་བྱས་པར་གྲགས། འདི་དང་རྒྱལ་དབང་ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་བ་ཡང་ཡོད་པས། «འབྲི་གུང་གདན་རབས་གསེར་ཕྲེང»དུ། “ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པ་ཆེན་པོ་དབུར་སྟོད་དུ་གདན་དྲངས་པ་སོགས་དེ་སྐབས་ཀྱི་སྒོམ་པ་ཀུན་རིན་བྱ་བ་འདི་ཡིན་ལ། རྒྱལ་དབང་ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་ལ་ངོས་བཟུང་བ་ནི་སྔ་ཕྱི་དང་མི་མཚུངས་པ་རྟོག་གེ་པ་རང་གི་ནང་ཆ་སྟོན་པའི་གཏམ་དུ་ཟད”[45]ཅེས་བྲིས་ཡོད། 
        ཏཱ་སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་སྤྱི་ལོ1354ལོར་ཕག་གྲུའི་སྲིད་དབང་བཙུགས་རྗེས། བོད་ཁམས་ཧྲིལ་པོ་ཅུང་ཟད་བདེ་འཇམ་བྱུང་བས། སྔ་ཕྱིར་ཡར་འབྲོག་ཁྲི་དཔོན་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པ་ཁོང་གདན་འདྲེན་མང་དུ་ཞུས་པ་ལ། ལྷོ་མོན་གྱི་ཕྱོགས་ནས་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་ལོག་པའི་འགོ་བརྩམས་ཏེ་ཡར་འབྲོག་ཏུ་ཕེབས་ཤིང་། ཁྲི་དཔོན་གཙོས་སྐལ་ལྡན་བཅོ་ལྔ་ལ་མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་རྫོགས་པར་བསྩལ་ཅིང་། འདུས་པ་གཞན་ལ་ཆོས་སྐོར་གཞན་གྱི་ཆོས་ཁྲིད་རྒྱ་ཆེར་གནང་། དེའི་རྗེས་ནས་ཏཱ་སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་ལ་མཆོད་ཡོན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཟབ་མོ་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དང་ཐོག་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་མཆོག་འབྲི་གུང་སྒོམ་པ་ཀུན་རིན་གྱི་མཆོད་གནས་ཡིན་པ་དང་། འབྲི་གུང་སྒོམ་པ་ཀུན་རིན་དང་ཏཱ་སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་འཁྲུག་རྩོད་ཤོར་ཏེ་འགལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པས། འབྲི་གུང་གི་བླ་མ་ཡིན་པ་ལ་བསྙད་བཏགས་ནས་མི་མཐུན་མང་པོ་བྱས་ཀྱང་། རྗེས་སོར་དད་པར་གྱུར་ནས་དབང་སྐུར་སོགས་ཞུས་པའི་ཚུལ་ནི། «ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན»དུ། “དེ་ནས་གཡོར་པོ་གཞུང་དུ་གདན་དྲངས་པ་ལ་སྔར་དགྲར་འཛིན་ཅིང་ཡོད་ནའང་། མཛད་པ་དང་འདུ་བ་ལ་དད་པར་གྱུར་ནས་ཏཱའི་སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་སྔོན་ལ་ཇ་འདྲེན། རྟིང་ལ་ཇ་སིག་གཅིག ནས་ཁལ་ལྔ་བཅུ། དེའི་ཤ་མར་ཐུད་རྣམས་ཕོགས་བཏབ། ན་བཟའ་ཆ་ཚང་གཅིག་འབུལ་བར་བྱས། དེ་ནས་སྙན་པ་དང་གྲགས་པ་དང་གདུལ་བྱ་ཆེ་ཞིང་། འཆད་རྩོད་རྩོམ་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་དད་དེ། སངས་རྒྱལ་དཔལ་རིན་གྱིས་དཔོན་སློབ་ཀྱི་མཚམས་སྦྱར། གོང་དཀར་དུ་ཕྱགས་ཕེབས། སི་ཏུ་པས་གཙོ་མཛད་རྣམས་ལ་ཨོ་རྒྱན་དྲག་པོའི་དབང་དང་བྱིན་རླབས་གནང་བས་མོས་པ་ཐོབ་སྟེ། རྗེ་གཤེགས་པའི་རྗེས་སུའང་གདུང་འབུལ་གྱིས་མཉེས་པར་བྱས”[46]ཞེས་ཡོད། དེའི་ཡང་རྗེས་མཚམས་ཤིག་ལ་དབུར་སྟོད་ཁྲི་དཔོན་སི་ཏུ་ཤཱཀྱ་བཟང་པོས་ཀྱང་གདན་འདྲེན་ཞུས་པས། ཁོང་ལ་ཡང་བཀའ་ཆོས་མང་དུ་གསུངས་ནས་བླ་མཆོད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དམ་པོ་བྱུང་པར་འདུག ། 
        གོང་དུ་བཤད་པ་དག་ནི་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པ་ཁོང་མི་ཆེན་དཔོན་ཆེན་གང་དག་ལ་བླ་མཆོད་དམ་མཆོད་ཡོན་གྱི་འབྲེལ་བ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཐོ་ཙམ་ཡིན་ལ། ཞིབ་ཏུ་བསམས་ན་དེ་དག་རྣམས་ཁོང་གི་བུ་སློབ་ཀྱི་གཙོ་བོའི་གྲས་སུ་ཡང་བརྩི་ཆོག་པ་རེད། དེ་ལས་གཞན་ཁོང་གི་མདུན་ནས་མདོ་སྔགས་ཀྱི་གཞུང་སྤྱི་དང་། སྒོས་རྫོགས་ཆེན་སྙིང་ཐིག་གི་དབང་ཁྲིད་ཟབ་མོ་ཐོབ་པའི་ཞལ་སློབ་གཙོ་བོ་ནི། ཞོགས་ཐར་གླིང་པ་མཁས་གྲུབ་བདེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོ་དང་། མཁས་གྲུབ་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ། མཁས་གྲུབ་ཁྱབ་བརྡལ་ལྷུན་གྲུབ་སྟེ་གྲགས་པ་ཐོབ་པའི་མཁས་གྲུབ་གསུམ། མདོ་ཁམས་པ་ལྡན་སྒོམ་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ་དང་། གུ་རུ་ཡེ་ཤེས་རབ་འབྱམས། རྒྱལ་སྲས་བཟོད་པ། བླ་མ་དཔལ་མགོན་པ། གཞོན་ནུ་སངས་རྒྱས་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་སྲས་ལྔ། སྟག་མགོ་བྱ་བྲལ་ཆོས་རྗེ་དང་། སྤྲུལ་སྐུ་དཔལ་འབྱོར་རྒྱ་མཚོ། སློབ་དཔོན་བློ་གྲོས་བཟང་པོ། སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་ཀུན་དགའ་སྟེ་བསྟན་པ་སྤེལ་བའི་བཤེས་གཉེན་བཞི། རྣལ་འབྱོར་པ་འོད་ཟེར་གོ་ཆ་དང་། ཕ་རྒོད་རྟོགས་ལྡན་རྒྱལ་པོ། རིག་འཛིན་འོད་གསལ་རང་གྲོལ། བྱ་བཏང་བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་ཏེ་གྲུབ་པ་ཐོབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་བཞི་སོགས་ཡོད་ལ། ད་དུང“ཡོན་བདག་ལ་སྔ་བ་ཤོས་ཡ་བོ་དབང་རྒྱལ། བུ་སློབ་ཀྱི་སྔ་ཤོས་གླུ་མཁན་ པ་བསོད་ནམས་སེང་གེ དགེ་བའི་བཤེས་འདུ་བའི་སྔ་ཤོས་སློབ་དཔོན་དཔལ་མཆོག”[47]སོགས་ཀྱང་ཡོད།         ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མདོ་སྔགས་སྤྱི་དང་སྒོས་སྙིང་ཐིག་བསྟན་པའི་རྒྱུན་བཟང་བསྐལ་བའི་མཐའ་རུ་ཡང་མི་ནུབ་པ་དང་། ཕྱིས་ཀྱི་མཁས་དང་མཁས་མིན་དག་གིས་དོན་ལོག་པར་འགྲེལ་བ་དང་། བསྲེ་ལྷད་བཅུག་ནས་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་གསུམ་དྲི་མ་ཅན་དུ་གཏོང་བ་འགོག་པའམ་སྲུང་བའི་ཆེད་དུ་གསུང་རབ་བསྟན་བཅོས་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་བརྩམས་ཡོད། དེ་དག་རྣམས་ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་ཕྱེས་ན་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་བསྟན་བཅོས་སུ་དབྱེ་ཆོག་ལ། དེ་ཡང་ཞིབ་ཏུ་ཕྱེས་ན། ཐ་སྙད་རིག་གནས་སྐོར་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང་། སྙན་རྩོམ་གྱི་སྐོར། མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་སྐོར། ཕྲིན་སྒྲུབ་ཆོ་གའི་སྐོར། རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་དོན་འགྲེལ་གྱི་སྐོར། མཐར་ཐུག་སྙིང་པོ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སྐོར། རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་སྙིང་ཐིག་གི་སྐོར་བཅས་སྐོར་ཚན་ཆེན་པོ་བདུན་དུ་ཕྱེས་ཆོག །
        སྐོར་ཚན་བདུན་པོ་ནང་གི་ཆོས་ཚན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་མཚན་བཀོད་ན་ཤིན་ཏུ་མང་བས་འདིར་སྐོར་ཚན་རེ་རེའི་ནང་ནས་མཚན་གཞི་ཙམ་བཀོད་ན། ཐ་སྙད་རིག་གནས་སྐོར་གྱི་བསྟན་བཅོས་ལ། «ཡི་གེའི་སྡེབ་སྦྱོར་ལ་འཇུག་པ་རིན་ཆེན་སྙེ་མ»དང་། «སྒྲ་བཞིའི་མཚམས་སྦྱོར» «ཀློག་གི་བསྟན་བཅོས་ཟླ་བ་གསལ་བྱེད» «སྡེབ་སྦྱོར་ལ་འཇུག་པ་ཉི་མའི་ཤིང་རྟ» «མངོན་བརྗོད་ལ་འཇུག་པ་མེ་ཏོག་གི་འཁྲི་ཤིང» «སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མེ་ཏོག་རྒྱས་པའི་སྐྱེད་མོས་ཚལ»སོགས་ཆོས་ཚན་བཅུ་ཙམ་ཡོད། 
        སྙན་རྩོམ་གྱི་སྐོར་ལ། «ལེགས་པར་གདམས་པ་ལྷའི་རྔ་བོ་ཆེ་ལྟ་བུའི་གཏམ»དང་། «པོ་ཏ་ལ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་གཏམ» «ནགས་ཀྱི་གཏམ་གངས་རིའི་རྒྱན» «ཞུ་ཡིག་ནོར་བུའི་དྲ་བ» «འཇིག་རྟེན་ལུགས་ཀྱི་འཇུག་པ་མཛངས་ཀྱི་འཕྲུལ་ཡིག» «སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་བསྟོད་པ་ལྷའི་སིལ་སྙན» «སྒྲོལ་མ་ལ་བསྟོད་པ་དཔྱིད་ཀྱི་ང་རོ» «གངས་རི་ཐོད་དཀར་གྱི་གནས་ལ་བསྟོད་པ་རོལ་མོའི་དབྱངས་སྙན» «གསང་ཕུའི་ཆོས་གྲྭ་ལ་བསྔགས་པ་ཡོན་ཏན་ཕྲེང་ཚོགས» «ཞྭ་པད་མ་དབང་ཆེན་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་བསྟོད་པ་རོལ་མོའི་སྤྲིན་ཕུང» «དབུ་མ་ལ་བསྟོད་པ་ཀུ་མུ་ཏའི་གཉེན»སོགས་ཆོས་ཚན་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་ལྔ་ཡོད། 
        མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་སྐོར་ལ། «ས་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་བཞག་པ་རིན་ཆེན་ཐེམ་སྐས་རྩ་འགྲེལ» «མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱི་གསལ་བྱེད་རྒྱན་གྱི་སྣང་བ» «འདུལ་བ་ཀཱ་རི་ཀའི་གསལ་བྱེད་འོད་ཀྱི་སྙེ་མ» «རང་རྒྱུད་ཤར་གསུམ་གྱི་དོན་བསྡུས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ» «དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་གྱི་གནས་གསལ་བ་རབ་ཏུ་མི་གནས་པའི་དོན་བསྡུས» «སེམས་བསྐྱེད་རིན་པོ་ཆེ་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག» «ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་ཉམས་ལེན» སོགས་ཆོས་ཚན་བཅུ་དྲུག་ཡོད། 
        ཕྲིན་སྒྲུབ་ཆོ་གའི་སྐོར་ལ། «སྒྱུ་འཕྲུལ་ཞི་ཁྲོའི་སྐོངས་བཤགས་ཀྱི་ཆོ་ག་རྒྱས་པ» «ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་འཁོར་བ་དོང་སྤྲུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་པད་མའི་ཅོད་པན» «སྨན་བླའི་ཆོ་ག་ཡོན་ཏན་ཕྲེང་ཚོགས» «ཁྲོ་བོ་བཅུའི་སྲུང་བཟློག་གི་ཆོ་ག་གནམ་ལྕགས་འཁོར་ལོ» «གནོད་སྦྱིན་དམར་ནག་གི་བསྐང་གསོ་རི་རབ་བརྩེགས་པ» «བྱམས་པའི་སྒྲུབ་ཐབས་པད་མ་བརྩེགས་པ» «སྨྲ་བའི་སེང་གེའི་སྒྲུབ་ཐབས་བློའི་མུན་སེལ» «ཕག་མོ་དཀར་མོའི་སྒྲུབ་ཐབས་འོད་ཀྱི་སྙིང་པོ» «འཛམ་ལྷ་སེར་པོའི་སྒྲུབ་ཐབས་གསེར་གྱི་ཁང་བརྩེགས» «ནོར་རྒྱུན་མའི་སྒྲུབ་ཐབས་གསེར་གྱི་བུམ་པ»སོགས་ཆོས་ཚན་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གསུམ་ཡོད། 
        རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་དོན་འགྲེལ་གྱི་སྐོར་ལ། «ཡིད་བཞིན་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད»དང་དེའི་འགྲེལ་བ«པད་མ་དཀར་པོ» «གསང་བའི་སྙིང་པོའི་འགྲེལ་བ་ཕྱོགས་བཅུའི་མུན་སེལ» དེའི«སྤྱི་དོན་ཡིད་ཀྱི་མུན་སེལ» དེའི«བསྡུས་དོན་མ་རིག་མུན་སེལ»སྟེ་མུན་སེལ་སྐོར་གསུམ། «རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་སྤྱི་དོན་བཤད་པ་རྡོ་རྗེ་འབྱུང་བ» «བདེ་མཆོག་རིམ་པ་ལྔ་པའི་ཟབ་དོན་སྙིང་པོའི་ཡང་ཞུན» «གསང་འདུས་རིམ་པ་ལྔ་པའི་ཟབ་དོན་འོད་གསལ་འཁོར་ལོ» «སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་བསྡུས་དོན་དེ་ཉིད་འདུས་པ» «ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་རིམ་གཉིས་འཁོར་ལོ» «ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ལམ་རིམ་གྱི་ཟབ་དོན་རྣལ་འབྱོར་བཞིའི་སྙིང་པོ» «གཅོད་ཡུལ་གནས་ལུགས་རང་བབས»སོགས་ཆོས་ཚན་ཉི་ཤུ་ཉེར་དྲུག་ཡོད། 
        མཐར་ཐུག་སྙིང་པོ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སྐོར་ལ། «རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་སེམས་ཉིད་ངལ་གསོ»ཡི་རྩ་བ་དང་། དེའི་འགྲེལ་བ«ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ» «རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་བསམ་གཏན་ངལ་གསོ»ཡི་རྩ་བ་དང་། དེའི་འགྲེལ་བ«འགྲེལ་བ་ཤིང་རྟ་རྣམ་དག» «རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་སྒྱུ་མ་ངལ་གསོ»ཡི་རྩ་བ་དང་། དེའི་འགྲེལ་བ«ཤིང་རྟ་དྲི་མེད»དེ་རྩ་བ་གསུམ་ལ་ངལ་གསོ་སྐོར་གསུམ་དང་། འགྲེལ་བ་གསུམ་པོ་ལ་ཤིང་རྟ་རྣམ་གསུམ་དུ་གྲགས་པ་དང་། གཞན«རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་སེམས་ཉིད་རང་གྲོལ»དང་། དེའི་ཁྲིད་ཡིག«ཆོས་སྐུ་རང་ཤར» «རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཆོས་ཉིད་རང་གྲོལ»དང་། དེའི་ཁྲིད་ཡིག«ཆོས་སྐུ་རང་བབས» «རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་མཉམ་ཉིད་རང་གྲོལ»དང་། དེའི་ཁྲིད་ཡིག«ཆོས་སྐུ་ལྷུན་གྲུབ»སྟེ་རང་གྲོལ་སྐོར་གསུམ་དང་ཆོས་སྐུ་རྣམ་གསུམ། «ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་མཛོད»དང་། དེའི་འགྲེལ་བ«ལུང་རིགས་གཏེར་མཛོད»སོགས་ཆོས་ཚན་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ཡོད། 
        རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་སྙིང་ཐིག་གི་སྐོར་ལ། «ཐེག་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད»དང་། «ཚིག་དོན་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད» «གྲུབ་མཐའ་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད» «བླ་མ་ཡང་ཏིག་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ» «མཁའ་འགྲོ་ཡང་ཏིག» «ཟབ་མོ་ཡང་ཏིག» སོགས་ཆོས་ཚན་བཅུ་གཅིག་ཡོད། གོང་གི་ཆོས་ཚན་དེ་རྣམས་བསྡོམས་ན་ཆོས་ཚན་ཉིས་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་ཡོད། གྲངས་འབོར་འདི་ནི་ཁོང་གི་དངོས་སློབ་ལྡན་སྒོམ་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོས་མཛད་པའི«ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན»ཉིད་ཁུངས་ཐུབ་ཏུ་བསམས་ནས་དེ་ཀོ་གཞིར་བཟུང་བ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་«སྔ་འགྱུར་གསང་སྔགས་བསྟན་པའི་བྱུང་བ་གསལ་བའི་མེ་ལོང»དུ། “ཁོང་གིས་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་ཕྱག་རྩོམ་ཆོས་ཚན་ཉིས་བརྒྱ་དང་གྱ་གསུམ་མཛད་ཡོད་ཅིང་། ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་དུ་ཕྱེས་ཆོག”[48]ཅེས་བྲིས་ཡོད། དེ་ལྟ་བུའི་གསུང་རབ་བསྟན་བཅོས་མང་པོ་ལས་ཆོས་ཚན་ཁ་ཤས་ལ་པོད་ཆེན་གཉིས་ཙམ་ཡོད་ལ། ཆོས་ཚན་ཁ་ཤས་ནི་སྙན་རྩོམ་ཐུང་ངུ་ཤོག་ལྡེབ་གཅིག་ལས་མ་འདས་པ་ཡང་ཡོད། 
        ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་རྣམས་དཔལ་བརྩེགས་བོད་ཡིག་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གིས་དཀའ་ཚེགས་མང་པོ་མྱངས་ཏེ་འཚོལ་སྡུད་བྱས་ཤིང་། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་ཉིས་སྟོང་དགུ་ལོའི་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པར«ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ»ཞེས་པོད་ཉེར་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་བྱས་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་བཀྲམ་པས་ཚང་མས་དགའ་བསུ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པའི་རྣམ་ཐར་དུ་འཁོད་པའི་ཁོང་གི་ཕྱག་རྩོམ་གྱི་མཚན་བྱང་དང་། གྲངས་ཀ་སོགས་ལ་བལྟས་ན་ཉུང་མཐར་ཡང་སུམ་ཆའི་གཅིག་ཙམ་འཐོར་གྱར་རམ་ཡང་ན་རྩད་སྟོངས་སུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་མ་ཤེས་ཀྱང་། གསུང་འབུམ་དེ་རུ་སྡུད་ཐུབ་མེད་པས། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་སེམས་རྩ་དཀར་པོའི་ཤེས་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ད་དུང་མུ་མཐུད་དུ་རྩད་གཅོད་བྱས་ཏེ་པར་དུ་བསྐྲུན་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་སེམས།          ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བསྟན་བཅོས་མང་པོའི་མཇུག་ཐོགས་སུ། རྩོམ་པ་པོའི་མཚན་ལ་མིང་རུས་མི་གཅིག་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྦྱར་ཡོད་པས། དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་མཁས་པ་གཞན་གྱི་མཚན་དང་ཕྱག་རྩོམ་ལ་འཁྲུལ་མི་འགྲོའམ་ཞེ་ན། གནད་དོན་དེའི་རིགས་སེལ་ཐབས་སུ་ཁོང་ལ་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་གང་དག་ཡོད་ལུགས་ཁོང་གི་རང་རྩོམ་ཁ་ཤས་ཀྱི་མཇུག་ཏུ་རྩ་སྡོམ་བཀོད་ཡོད་དེ། «ཐེག་པ་མཐའ་དག་གི་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་གྲུབ་པའི་མཐའ་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད»དུ། “མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་སྦྱར་བ་ཡོད་དེ། ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་དང་། ཀློང་གསལ་དྲི་མེད་དང་། རྡོ་རྗེ་གཟི་བརྗིད་དང་། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང་། དྲི་མེད་འོད་ཟེར་དང་། བློ་གྲོས་མཆོག་ལྡན་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་དང་། ངག་གི་དབང་པོ་དང་། པད་མ་ལས་གྲོལ་དང་། སྣ་ཚོགས་རང་གྲོལ་དང་། བསམ་ཡས་པ་ཞེས་བྱ་བ”[49]ཞེས་གསུངས་ཡོད། 
        མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་དེ་དག་འབྱུང་དོན་ནི། རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མེད་པ་དང་། ཚིག་སྙན་བརྗིད་ཅན་གང་དགར་སྦྱར་བ་མིན་པར་གཏན་ཚིགས་དང་ཆོས་ཉིད་ཅིག་ཡོད་ལུགས་ལ། ཁོང་གིས་མཛད་པའི«ཆོས་དབྱིངས་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་ལུང་གི་གཏེར་མཛོད»ལས། “གང་དུ་ཁོ་བོས་སྦྱར་བའི་བསྟན་བཅོས་དག་ལ་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཐ་དད་པར་འབྱུང་བ་སྟེ་དེ་ཡང་དེ་དག་གི་བརྗོད་བྱ་ཉེ་བར་སྟོན་པ་སྟེ། སྙན་ངག་དང་། སྡེབ་སྦྱོར་དང་། མིང་གི་མངོན་བརྗོད་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་གཙུག་ལག་དང་མཐུན་པས་དྲང་བའི་དོན་གཙོ་ཆེར་སྟོན་པ་དག་ཏུ་ནི། བསམ་ཡས་པ་ངག་གི་དབང་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་གྱིས་སྦྱར་བ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །གང་དུ་གསང་སྔགས་ཕྱི་ནང་གི་གནས་ཐུན་མོང་དུ་མཐུན་པར་སྟོན་པ་རྣམས་སུ་ནི། རྡོ་རྗེ་གཟི་བརྗིད་ཀྱིས་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །ཟབ་མོའི་གནས་གང་ཞིག་ཐེག་པའི་རིམ་པས་སྟོན་པ་དང་། དོན་དང་ཚིག་གི་གནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཚོམས་གཙོ་བོར་སྟོན་པ་དག་ཏུ་ནི། དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱིས་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །གནས་ལུགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཀློང་ཡངས་པར་སྟོན་པ་དག་ཏུ་ནི་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །ཐེག་པ་དང་། གྲུབ་པ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བ་རྣམས་སུ་ནི། ཀུན་མཁྱེན་ངག་གི་དབང་པོས་ཞེས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །”[50]ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་དབྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྟན་བཅོས་གང་དེའི་བརྗོད་བྱ་ཉེ་བར་སྟོན་པ་དང་། རིགས་གང་དུ་གཏོགས་པའི་སྡེ་ཚན་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྟོན་པའི་ཆེད་དུ་དེ་ལྟར་སྤྱད་པ་རེད། 
        ཁོང་ལ་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཞིག་འབྱུང་བ་དེ་དག་ཀྱང་རིགས་ཕྱེས་ན་གསུམ་དུ་བསྡུས་ཆོག་སྟེ། ལྷ་དང་བླ་མས་བཏགས་པ་དང་། རང་གིས་རང་ལ་སྦྱར་བ། རྗེས་འཇུག་པས་གུས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་བཏགས་པ་བཅས་གསུམ་དུ་སྡུད་རིགས། དེ་ལ་ལྷ་དང་བླ་མས་བཏགས་པ་ནི། དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་སམ་ཡང་ན་བཅུ་གསུམ་ཐོག་བསམ་ཡས་ནས་མཁན་པོ་བསམ་འགྲུབ་རིན་ཆེན་དང་། སློབ་དཔོན་ཀུན་དགའ་འོད་ཟེར་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་དུས་བཏགས་པའི་རབ་བྱུང་གི་མིང་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་དང་། ཁོང་དགུང་ལོ་སོ་གཉིས་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ1339ལོར་མཆིམས་ཕུའི་རི་མོ་ཅན་དུ་མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་གསུང་དུས། “འདིའི་དུས་སུ་ཨོ་རྒྱན་ཡབ་ཡུམ་འཁོར་དང་བཅས་པས་མཁའ་འགྲོ་སྙིང་ཐིག་གི་རྗེས་གནང་། ལྷ་རིང་བྲག་དང་ཨོ་རྒྱན་རྫོང་དང་། ཞྭའི་ལྷ་ཁང་གསོ་དགོས་པ་དང་། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་ལུང་བསྟན་ཡང་ཐོབ། མཚན་ཡང་ཨོ་རྒྱན་གྱིས་དྲི་མེད་ འོད་ཟེར་བཏགས། ཡེ་ཤེས་འཚོ་རྒྱལ་གྱིས་རྡོ་རྗེ་གཟི་བརྗིད་ཅེས་གསོལ་ལོ”[51]ཞེས་དག་པའི་གཟིགས་སྣང་ལ་བརྟེན་ནས་སློབ་དཔོན་ཨོ་རྒྱན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་དང་། མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱིས་རྡོ་རྗེ་གཟི་བརྗིད་དུ་བཏགས་པར་བཤད། 
        རང་གིས་རང་ལ་སྦྱར་བ་ནི། “ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྩོམ་པ་པོའི་མིང་སྟེ། རྟོགས་པ་མཁའ་ལྟར་ཡངས་པའི་ཀློང་ཆེན་པོ་ན་རིག་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བྱིང་རྒོད་རེ་དོགས་དང་བྲལ་བ་ཉིན་མཚན་ཕྱད་པར་འབྱམས་ཀླས་པས་ན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས”[52]ཞེས་རང་གི་ལྟ་དགོངས་དང་། ཉམས་ལེན་གྱི་མཐིལ་ལ་སྦྱར་ཏེ་རང་གིས་རང་ལ་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ངག་གི་དབང་པོ་ཡང་རང་གིས་རང་ལ་སྦྱར་བའི་མཚན་ཞིག་ཡིན་ཤས་ཆེ། 
        རྗེས་འཇུག་པས་གུས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་མཚན་དུ་གསོལ་བ་ནི། “ལུང་རིགས་སྨྲ་བའི་སྡེ་རྣམས་སུ་གྲྭ་སྐོར་མཛད་པས། གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ། མཁྱེན་རབ་ཀྱི་རྩལ། རིག་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཀུན་ལ་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བས། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྔགས་པའི་ཡུལ་དུ་མཐུན་སྣང་གྲུབ་ཅིང་། བསམ་ཡས་ལུང་མང་པ་ཞེས་མཚན་དུ་ཐོགས”[53]ཞེས་བསམ་ཡས་ལུང་མང་པ་དང་། སྤྱི་ལོ1356ལོའི་ཡས་མས་ཙམ་ལ། “ལྷ་ས་དང་ར་མོ་ཆེའི་བར་དུ་ཆོས་ཁྲི་བརྩིགས་པའི་སྟེང་ནས་སེམས་བསྐྱེད་ཆེན་མོ་སོགས་ཆོས་འཁོར་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསྐོར། ཁེངས་པའི་བློ་ཅན་མང་པོས་དངོས་དང་བརྒྱུད་ནས་ཉམས་སད་བྱེད་པ་མཐའ་དག་ལུང་དང་རིགས་པའི་ཆོམ་པོས་རྣམ་པར་བཏགས་ནས་ངེས་ཤེས་སྐྱེ་བའི་དད་པ་ལ་བཀོད་པས་ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་རྗེ་ཞེས་པའི་མཚན་གྱི་རྣ་ལུང་དཔྱངས”[54]ཞེས་ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་རྗེ་དང་། གཞན་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ་དང་། ཁོང་རྣམ་གཉིས་ལས་ཁོང་ལ་ཀུན་མཁྱེན་གོང་མའམ་སྔ་མ་དང་། རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ་ལ་ཀུན་མཁྱེན་འོག་མའམ་ཕྱི་མ་རུ་འབོད་པའི་སྲོལ་ཡང་ཡོད་ལ། ཕྱིས་ཀྱི་རྙིང་མའི་བསྟན་འཛིན་གྲགས་ཅན་མང་པོས“ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་རྗེ”དང“ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ”ཞེས་འབོད་པའི་སྲོལ་ཤས་ཆེར་སྣང་།         ད་ལྟར་བོད་ཀྱི་དཔེ་ཆ་མགོ་ཚེམ་གྱི་ཁྲོད་ན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མཛད་པར་གྲགས་ཀྱང་དོགས་པ་འཆང་རུང་པའི་དཔེ་ཆ་གཉིས་ཡོད་དེ། གཅིག་ནི་སྤྱི་ལོ1991ལོའི་ཟླ8པར། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས«ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང»ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་པར་དུ་བསྐྲུན་པ་དེ་ཡིན་ལ། དཔེ་ཆ་དེའི་ཞལ་བྱང་ན“ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མཛད་པ”ཞེས་ཡོད་པས། དེ་ཉིད་དབང་བཙན་དུ་བྱས་ནས་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་ཡིན་པར་ཆ་བཞག་ནས«ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང»དུ་མིང་བཏགས་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན་ཡོད། ཅིག་ཤོས་ནི་སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་སྤྱི་ལོ2000ལོའི་ཟླ1པོར་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི«ཚད་མའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ»ཞེས་པའི་དཔེ་ཆ་དེ་རེད། 
        དཔེ་ཆ་དེ་གཉིས་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ཕྱག་རྩོམ་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་མིན་རྩད་བརྡར་གཏོང་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེན་ཡིན་ཏེ། «ཀྲུང་གོའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་རིག་པ»ཞེས་པའི་དཔེ་ཆ་རུ། “དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། དེའི་རྩོམ་པ་པོ་དང་། དཔེ་ཆ་ཡོངས་སུ་བརྩམས་ཏེ་གྲུབ་པའི་ལོ་ཚིགས། དཔེ་ཆ་དེའི་ནང་དུ་སྣོན་མ་བཏབ་ཡོད་མེད་སོགས་ལེགས་པར་རྟོགས་ན། ད་གཟོད་དཔེ་ཆ་དེའི་རིན་ཐང་ལ་གདེང་འཇོག་གནད་དུ་ཁེལ་བ་བགྱིད་ཐུབ”[55]ཅེས་ཡོད་པ་ལྟར། འུ་ཅག་གིས་ཀྱང་དཔེ་ཆ་འདི་གཉིས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་སུ་ཞིག་ཡིན་པ་གཏན་ལ་འཁེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཚེ། དཔེ་ཆ་དེའི་ནང་དོན་དུས་ཚིགས་གང་འདྲ་ཞིག་གི་ལྟ་ཚུལ་ཡིན་པ་དང་། གྲུབ་མཐའ་གང་ཞིག་གི་ལྟ་བ་ཡིན་པ། རྩོམ་པ་པོ་དེའི་ལྟ་དགོངས་གི་འཕེལ་རིམ་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་མཆོག་ཏུ་ཕན། 
        དེ་གཉིས་ལས་དང་པོ«ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང»གི་མཚན་བྱང་ཆ་ཚང་ལ«ཆོས་འབྱུང་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་མཛོད་བསྟན་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཉི་འོད»ཅེས་ཟེར་ལ། དེའི་མ་ཕྱིའི་ཞལ་བྱང་དུ“ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མཛད་པ”ཞེས་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ཁར་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་རྣམས་འདྲེན་དུས“གཞན་དུ་ཆོས་འབྱུང་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་མཛོད་ཅེས་བྱ་བ་དང་། ཆོས་སྤྱོད་ལམ་གྱི་རིམ་པ་དང་། ཤི་གསོན་གྱི་བསྔོ་བ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་དང་། རྒྱུ་ལ་ཁམས་འདུས་པ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་ལྡན་དང་། རྐྱེན་ལ་ཁམས་འདུས་པ་ཀ་ཁ་སུམ་ཅུ། རྒྱུ་རྐྱེན་གཉིས་ག་ལ་ཁམས་འདུས་པ་དུས་ལ་མངོན་པར་སྐྱོ་བའི་རབས་ལ་སོགས་པ་ངོས་ཀྱི་ལག་ཏུ་དོང་བར་གྱུར་ལ། དུས་དེ་དག་ཏུ་བསྡུ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཉུང་བའམ། མཁས་རྨོངས་ཀྱིས་བསྟན་བཅོས་ལ་བྱེ་བྲག་མི་ཕྱེད་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ནུབ་པའང་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཡོད་མཆི”[56]ཞེས«ཆོས་འབྱུང་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་མཛོད»ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པའི་གསུང་རབ་ཏུ་བགྲངས་ཡོད་པས། དེས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས«ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང»ཞེས་ངག་ལ་བདེ་ཞིང་གནད་མ་བོར་བའི་མཚན་བྱང་འདི་འདྲ་ཞིག་གསོལ་བ་རེད། 
        འོན་ཀྱང་དཔེ་ཆ་དེའི་མཇུག་བྱང་དུ“ཐེག་པ་མཆོག་གི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་མཆོག་རྩལ་གྱིས་ཆུ་ཕོ་སྟག་གི་ལོ། སྨིན་དྲུག་ཟླ་བའི་དཀར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་བསམ་འགྲུབ་བདེ་ཆེན་དགོན་པར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྦྱར་བའོ། །”[57]ཞེས་ཡོད་པས། མགོ་ཚེམ་དཔེ་ཆ་དེའི“རྩོམ་པ་པོའི་ལོ་རྒྱུས་རགས་བསྡུས”སུ་ཡང་། “འོན་ཏང་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་མཆོག་རྩལ་ཞེས་པ་དེ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་མཚན་མིན་ཞེས་གསུངས་མྱོང་འདུག་ཅིང་། ཨ་འཛོམ་རྒྱལ་སྲས་རིན་པོ་ཆེ་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེ་དང་སྒོ་འཇོ་མཁར་ལེགས་སྤྲུལ་སྐུ་པད་མ་བདེ་ཆེན་གཉིས་ནས་ཆོས་འབྱུང་འདི་ཀ་ཐོག་རྒྱ་ར་ཀློང་ཆེན་ནམ་མཁའ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་གནང་ཚུལ་ཡང་མཁས་པ་དག་གི་གསུང་ངག་ལས་ཐོས།”[58]ཞེས་དཔེ་ཆ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་ལ་བཤད་ཚུལ་གཞན་ཡང་ཡོད་ཚུལ་འཁོད་འདུག ། 
        མཁས་པ་འདི་དག་ཚང་མ་ལས་འཁྲུངས་སྔ་བ་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ཆེན་མོས། “ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་མཛོད། རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་ཐུགས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་རྩལ་གྱིས་མཛད་པའི་ཆོས་འབྱུང་རིན་ཆེན་གཏེར་མཛོད”[59]ཅེས་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་མཚན་དང་བསྟན་བཅོས་སོ་སོར་བགྲངས་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་«སྤྱི་རྒྱུད་ཐིག་ལེ་ཀུན་གསལ»གྱི་བཀའ་མའི་བརྒྱུད་ལུགས་ཀྱི་སྐབས་སུ། “རིགས་འཛིན་ཀུ་མཱ་རཱ་ཛ། གཡུང་སྟོན་རྡོ་རྗེ་དཔལ། ཐུགས་སྲས་དགེ་འདུན་བཟང་པོ། རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་མཆོག་རྩལ”[60]ཞེས་གཡུང་སྟོན་རྡོ་རྗེ་དཔལ་གྱི་ཡང་སློབ་ཏུ་བྱས་འདུག་ལ། མཚན་ནས་འབོད་དུས་ཀྱང་ལན་རེར“རི་ཕུག་རྒྱལ་སྲས་རྡོ་རྗེ་ཐུགས་མཆོག་རྩལ”ཞེས་དང་། སྐབས་འགར“རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་མཆོག་རྩལ”ཞེས་བོས་ཡོད། དེ་བས་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ཆེན་མོའི་བཞེད་པ་གཙོར་བྱས་ན་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་དང་། རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་མཆོག་རྩལ་གཉིས་གང་ཟག་ཐ་དད་པ་གཉིས་ཡིན་འདུག །འོན་ཀྱང་ངོ་མཚར་བ་ཞིག་ལ་ཁོང་རྣམ་གཉིས་སྐུ་འཚོ་བའི་ 
དུས་གཅིག་ལ་ཁེལ་འདུག་སྟེ། «ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང»དུ་བྱུང་བའི་མཁས་པ་འཕྱི་ཤོས་ནི་ས་སྐྱའི་ཏི་ཤྲི་ཀུན་དགའ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། དཔེ་ཆ་དེ་རུ་བསྟན་པའི་གནས་ཚད་བསྟན་པའི་སྐབས་སུ། “དེ་ནས་བླ་མ་ཏི་ཤྲི་ཀུན་དགའ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་པོ་བོད་དུ་བསྙེན་རྫོགས་ལ་བྱོན་པའི་དུས་སུ། ཆུ་ཕོ་ཁྱི་ལོ་ཡན་ཆད་ལ། ལོ་སུམ་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ལྔ་རྩ་འདས་པར་བཞེད་ཅིང་། དེ་ནས་ལོ་སྐོར་དྲུག་ཅུ་པ་གནམ་འཕྱང་གི་ལོ་དང་། ལོ་སྐོར་བཅུ་གཉིས་ལས། ས་ཕོ་ཁྱིའི་ལོ་ཡན་ཆད་ཀྱི་ལོ་སུམ་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཅིག་འདས་ལ། ད་ལྟ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཉིས་པ་བསྒྱུར་བྱེད་ཀྱི་ལོ་ས་མོ་ཕག་གི་སྟེང་ན་ཡོད”[61]ཅེས་ཡོད་ལ། ཏི་ཤྲི་ཀུན་དགའ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་ནི“དགུང་ལོ་བཅུ་གཅིག་པར་པེ་ཅིང་དུ་ ཕེབས་པ་དང་། སྤྱི་ལོ1322ལོ་སྟེ། ཁོང་དགུང་ལོ་ཉེར་གཉིས་ལ་སླེབས་དུས་ཕྱིར་དབུས་གཙང་དུ་ལོག”[62]ཅིང་། ལོ་དེར་ བསྙེན་རྫོགས་བསྒྲུབས་པ་རེད། དེ་ནས་བརྩིས་པའི་གནམ་འཕྱང་གི་ལོ་སྟེ་ས་ཕོ་ཁྱི་ནི་སྤྱི་ལོ1358ལོ་ཡིན་ལ། སྒྱུར་བྱེད་ཀྱི་ལོ་སྟེ་ས་མོ་ཕག་ནི་སྤྱི་ལོ1359ལོ་ཡིན། དེ་བས་བསྟན་བཅོས་འདི་བརྩམས་ནས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་དུས་ཀྱི་ཆུ་ཕོ་སྟག་གི་ལོའི་སྨིན་དྲུག་ཟླ་བའི་དཀར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚེས་བརྒྱད་ཀྱང་སྤྱི་ལོ1362ལོའི་ཟླ10པའི་ཚེས8ཉིན་ལ་ཁེལ་འདུག །དེ་བས་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་སྐུ་མ་གཤེགས་པའི་སྔ་ལོ་དེར་རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་མཆོག་རྩལ་གྱིས་བསྟན་བཅོས་འདི་བརྩམས་ནས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་བྱས་འདུག ། 
        དེ་ལྟར་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ཆེན་མོའི་བཞེད་ཚུལ་དབང་བཙན་དུ་བྱས་ན། རྒྱལ་སྲས་ཐུགས་མཆོག་རྩལ་འདི་རྫོགས་ཆེན་གསང་བ་སྙིང་ཐིག་གི་བརྒྱུད་པའི་སྲོལ་ཆེན་པོ་གཉིས་ལས། རིག་འཛིན་ཀུ་མ་རཱ་ཛ་ལས་ཀརྨ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ་དང་། དེ་ལས་གཡུང་སྟོན་རྡོ་རྗེ་དཔལ་ལ་བརྒྱུད་པའི་སྲོལ་ཀ་དེ་ཡི་རྒྱུད་འཛིན་པ་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་པར་འདུག་ལ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་དང་སྐུ་ཐོག་མཉམ་པའི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་རེད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ར་ཀློང་ཆེན་ནམ་མཁའ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་དང་གང་ཟག་གཅིག་ཡིན་མིན་ད་དུང་དཔྱད་དགོས། 
        གཞུང་ཅིག་ཤོས«ཚད་མའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ»ཞེས་པའི་དཔེ་ཆ་དེའི་མཇུག་བྱང་དུ“ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་སྦྱར་བ་རྫོགས་སོ”[63]ཞེས་ཡོད་པས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་སུ་ངོས་བཟུང་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ལྡན་སྒོམ་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོས་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག་འགོད་དུས། བསྟན་བཅོས་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་མཚན་ཐོན་མེད་པ་དང་། མཁས་གྲུབ་གོང་མ་དག་ལ་ཡང་མ་གྲགས་པས། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་རིག་པའི་མཁས་པ་ཡིས་ལིའང་ཆི་ཁྲའོ(梁启超)ཡིས་བསྟན་བཅོས་དག་བརྫུས་ཀྱི་ཤན་འབྱེད་སྟངས་བཤད་པའི་སྐབས་སུ། “བསྟན་བཅོས་གང་དེའི་མཚན་བྱང་སྔོན་གྱི་མཁས་པ་དག་ལ་ཡང་མ་གྲགས་ལ། དེ་ལས་ལུང་དྲངས་པའི་ཚིག་རིས་ཀྱང་གཞན་དུ་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། བཅུ་ཆའི་དགུ་ནི་དཔེ་བརྫུས་ཡིན་ཤས་ཆེ”[64]ཞེས་བཤད་པ་ལྟར་འདི་ཡང་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་མིན་ལོས་ཆེ་སྙམ། 
        ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་མཚན་ཅན་གྱི་མཁས་པ་གཞན་ནི། «གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང»དུ། “ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་སྐུ་འོད་ཟེར་གྱི་སློབ་མ་བར་ཁམས་པ་རྒྱ་ར་ཀློང་ཆེན་པས་གཏེར་ཁ་གོང་འོག་གི་བཀའ་བརྒྱད་སོགས་ལ་ཡིག་ཆའང་མང་དུ་མཛད་སྣང་ལ། ཁྱད་པར་དུ་དབུ་རུ་དཔལ་འཛིན་གྱིས་རྩོད་ལན་ལོག་རྟོག་ཀུན་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་ཕ་ལམ་ཞེས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཚིག་རྣོ་ཞིང་དོན་བཟང་པ་མཛད་སྣང་སྟེ། མཁྱེན་རབ་ཆེ་བས་ཀློང་ཆེན་གཉིས་པར་གྲགས་སོ”[65]ཞེས་འབྱུང་ལ། ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་སྐུ་འོད་ཟེར་ནི་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་དང་དུས་མཉམ་པ་དང་། དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་གི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། «བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ»སོགས་སོག་ཡིག་ཏུ་སྒྱུར་མཁན་གྱི་ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་འོད་ཟེར་ཡིན་ཏེ། «དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ཆོས་སྐོར་གྱི་བྱུང་ཁུངས་ཉེར་མཁོ»ལས། “ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་སྐུ་འོད་ཟེར་ནི། གསེར་སྡིངས་པ་གཞོན་ནུ་འོད་ཀྱི་སྲས་ཡིན། མཚན་དངོས་ཆོས་ཀྱི་འོད་ཟེར་ཡིན་པ་ལ། བླ་ཆེན་འཕགས་པ་རིན་པོ་ཆེས། ཁྱེད་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་རང་བཞིན་དུ་འདུག་པས། ཆོས་སྐུ་འོད་ཟེར་དུ་ཐོགས་གསུང་། མདོ་སྔགས་ཐམས་ཅད་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁྱེན་པ་ཆེ”[66]ཞེས་ཡོད་པས། ཁོང་གི་སློབ་མ་རྒྱ་ར་ཀློང་ཆེན་ཁོང་ཡང་དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་དུས་སྨད་ནས་དུས་རབས་བཅུ་བཞི་པའི་དུས་སྟོད་ཙམ་དུ་སྐུ་བཞུགས་པའི་མཁས་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་འདུག །དེ་ལས་གཞན«གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང»དུ་འབྱུང་བའི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་བྱོན་པའི་ཀློང་ཆེན་གསུམ་པར་གྲགས་པ་ཤ་གཟུགས་པ་ངག་དབང་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་དང་། སླེ་ལུང་བཞད་པའི་རྡོ་རྗེའི«དམ་ཅན་བསྟན་སྲུང་གི་རྣམ་ཐར»དུ་མཚན་འབྱུང་བའི་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ནང་བྱོན་པའི་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་སོགས་ཡོད། 
        སྤྱིར་ན་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་གསང་ཕུ་ནས་ཚད་མའི་གཞུང་ལ་སྦྱངས་པ་རྡོ་རུས་ཐུག་པ་མཛད་མྱོང་བས། དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡིག་འཇོག་ཞིག་ཀྱང་ལོས་ཡོད་སྙམ་མོད། འོན་ཀྱང་ཁོང་གི་གསུང་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག་ཏུ་དེ་འདྲའི་སྒྲོས་ཙམ་ཡང་མི་སྣང་ལ། «ཚད་མའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ»རུ་འབྱུང་བའི་མཁས་པའི་མཚན་ལ་ཡང་། “མེ་དིག་པ”སྟེ་ཤམ་པོ་མེ་དིག་དང་། “ཞང་ཚེས”ཏེ་ཞང་ཚེས་སྤོང་ཆོས་ཀྱི་བླ་མ། “གངས་པ”སྟེ་གངས་པ་ཤེའུ་བློ་གྲོས་བྱང་ཆུབ་སོགས་རྔོག་ལོ་ཆེན་པོ་བློ་ལྡན་ཤེས་རབ(1059－1109)ཀྱི་སློབ་མ་མང་པོ་དང་། “རྒྱ”སྟེ་གངས་པ་ཤེའུའི་སློབ་མ་སྟོད་ལུང་རྒྱ་དམར་བ་བྱང་ཆུབ་གྲགས་དང་། “ཕྱ་བ”སྟེ་རྒྱ་དམར་བའི་སློབ་མ་ཕྱྭ་བ་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེ(1109－1169)སོགས་དུས་ཐོག་སྔ་ཕྱི་དེའི་མཁས་པ་རྐྱང་རྐྱང་གི་མཚན་འབྱུང་ལ། བརྡ་རྙིང་པ་མང་དུ་འབྱུང་ཞིང་ཚིག་གི་གོ་བརྡ་སྤྲོད་སྟངས་ཀྱང་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་གི་བསྟན་བཅོས་སྤྱིའི་རྩོམ་སྲོལ་དང་མཐུན་ཆ་ཆེ་བས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ ཕྱག་རྩོམ་མིན་ལོས་ཆེ་བར་འདོད། དེ་ལས་གཞན་གོང་དུ་སོང་བའི་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་མཚན་ཅན་གྱི་མཁས་པ་དག་གི་གསུང་རྩོམ་ནི་དེ་ལས་ཀྱང་ཡིན་དོགས་མི་འདུག །དེ་བས་ཞིབ་ཏུ་བསམས་ན་ཕྱྭ་བ་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེའི་རྗེས་ཐོགས་སུ་བྱོན་པའི་མཁས་པ་ཞིག་གི་གསུང་རྩོམ་ཡིན་ངེས་སུ་འདུག་པས། «དེབ་ཐེར་སྔོན་པོ»རུ་འབྱུང་བ་ལྟར། ཕྱྭ་བ་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེའི་སློབ་མ་སེང་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་དན་བག་པ་སྨྲ་བའི་སེང་གེས་མཛད་པའི«ཚད་མ་བསྡུས་པ»ཞེས་པ་ཡིན་ལོས་ཆེ་སྙམ་ལ། དེ་ལྟར་མིན་ཀྱང་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་བྱོན་ཅིང་། གོང་གི་མཁས་པ་དེ་དག་གི་གསུང་ལ་འདྲིས་ཆ་ཆེ་བ་དང་། བཤད་རྒྱུན་འཛིན་པའི་དངོས་སློབ་བམ་ཡང་ན་ཡང་སློབ་ཞིག་གི་ཡིན་ཚོད་རེད།          དུས་རབས་བཅུ་བཞི་པའི་ནང་བྱོན་པའི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས(1308－1363)ཀྱིས་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་ཕྱོགས་ལ་དཀའ་བ་དྲག་པོ་སྤྱད་ཅིང་། མདོ་སྔགས་ཉིས་ཆར་གྱི་གཞུང་དོན་མང་པོ་ལ་ནང་བྱན་ཆུད་པར་བྱས་རྗེས། «ཐེག་མཆོག་མཛོད»དང་། «ཚིག་དོན་མཛོད» «གནས་ལུགས་མཛོད» «ཆོས་དབྱིངས་མཛོད» «མན་ངག་མཛོད» «ཡིད་བཞིན་མཛོད» «གྲུབ་མཐའ་མཛོད»བཅས་ཀུན་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི“ཀློང་ཆེན་མཛོད་བདུན”དང་། «ངལ་གསོ་སྐོར་གསུམ»དང་། དེ་དག་གི་འགྲེལ་བ«ཤིང་རྟ་རྣམ་གསུམ» «རང་གྲོལ་སྐོར་གསུམ»དང་། དེ་དག་གི་འགྲེལ་བ«ཆོས་སྐུ་རྣམ་གསུམ» «མུན་སེལ་སྐོར་གསུམ་»སོགས་བསྟན་བཅོས་མང་པོ་བརྩམས་ཏེ་ཕྱི་རབས་བསྟན་པའི་རྒྱན་དུ་བཞག་པ་དང་། འབྲུག་ཡུལ་དུ་བུམ་ཐང་ཐར་པ་གླིང་དང་། དབུས་གཙང་དུ་ཨོ་རྒྱན་རྫོང་སོགས་འདུས་སྡེ་ཁ་ཤས་བཏབ་ཅིང་། ཞལ་སློབ་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱངས་པ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དར་རྒྱས་དང་། སྔོན་གྱི་ཆོས་རྒྱུན་ཟབ་མོ་མང་པོ་རྒྱུན་མི་ནུབ་པར་སྲོག་རྩ་མཐུད་པར་བྱས་པས་འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་། སྒོས་རང་རེ་བོད་མི་ཡོངས་ལ་སྐུ་དྲིན་མཆོག་ཏུ་ཆེའོ། །

ལུང་ཁུངས།
[1] རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག །[M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:208.181.
[2] དཔལ་སྤྲུལ་ཨོ་རྒྱན་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབང་པོའི་གསུང་འབུམ། («ཨོ་རྒྱན་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབང་པོའི་རྣམ་ཐར་དད་པའི་གསོས་སྨན་བདུད་རྩིའི་བུམ་ བཟང») [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:193. 
[3] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:170. 
[4] གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས། གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང་། [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990:214. 
[5] འགོས་ལོ་གཞོན་ནུ་དཔལ། དེབ་ཐེར་སྔོན་པོ། (སྟོད་ཆ) [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1985:248. 
[6] རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག །[M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:208.181. 
[7] ཀ་ཐོག་དགེ་རྩེ་པཎ་ཆེན་འགྱུར་མེད་ཚེ་དབང་མཆོག་གྲུབ། ཀ་ཐོག་དགེ་རྩེ་མ་ཧཱ་པཎྜི་ཏའི་གསུང་འབུམ། (པོད་བདུན་པ) [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2014:283. 
[8] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་དད་པ་གསུམ་གྱི་འཇུག་ངོགས») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:15. 
[9] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་བརྒྱད་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:157.
[10] ཆོས་འཕེལ། གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་གནས་བཤད་ལམ་ཡིག་གསར་མ་ལས་ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག །[M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2002:28. 
[11] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:170. 
[12] ཀོང་སྤྲུལ་ཀརྨ་ངག་དབང་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ། ཟབ་མོའི་གཏེར་དང་གཏེར་སྟོན་གྲུབ་ཐོབ་ཇི་ལྟར་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས་སུ་བཀོད་པ་རིན་ཆེན་བཻཌུརྱའི་ཕྲེང་བ། [M] བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2007:88. 
[13] རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག །[M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:181.182.
[14] རུས་པའི་རྒྱན་ཅན། མི་ལ་རས་པའི་རྣམ་མགུར། [M] མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981:13. 
[15] དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བ། ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2006:296. 
[16] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས2010ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན་པའི«དབའ་བཞེད་བཞུགས་སོ»ཞེས་པའི་དབུར་བཀོད་པའི་པ་ཚབ་པ་སངས་དབང་འདུས་ལགས་ཀྱི«དབའ་བཞེད་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར»རུ་གསལ།
[17] ཀརྨ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ། མི་ལ་རས་པའི་རྣམ་མགུར་མཛོད་ནག་མ། (སྟོད་ཆ) [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:4. 
[18] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:170. 
[19] འགོས་ལོ་གཞོན་ནུ་དཔལ། དེབ་ཐེར་སྔོན་པོ། (སྟོད་ཆ) [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1985:248. 
[20] རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག །[M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:182. 
[21] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་དགུ་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:37.
[22] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་བཅུ་གཅིག་པ) [G] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:16. 
[23] རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག །[M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:182. 
[24] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ རྣམ་ཐར་དད་པ་གསུམ་གྱི་འཇུག་ངོགས») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:17. 
[25] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:170.205.206. 
[26] གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས། གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང་། [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990:222.
[27] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:170.205.206. 
[28] དེ་ལྟར་བྲིས་པའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དཔེ་ཆ་ལ།《佛教史》(杜继文主编)、《西藏佛教史略》(王辅仁编著)、《西藏佛教发展史略》(王森著) སོགས་ཡོད། 
[29] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་བརྒྱད་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:157. 
[30] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:172.173.
[31] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་བརྒྱད་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:157. 
[32] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:172. 
[33] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:173.
[34] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་བརྒྱད་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:158.
[35] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་དྲུག་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:382. 
[36] ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གྲགས། ཆོས་འབྱུང་བསྟན་པའི་ཉི་མ། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2013:206. 
[37] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་ཉེར་བཞི་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:49.50.
[38] ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གྲགས། ཆོས་འབྱུང་བསྟན་པའི་ཉི་མ། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2013:207. 
[39] རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག །[M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:198. 
[40] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་ཉེར་བཞི་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:31. 
[41] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་ཉེར་བཞི་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:35. 
[42] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་ཉེར་བཞི་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:36.
[43] 王森 . 西藏佛教发展史略 [M]. 北京：中国藏学出版社，2010:45. 
[44] ཆོས་འཕེལ། གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་གནས་བཤད་ལམ་ཡིག་གསར་མ་ལས་ལྷ་ས་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག །[M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2004:134. 
[45] འབྲི་གུང་བསྟན་འཛིན་པད་མའི་རྒྱལ་མཚན། འབྲི་གུང་གདན་རབས་གསེར་ཕྲེང་། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1989:131
[46] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:196.
[47] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:187.
[48] 蒲文成，参看加. 藏密溯源—藏传佛教宁玛派 [M]. 西宁：青海民族出版社，2006:153.
[49] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་བཅོ་ལྔ་པ) [G] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:334. 
[50] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་བཅུ་དྲུག་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:385.
[51] གླག་བླ་ཆོས་འགྲུབ་དང་ཆོས་གྲགས་བཟང་པོ། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར། («ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐོང་བ་དོན་ལྡན») [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994:184. 
[52] ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་འབུམ། (པོད་བཅུ་དྲུག་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009:385. 
[53] ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གྲགས། ཆོས་འབྱུང་བསྟན་པའི་ཉི་མ། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2013:203. 
[54] རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག །[M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:199.
[55] 杨燕起，高国抗.中国历史文献学 [M]. 北京：国家图书馆出版社，2012:328. 
[56] རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་བཞུགས་བྱང་དཀར་ཆག །[M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:208. 
[57] ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང་། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1991:502.
[58] ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང་། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1991:6. 
[59] རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ། ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཐོབ་ཡིག་གངྒའི་ཆུ་རྒྱུན་ལས་གླེགས་བམ་བཞི་པ་བཞུགས། [M] ཤིང་པར་སྣ་རིང་མ། :205.222. 
[60] རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ། ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཐོབ་ཡིག་གངྒའི་ཆུ་རྒྱུན་ལས་གླེགས་བམ་བཞི་པ་བཞུགས། [M] ཤིང་པར་སྣ་རིང་མ། :205.222. 
[61] ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང་། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1991:455. 
[62] 王森. 西藏佛教发展史略 [M]. 北京：中国藏学出版社，2010:78
[63] ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས། ཚད་མའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ། [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2000:364. 
[64] 张舜徽.中国文献学 [M].上海：上海古籍出版社，2011:160. 
[65] གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས། གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང་། [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990:10.728. 
[66] ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐ། ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐའི་གསུང་འབུམ། (པོད་ཞེ་ལྔ་པ) [M] ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:343.

རྡོ་རྗེ་ཁྱུང་གྲགས་ལགས་ནི་འབུམ་རམས་པ་དང་། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་བོད་རིག་པའི་སློབ་གླིང་གི་དགེ་རྒན་ཆེ་གཞོན་ཡིན།