ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའི་མི་ཚེ་དང་ལྟ་གྲུབ་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ། ཁག་དང་པོ།

        གཅིག ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའི་མཚན་གྲངས་ཀྱི་སྐོར།
        སྤྱིར་བན་བོན་གྲུབ་མཐའི་ཁྱད་མེད་པར་གཏེར་སྟོན་རྣམས་ལ་ཕྱི་ནང་གསང་བ་ཡང་གསང་གི་མཚན་གྲངས་མང་པོ་ཡོད་སྲོལ་འདུག ཁོང་ཡང་གཏེར་སྟོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པས་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་འགའ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པའི«གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག»དང་བདེ་ཆེན་གླིང་པའི«གཤེན་རབ་བཀའ་འབུམ་དཀར་ཆག» གསང་སྔགས་གླིང་པའི་གཏེར་མ«དྲན་པའི་རྣམ་ཐར་གཡུང་དྲུང་གསང་བའི་མཛོད་ཆེན»སོགས་ལས་ཁྱུང་པོ་རིན་ཆེན་གླིང་པ་དང་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ། ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་བཅས་ནི་ཁོང་གི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པ་བཤད་ཡོད། ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་ཁག་མཇལ་སྐབས་ང་ཚོས་ཁོང་གི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་འགའ་ཞིག་རྟོགས་ཐུབ། དཔེར་ན། ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་དཔེ་ཆ་གྷུ་རུ་ཞི་དྲག་སྒྲུབ་སྐོར་ནང་གི་ལེའུ་ཁ་ཤས་ཀྱི་མཇུག་བྱང་དུ་ཁོང་གི་མཚན་ལ་མི་ཤིག་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་དང་མི་ཤིག་གླིང་པ་ཞེས་བཀོད་འདུག ཡང་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་འགའ་ཞིག་གི་ནང་དུ་ཁོང་གི་མཚན་ལ་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་ཞེས་བཀོད་པ་ཡང་འདུག ལས་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་སོགས་ཀྱིས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པའི་དཔེ་ཆ«ཚེ་དབང་ཡང་ཞུན»ནང་གི་ལེའུ་བཅུ་དྲུག་པ། «བསྐང་བཤགས་རིན་ཆེན་སྤུངས་པ»ཞེས་པའི་མཇུག་བྱང་དུ“དུས་མཐའི་རྣམ་འབྱོར་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ལ། སྟོན་ཟླ་ཐ་ཆུང་ཚེས་པ་བཅོ་ལྔ་ལ། དབེན་གནས་གཡུ་ཁྲ་ཕུག་ཏུ་སྙན་དུ་བརྒྱུད།”ཅེས་ཁོང་གི་མཚན་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ཞུ་བ་གསལ་ཡོད། འདི་ནི་ཞང་སྐད་དེ་དྲུང་མུ་ནི་གཡུང་དྲུང་ཞེས་པའི་དོན་དང་ཝེར་རོ་ནི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན། དེ་ལྟར་ཁོང་གི་མཚན་འགའ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་ནམ་རྒྱུན་ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའམ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ཞེས་འབོད་སྲོལ་ཡོད། དེ་གཉིས་ལ་གོ་དོན་ཐད་ནས་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་མེད། ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་ནི་ཁོང་གི་རུས་མིང་མཉམ་དུ་ཡོད་པའི་བོན་ལུགས་ཀྱི་མིང་བརྡ་ཞིག་ཡིན་ལ། མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ཞེས་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་མིང་བརྡ་ཞིག་ཡིན།(ཡི་གེའི་ཟུར་ཡངས་པའི་ཆེད་དུ་གཤམ་དུ་ཁོང་གི་མཚན་ལ་མི་ཤིག་ཅེས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཡོད།)
        གཉིས། ཁོང་གི་རིགས་རུས་སྐོར།
        ཁོང་གི་རིགས་རུས་ནི་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གྲགས་ཆེ་བའི་གདུང་རྒྱུད་ཞིག་པོ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པ་ལས་ཤེལ་ཞིག་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན། རུས་རྒྱུད་འདིའི་སྐོར་ཞིབ་ཏུ་གླེང་ན་ཅུང་ཙམ་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་སྲིད་མོད། འདིར་མདོར་བསྡུས་ཙམ་ཞིག་གླེང་བར་བྱའོ།། ཕྲན་གྱི་ལག་ཏུ་སོན་པའི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ལྟར་ན། ཤེལ་ཞིག་རུས་རྒྱུད་ཀྱི་རུས་ཁུངས་ནི་ཆེས་གནའ་བོའི་དུས་སུ་བོད་ཡུལ་དུ་གདུང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དྲུག(1)བྱུང་བ་ལས་རྒྱ་ཧ་ཤང་རྒོད་གསས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པར་བཤད(2)། རུས་འདིར་རྒོད་རྗེ་རྒྱ་ཡི་གདུང་ཟེར་ཞིང་བོན་གྱི་སྲིད་པའི་ལྷ་གསས་ཆེན་རིགས་ལྔ་ལས་རྒོད་གསས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད་ཡིན་པས་དེ་སྐད་འབོད། རྒོད་གསས་ནས་བཟུང་སྟེ་ཕལ་ཆེར་མི་རབས་བདུན་ཡན་མན་འདས་རྗེས་རུས་རིགས་འདི་ནས་རྒྱ་ཀོང་རྩེ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཞུ་བ་དེ་ཉིད་འཁྲུངས་པ་རེད། ཁོང་ནི་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེའི་ཡོན་བདག་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བས་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ནི་དུས་མཉམ་དུ་བྱོན་པ་ཤེས་ཐུབ། བོན་གྱི་བསྟན་རྩིས་ལྟར་ན་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་བྱོན་ནས་ད་བར་ལོ་ངོ་གཅིག་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་ལྷག་ལ་སོན་པ་བཤད་ཅིང་། དེང་རབས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཐབས་ལམ་བེད་སྤྱོད་གནང་སྟེ་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་མཁན་གྱི་མཁས་དབང་མང་པོས་ཀྱང་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་དབུ་མ་ཚུགས་པའི་སྔོན་ནས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་བྱོན་པ་གླེང་འདུག་པས་རུས་རྒྱུད་འདིའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཕུགས་ཐག་རིང་ཐུང་གང་འདྲ་ཡིན་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད།
        དེའི་རྗེས་སུ་སྤུ་རྒྱལ་བཙན་པོ་ཁྲི་ཐོག་གཉིས་པ་མུ་ཁྲི་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་ཙམ་ལ་འཛམ་གླིང་མཁས་པའི་རྒྱན་དྲུག་བྱུང་ཞིང་། རྒྱན་དྲུག་ནང་ཚན་རྒྱ་ནག་ལེགས་ཏང་རྨང་པོ་ནི་རྒོད་རྗེ་རྒྱ་ཡི་རིགས་སུ་གཏོགས་ཤིང་བཞུགས་ཡུལ་ནི་དེང་གི་དར་རྩེ་མདོའམ་གནའ་བོའི་དུས་སུ་རྒྱ་སོ་དར་རྩེ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན་པ་བཤད་ཡོད། མི་ཤིག་མཆོག་ལ་ཤེལ་བྲག་ཚལ་དུ་གྱིམ་ཚ་རྨ་ཆུང་གིས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པར་གྲགས་པའི«ཤེལ་རབ་གསོལ་འདེབས་ཤེལ་དཀར་ཕྲེང་བ»ལས“སྔོན་ཚེ་རྒྱ་ནག་གྲོང་ཁྱེར་དུ། །ཀུན་དགའ་འོད་འཕྲོས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི། །རྒྱ་ནག་ཁྲི་མཚོ་མཚོ་ཡི་དཀྱིལ། །མེ་ཏོག་པད་མ་རྭ་བའི་དབུས། །མེ་ཏོག་ཤར་གླིང་དཀར་པོའི་དཀྱིལ། །འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་དོན་ཆེད་དུ། །དབྱིངས་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཡིས། །ཐུགས་ལ་འོད་ཟེར་ལྔ་སྤྲོས་པའི། །མེ་ཏོག་དེ་ཡི་དབུས་སུ་བབས། །རྫུ་འཕྲུལ་ཐབས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ལས། །ཤེལ་གྱི་སྒོང་ང་འོད་ཆེན་འཁྲུངས། །ཤེལ་སྒོང་དཀར་པོ་ཞིག་ནང་ནི། །ཤེལ་གྱི་མི་ཆུང་ཚོན་གང་ལ། །མཚོ་རོལ་གཡུ་ཡི་དབུ་སྐྲ་ཅན། །དུང་གི་ཨག་ཚོམ་མཐོ་གང་པ། །སྐུ་ལ་དར་དཀར་རལ་ག་གསོལ། །ཕྱག་ན་ཨུ་དུ་འབར་བ་ནི། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བརྒྱན་པ་བསྣམས། །མི་མིན་ལྷ་མིན་མཆོད་པ་ཕུལ། །རྒྱ་ནག་ཇིང་གེར་རྒྱལ་པོས་རྙེད། །དེ་ལ་མིང་དང་མཚན་གསོལ་བ། །ཟིང་པ་མཐུ་ཆེན་ཞེས་ཀྱང་བྱ། །ཧ་ཤང་རྒྱལ་བོན་ཞེས་ཀྱང་བྱ། །རྒྱ་ནག་ལེགས་ཏང་རྨང་པོ་གསོལ། །”ཞེས་ལེགས་ཏང་རྨང་པོ་མཆོག་དང་པོ་ཤེལ་གྱི་སྒོ་ང་ལས་འཁྲུངས་པ་དང་ཤེལ་ཞིག་གི་ཐ་སྙད་ཀྱང་དེ་ལས་བྱུང་བ་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད། སྒོང་སྐྱེས་ལས་གདུང་རབས་གྲོལ་ཚུལ་འདི་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་། རུས་རྒྱུད་མང་པོ་ཞིག་གིས་སོ་སོའི་རུས་རིགས་ཀྱི་ཆེ་བ་མཚོན་ཆེད་ངོ་མཚར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་མང་པོ་ཞིག་བརྩམས་སྲོལ་ཡོད་འདུག གཏམ་རྒྱུད་འདི་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་རང་གི་རུས་རྒྱུད་ཀྱི་ཆེ་བ་འདོན་པའི་ཆེད་དུ་གསར་དུ་བཟོས་པའམ་ཡང་ན་ཁོང་གི་ཡབ་མེས་ཚོའི་ངག་རྒྱུན་ཁྲོད་ཡོད་པའི་སྔོན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཅིག་ལ་གཞི་བྱས་ནས་བརྩམས་པ་གང་ཡིན་རྟོགས་དཀའ་བ་ཞིག་རེད། གང་ལྟར་གཏམ་རྒྱུད་འདི་ཤེལ་ཞིག་གི་མིང་བརྡ་བྱུང་ཚུལ་ལ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་འདྲ། འགའ་ཞིག་གིས་ཤེལ་ཞིག་ཅེས་པའི་མིང་བརྡ་ནི་མི་ཚང་ཞིག་གིས་རྟེན་དྲི་མེད་ཤེལ་སྐུ་ཉར་ཚག་བྱས་པས་དེ་ཚང་གི་རུས་རྒྱུད་ལ་ཤེལ་ཞིག་ཅེས་འཐོགས་པར(3)བཤད་ལ། ཡང་འགས་གདུང་རིགས་ལ་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པ་ཤེལ་དཀར་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་འབོད་པ(4)བཤད་ཡོད།
        གུས་པའི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་ན་གོང་གི་གཏམ་རྒྱུད་འདི་མི་ཤིག་ཁོང་གིས་གསར་དུ་བཟོས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་སྔོན་གྱི་ངག་རྒྱུན་ཞིག་ཁོང་གིས་ཤོག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་པ་ཡིན་ཤས་ཆེ། ཤེལ་ཞིག་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་ནས་ཡོད་པ་གསལ་ཏེ། ཞིག་པོ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ནི་ཞུ་སྒོམ་འཁྲུལ་ཞིག་གི་རྣམ་ཐར་ལས་བྱུང་ཞིང་། ཞུ་སྒོམ་འཁྲུལ་ཞིག་གི་སློབ་མར་ཞིག་པོ་བཅོ་བརྒྱད་བྱུང་བ་བཤད་ཡོད། ཞུ་སྒོམ་འཁྲུལ་ཞིག་གི་འཁྲུངས་འདས་ལོ་ཚིགས་སྐོར་ལ་བཞེད་པ་མི་མཐུན་པ་འགའ་ཞིག་འདུག་ཀྱང་། ས་དམར་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས«ཞུ་སྒོམ་འཁྲུལ་ཞིག»སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཟབ་བྱས་རྗེས་ཁོང“སྤྱི་ལོ1065ལོ་ཙམ་ལ་འཁྲུངས་པར་སྙམ”ཞེས་སྡོམ་ཚིག་བཀོད་གནང་འདུག དེས་ན་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་ནས་རྒོད་རྗེ་རྒྱ་ཡི་རྒྱུད་པ་ཁ་ཅིག་ལ་ཤེལ་ཞིག་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདོགས་སྲོལ་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། རབ་བྱུང་དགུ་པའི་གཡས་གཡོན་དུ་ཁམས་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་ཤེལ་ཞིག་གི་གདུང་རབས་བྱུང་ཞིང་དེ་དག་གི་འགྲོ་དོན་རྒྱས་པའི་འགོ་ཚུགས་ཡོད།མི་ཤིག་ཁོང་གི་ཡབ་ཡུམ་གྱི་མཚན་ལ་གང་ཞིག་ཞུ་བ་དང་གཅེན་གཅུང་གང་འདྲ་ཡོད་པ། ཁྱིམ་ཚང་གི་གནས་ཚུལ་དང་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་གང་འདྲ་ཡིན་པ་སོགས་དཔྱད་གཞི་ཁག་ཏུ་གསལ་པོར་འཁོད་མེད།
        གསུམ། ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་སྐོར།
        ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་ནི་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་ཁག་ཞལ་མཐུན་པར་བོད་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ལས་ཁམས་ཆབ་མདོ་ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་རྫོང་ཡིན་པ་གསལ་ཡོད། ཁོང་ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་གྱི་ནང་གསེས་ས་ཆ་གང་དུ་འཁྲུངས་མིན་ཐད་ནས་དཔལ་ལྡན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི«བསྟན་འབྱུང་སྐལ་བཟང་མགྲིན་རྒྱན»ལས“དང་པོ་ཁྱུང་ཡུལ་སྟོད་དུ་བྱོན་པ་ཡི། །ཤེལ་ཞིག་སྤྲུལ་སྐུ་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་ལ། །རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པའི་བོན། །”(5)ཞེས་ཁོང་ཁྱུང་ཡུལ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ལས་སྟོད་དུ་འཁྲུངས་པ་གསལ་ཡོད། ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་ཐད་ཀྱི་དཔྱད་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ནི་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རྣམ་ཐར་དེ་ཆགས་ཡོད། ཁོང་རྣམ་གཉིས་སྐུ་གོང་འོག་ཡིན་པས་དུས་སྔ་ཕྱི་རིང་པོར་འགྱངས་མེད་པ་མ་ཟད། སངས་རྒྱས་གླིང་པས་སྐུ་གོང་མ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཁྱུང་ཡུལ་རི་ཐ་རྒྱུད་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ཁ་ཤས་ལ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རི་ཐ་རྐོང་ནང(6)ཞེས་པའི་ས་ཆར་འཁྲུངས་པ་བཤད་སྲོལ་ཞིག་འདུག གུས་པས་རྒྱུས་ལོན་བྱུང་བ་ལྟར་ན། ལུང་པ་འདི་ནི་སྔོན་མ་སྒར་ཁང་དཔོན་དང་། རྒན་པོ་བོར་སྟག་ཚ་རྒན་ཆེན་ཚང་། ལྡིང་དཔོན་ཕུ་སྒོ་གྱེར་དབྲ་ལྡིང་དཔོན་ཚང་གསུམ་གྱི་འབྲོག་ས་ཡིན་འདུག དབྱར་དུས་སུ་སྦྲ་གུར་འཕུབ་སྟེ་འདུག་པ་ལས་དགུན་དུས་སུ་འདུག་སྲོལ་མེད་པ་ཡིན་འདུག་ལ། ཤེལ་ཞིག་སོགས་མི་ཚང་གི་ཁྱིམ་གཞིས་ཆགས་པའི་བཤད་སྲོལ་མི་འདུག འདིའི་ཐད་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«སྐྱེས་རབས་རྣམ་ཐར་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བའི་རྒྱན»(གཤམ་ནས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང་ཞེས་བསྡུས་ཡོད)ལས་སངས་གླིང་མཆོག་སྤྱི་ལོ(༡༧༣༤)ལོར་རྒྱལ་རོང་ནས་ཡར་ཁྱུང་ཡུལ་ཕེབས་སྐབས་རྫ་ཆུ་སྙིང་ཐང་ནས་ཁྱུང་ཡུལ་གསེར་ཚར་ཕེབས་པའི་ལམ་བར“རིམ་པར་ཕེབས་པའི་ལམ་བར་འབྲོག་རུ་འགའ། ཉེ་བར་སྒར་ཚེ་སྤྲུལ་སྐུ་སྐུ་ཞོག་གི། སྐྱེ་བ་གོང་མ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་དུས། རྒྱལ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་དེར་བཞུགས་པའི། སྤྱན་དྲངས་བཀུར་བསྟི་རིམ་འགྲོ་ཆེ་བར་མཛད། དབང་ལུང་མན་ངག་ཞུས་ཤིང་གསོལ་བ་བཏབ། ཞབས་བརྟན་ལེགས་ཕུལ་བཀྲ་ཤིས་སྨོན་ལམ་ཞུས།”(7)ཞེས་གསལ་ཡོད། དེ་ལྟར་དཔྱད་ན། མི་ཤིག་གི་སྐུ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་དབྱར་དུས་སུ་འབྲོག་ས་དེར་ཏོག་ཙམ་བཞུགས་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། འདི་ནི་སངས་གླིང་མཆོག་དང་སྐུ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་གཉིས་ཀྱི་མཇལ་འཕྲད་ཐེངས་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་ལ། དང་པོ་ནི་སངས་གླིང་ཐོག་མར་ཁྱུང་ཡུལ་བྱོན་པའི་སྐབས་ཏེ་སྤྱི་ལོ(༡༧༢༧)ལོར་ཡིན། ལོ་དེར་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་དང་མཇལ་འཕྲད་མཛད་པ་ལས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་སྲས་ཡོད་པའི་སྐོར་མ་འཁོད་མི་འདུག མཇལ་འཕྲད་ཐེངས་གཉིས་པ་ཐོག་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་ལ་སྲས་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་གསལ་ཡོད། མི་ཤིག་འདིར་འཁྲུངས་པའི་ངག་རྒྱུན་ཡོད་པ་དང་ལུང་ཚིག་འདི་དག་ལ་དཔྱད་ན། ཕལ་ཆེར་མི་ཤིག་གི་ཚ་བོ་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་འབྲོག་ས་འདི་རུ་འཁྲུངས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ།
        འོ་ན། མི་ཤིག་གང་དུ་འཁྲུངས་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས“ཡང་ཞིག་གྱིམ་ཤོད་ནུབ་ཕྱོགས་སུ། གསེར་རི་གཡུ་ལུང་གྱིམ་ཚ་ཡུལ། གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བ། ཟངས་མདོག་དཔལ་རིར་དངོས་གྲུབ་བླངས། ལྷའི་རིག་འཛིན་མངོན་གྱུར་པའི། གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་སྨོན་ལམ་སྦྱར། ལྔ་བརྒྱ་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་བཀོད། མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་བྱ་བར་གྱུར།”(8)ཞེས་མི་ཤིག་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་ཁྱུང་པོ་རྩེ་དྲུག་གི་ནུབ་ཕྱོགས་གསེར་རི་གཡུ་ལུང་གྱིམ་ཚ་ཞེས་པའི་ཡུལ་དེར་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད། གསེར་རི་གཡུ་ལུང་སྐོར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་རླངས་བྱང་ཆུབ་འདྲེ་བཀོལ(968-1076)གྱིས་བརྩམས་པའི«རླངས་ཀྱི་པོ་ཏི་བསེ་རུ་ཆེ་དགེ་ཡིག་ཚང་དང་། མི་རྒྱུད་གྲོལ་ཐབས»ལས“ཡུལ་འཛིན་སྔ་བ་ཡང་གསེར་པས་གསེར་རིས་བཟུང་། གཡུ་པས་གཡུ་རིས་བཟུང་། རུ་དཔོན་གྱིས་སུམ་ཅུ་པ་རླངས་ཡུལ་གྱིམ་ཤོད་བྲག་ཤེལ་ལེ་རྒྱ་གར་གྱི་ཞོལ་རྟ་ཤོད་ལུང་དམར་བཟུང”(9)ཞེས་བྱུང་། དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་སྔོན་རོལ་དུ་དེང་གི་ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་གྱི་ས་ཁུལ་དུ་རླངས་རུས་རྒྱུད་ཀྱིས་དབང་སྒྱུར་བྱས་པ་དང་། སྐབས་དེར་དེང་གི་ཁྱུང་པོའི་ཡུལ་ཕྱོགས་འདིར་གསེར་རིས་དང་གཡུ་རིས་རྟ་ཤོད་ལུང་དམར་བཅས་ཡུལ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཆེན་པོ་གསུམ་དུ་དབྱེ་སྲོལ་ཡོད་པ་འདྲ། གཞན་ཡང་གསེར་རི་གཡུ་ལུང་སྐོར་འཁོད་པ་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་གྱི་ལུང་བསྟན་ཁ་བྱང«ལུང་བསྟན་གསལ་བའི་མེ་ལོང»ལས“རྡ་ཕུ་དར་མཚོ་སྦས་པའི་ཡུལ་ཅིག་ཡོད། གསེར་རི་གཡུ་རི་གཉིས་ལ་སྦས་ཡུལ་ཡོད། སྤུ་རྒྱལ་མོ་ནོམ་དག་ལ་སྦས་ཡུལ་ཡོད།”(10)ཞེས་དང་། ཁོང་གི་ལུང་བསྟན་ཁ་བྱང«གསལ་བྱེད་ཉི་མའི་འཁོར་ལོ»ལས“མདོ་གམ་ལྷོ་སྨད་གསེར་གཡུ་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ། ཁྱུང་པོའི་གདན་ས་དཔལ་གྱི་འབྲོང་རྫོངས་སུ།”(11)ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས“རོང་ལྷ་རྒྱལ་མཚན་མོན་ནོམ་མཆེད་བརྒྱད་དང་། གསེར་རི་གཡུ་རི་ཤེལ་ཕུག་དཀར་པོ་དང་། རྔུ་རྫ་སྒང་རོང་གནས་ཕྲན་ཐམས་ཅད་ལ། གཏེར་དང་སྦས་ཡུལ་གསང་ཕུག་མང་དུ་ཡོད།”(12)ཞེས་གསལ་ལ། གཏེར་སྟོན་གསང་སྔགས་གླིང་པས་བརྩམས་པའི«གཞི་བདག་རི་སྔོན་གསེར་ཐུལ་བསང་ཡིག»ལས“ཀྱཻ་གསེར་རི་གཡུ་ལུང་ཕྱོགས་ལ་མངའ་མཛད་པའི། སྲིད་རྗེ་རི་སྔོན་སྐུ་བླ་གཉན་པོ་ནི།”(13)ཞེས་གསལ་ཡོད། དེ་ལས་གསེར་རི་ཡུལ་ཕྱོགས་ནི་དེང་གི་སྟེང་ཆེན་རྫོང་ནས་ལྷ་སར་འགྲོ་སའི་ལམ་བར་ཁྱུང་ཉིལ་ལ་གཡས་གཡོན་ཏེ་གཙོ་བོ་གསེར་ཚ་ཤང་གི་ཕྱོགས་སུ་ངོས་འཛིན་སྲོལ་འདུག གཡུ་ལུང་ནི་སྟེང་ཆེན་རྫོང་གི་ནུབ་རྒྱུད་ག་ཆུ་འབབ་ཡོང་སའི་ལུང་པ་སྟེ་ག་རེ་འགག་གི་རྒྱུད་ལ་ག་རེའི་གཡུ་མཚོ་སྔོན་མོ་དང་སྤུ་རྒྱལ་གནས་ཀྱི་བྱང་ཤར་རྔུལ་ཁྱིམ་ཤར་རོང་གི་སྟོད་རྒྱུད་དུ་གཡུ་ལུང་ནང་ཞེས་པའི་ས་ཆ་སོགས་ཡོད་ཅིང་། ལུང་པའི་ཉིན་སྲིབ་ཀུན་ཏུ་གཡུ་ཤུག་གི་ལོ་འདབ་རྒྱས་པ། དེ་ནས་མར་ཡོང་ན་ཟམ་ཞིག་ཤང་གི་ཉེ་འགྲམ་དུ་གཡུ་ཁུག་ཉིན་ཞེས་པའི་ས་ཆ་སོགས་ཡོད་པས་ཕྱོགས་དེར་ངོས་འཛིན་སྲོལ་འདུག ག་རེ་འགག་དང་གསེར་ཚ་གཉིས་ཀྱི་འདུས་མདོ་ནི་དེང་གི་ཁྲི་རྡོ་གྲོང་རྡལ་ཆགས་སའི་གསེར་མདོ་གྲོང་ཡིན། གསེར་མདོ་ཞེས་བརྗོད་བདེ་ཕྱིར་ཐ་སྙད་བསྡུས་པ་ལས་གསེར་གཡུ་མདོ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན། ལོ་དྲུག་བརྒྱའི་གོང་དུ་བྱོན་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོས་བརྩམས་པའི«བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་དགེ་བསྙེན་གསོལ་ཁ་མེ་ལོང་དྭངས་མ»ལས“གསེར་རི་གཡུ་རི་ས་འཚམས་སུ་བྲག་དམར་མདོས་ཆེན་འདྲ་བའི་ཞོར་མདུན་དུ”(14)ཞེས་གསལ་ཞིང་། མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་ཁ་བྱང«དུས་བཀྲ་གསལ་བའི་བར་བྱང་འཕྲུལ་གྱི་གབ་རྩེ»ལས“ས་གསེར་རི་སུམ་མདོའི་གསེར་ཟམ་དང་། རྨ་མདའ་ཟེར་བའི་ལུང་པའི་མདོ།”(15)ཞེས་གསལ་འདུག་པ་མ་ཚད། དུས་ཕྱིས་ཀྱི་གཏེར་སྟོན་འགའ་ཞིག་གི་རྣམ་ཐར་ལས་ཀྱང་ས་ཆ་འདི་གསེར་གཡུ་མདོ་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད།
        མ་གཞི་མི་ཤིག་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་རི་ཐ་རྐོང་ནང་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་གསེར་མདོའི་ཕྱོགས་སུ་ཡིན། ཡང་ན་གཡུ་ལུང་སྟེ་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཡིན་མིན་བཅས་ལ་དཔྱད་དགོས་པ་ཞིག་རེད། འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་ཁག་ནས་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་རི་ཐ་རྐོང་ནང་ཡིན་པ་མ་གསལ་བ་དང་། སངས་གླིང་གི་རྣམ་ཐར་ལ་གཞིགས་ན་རི་ཐ་རྐོང་ནང་མིན་པ་ཤེས་ཐུབ། གོང་དུ་དྲངས་པའི་སངས་གླིང་རྣམ་ཐར་གྱི་ལུང་ཚིག་དེས་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་གཡུ་ལུང་གྱིམ་ཚ་ཞེས་པའི་ས་ཆ་དེ་ཡིན་པ་གསལ་པོར་བསྟན་ཡོད། སངས་གླིང་མཆོག་གིས་གསུངས་པའི་གཡུ་ལུང་གྱིམ་ཚ་ཞེས་པའི་ས་ཆ་དེ་ཡང་སྙིང་གང་དུ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། གསེར་མདོ་རུ་རྒྱབ་རི་སྔོ་ཐུལ་སོགས་རི་ལུང་གི་ས་མདོག་སྔོན་པོ་ཡིན་པས་ཁོང་གིས་གསུངས་པའི་ས་ཆ་དེ་འདི་ཡིན་ནམ་སྙམ་པའི་དོགས་གཞི་འབྱུང་སྲིད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། གཤམ་གྱི་ལུང་ཚིག་འདིས་ཁོང་གིས་གསུངས་པའི་གཡུ་ལུང་གྱིམ་ཚ་ཞེས་པའི་ས་ཆ་དེ་གསེར་མདོ་མ་ཡིན་པར་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད།
        དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས“ཡང་ཞིག་སྐྱེ་བ་སྔོན་གྱི་ལས་འབྲེལ་པའི། གསེར་ཡི་བྲག་ར་སྟག་སེང་འགྱིང་འདྲ་གནས། ལམ་བར་དེ་རུ་ཚོགས་བསྐང་བྱེད་དུ་སོང་། རིམ་བཞིན་འབྲང་རྫོང་གསེར་རི་ཡུལ་བརྒལ་ནས། བྲག་དམར་རི་འདུས་བྱ་བར་སླེབ་པའི་ཚེ། བྱང་གི་འབྲོག་གནས་རེ་འགའ་ཡོང་དུ་འཕྲད། དབུས་རུའི་ཕྱོགས་སུ་དུས་འགྱུར་ཡོད་འདྲ་བའི། མི་སྙན་གཏམ་ནི་འུར་ཟིང་ཆེ་བ་ཐོས། ཁོ་བོ་བདག་ཀྱང་ཡིད་རབ་མ་བདེ་གྱུར།”ཞེས་དང་། “ས་སྤྲེལ་ལོ་ལ་ཀོང་པོ་ལྗོན་པའི་ཚལ། རོང་ཆེན་དེ་རུ་འགྲོ་དགོས་ལུང་བསྟན་ནས། ཇི་ལྟར་བྱེད་ཀྱང་བཤོལ་བའི་ཐབས་མ་མཆིས། ལུས་སེམས་ཟ་ཟི་ཡིད་གཉིས་བར་དུ་ལུས། དེ་ཚེ་གཡུ་ལུང་གྱིམ་ཚའི་ས་ཆ་ནས། གོང་མའི་རུས་མཐུན་འགྲུ་ཤེལ་བླ་མ་ཡི། ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཡོང་དགོས་ཕོ་ཉ་བྱུང་། རེ་ཞིག་གང་འོས་དཔྱད་པའི་ཚུལ་བྱེད་ནས། ཕྱོགས་དེར་འགྲོ་བར་བྱའོ་བསམ་པའི་ཚེ།”(16)ཞེས་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་མཆོག་དགུང་ལོ་ཉེར་གསུམ(༡༧༢༧)ཐོག་ཁྱུང་པོ་རི་བོ་རྩེ་དྲུག་ནས་རིམ་བཞིན་སྟེང་ཆེན་ཁ་དང་ཀ་ལེགས་དགོན་སོགས་སུ་བྱོན་ཅིང་། དབུས་གཙང་ཁུལ་དུ་གནས་མཇལ་འགྲོ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་བཞག་སྟེ། ཁྱུང་ཉིལ་ལ་བརྒལ་ནས་འབྲོང་རྫོང་དགོན་སོགས་བརྒྱུད་དེ་ཡར་དེང་གི་སྟེང་ཆེན་ཁྲི་རྡོ་གྲོང་རྡལ་གནས་སའི་གསེར་གཡུ་མདོ་རི་དམར་གཡུང་དྲུང་ལྷ་རྩེའི་འགྲམ་དུ་སླེབས་སྐབས། བྱང་འབྲོག་ནས་ཡོང་བའི་གནས་མཇལ་བ་འགའ་དང་འཕྲད་དེ་དབུས་ལྷ་ལྡན་ཞིང་དུ་དམག་འཁྲུག་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་ཐོས་པ་རེད། དམག་འཁྲུག་འདི་ནི་རྒྱ་བོད་དམག་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་ལྕགས་བྱི(༡༧༢༠)ལོར་སོག་པོ་ཇུ་གར་བའི་དམག་དཔུང་བོད་ཡུལ་ནས་ཕྱིར་སྤྲད་རྗེས། ལྕགས་གླང(༡༧༢༡)ལོར་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་གྱི་གཙོ་བོ་ཁོང་ཆེན་ནེ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་པོ་སྲིད་ཁྲིར་བཞག་པ་དང་། བཀའ་བློན་གཙོ་བོ་པའི་སི་ང་ཕོད་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ། གུང་ལུམ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་པོ། ཕོ་ལྷ་ཐས་ཇི་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ། སྦྱར་ར་བ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་པོ་བཅས་བསྐོས་ཀྱང་མི་རིང་བར་རྒྱལ་བློན་ནང་མི་མཐུན་པར་གྱུར་ཅིང་། “མེ་ལུག(༡༧༢༧)ལོའི་བོད་ཟླ་དགུ་པའི་ཚེས་བཅོ་བརྒྱད་ཉིན། ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གཞུང་སྒོའི་ཐོག་ཁའི་ཚོམས་ཆེན་ཁམས་གསུམ་དུ་ང་ཕོད་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ་དང་། ལུམ་པ་བ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་པོ། སྦྱར་ར་བ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཀྱིས་དའི་ཅིང་སྦ་དུར་བསོད་ནམས་རྒྱལ་པོར་རལ་གྲི་བསྣུན་ཏེ་བཀྲོངས། དེའི་བཙུན་མོ་རྒན་གཞོན་གཉིས་དང་ཞབས་འབྲིང་གཙོ་བོ་རྣམས་ཀྱང་དུས་གཅིག་ཏུ་གཟིམ་ཤག་ནང་དུ་དམར་གསོད་བཏང”(17)བས་ལོ་དེར་དབུས་ལྷ་ས་རུ་དུས་ཟིང་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་རེད།
        དེ་ནས་ཁོང་ཐད་ཀར་ལྷ་སར་འབྱོན་སྟབས་མ་བདེ་བས་གསེར་གཡུ་མདོ་རུ་ཞག་ཤས་བཞུགས་སྐབས་གཡུ་ལུང་གྱིམ་ཚའི་ས་ཆར་བཞུགས་པའི་ག་ཤེལ་བླ་མ་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་པས་ཁོང་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་དགོས་པའི་ཕོ་ཉ་འབྱོར་བ་རེད། དེ་ནས་ཁོང་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་ཏེ་གཡུ་མཚོ་གཏེར་ཕུག་རྫོང་གི་གནས་སྒོ་ཕྱེས་གནང་འདུག བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་ཡིག་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་བསྐྲུན་བྱས་པའི«བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཕྱོགས་སྒྲིག»ནང་གི་སྐུ་ཞབས་འབྱུང་གནས་ལགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པའི་བོན་གྱི་བསྟན་རྩིས་རེའུ་མིག་དང་། དགེ་བཤེས་བློ་གྲོས་རབ་གསལ་ལགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པའི«གནའ་བོའི་ཞང་བོད་ཚིག་མཛོད»གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་སྟག(༡༧༤༦)ལོར་སངས་རྒྱས་གླིང་པས་གཡུ་མཚོ་དགོན་པ་ཕྱག་བཏབ་ཅེས་བཀོད་འདུག་མོད། སངས་རྒྱས་གླིང་པ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཤིང་ཡོས(༡༧༣༥)ལོར་སྐུ་གཤེགས་ཟིན་པ་རེད། གལ་སྲིད་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་མི་ཕམ་མགོན་པོ(༡༧༣༦-༡༧༥༦)ཟེར་བ་ཡིན་ན་ཁོང་སྐབས་དེར་དགུང་ལོ་བཅུ་གཅིག་མ་གཏོགས་ལོན་མེད་ལ་ཁོང་གིས་དགོན་པ་ཕྱག་བཏབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་གོ་ཐོས་མི་འདུག གཞན་ཡང་ཤར་ཡུལ་ཕུན་ཚོགས་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས་པའི«བོན་དགོན་གནས་བབས»ཞེས་པའི་ནང་དུ་གཡུ་མཚོ་དགོན་ནི་རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ཤིང་སྟག(༡༤༩༤)ལོར་རྒྱལ་རོང་བླ་མས་ཕྱག་བཏབ་ཅེས་བཀོད་འདུག དེར་བརྟེན། ལོ་ཚིགས་འདི་ནི་ནོར་འཛོལ་ཅན་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ། སངས་གླིང་མཆོག་གི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་གསལ་བ་ལྟར་ན། ཁོང་གི་མི་ཚེ་ནང་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཐེངས་གཅིག་རང་བྱོན་མྱོང་ཞིང་། དེ་ནི་གོང་དུ་བཤད་ཟིན་པའི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་ལུག(༡༧༢༧)ལོར་རེད། ལོ་དེར་ཁོང་གིས་ག་རེའི་གཡུ་མཚོ་འགྲམ་དུ་སྒར་བཏབ་སྟེ་བོན་འཁོར་བསྐོར་གནང་བ་དང་གཏེར་ཕུག་རྫོང་གི་གནས་སྒོ་ཕྱེས་ཏེ་གཏེར་འདོན་པ་སོགས་གནང་འདུག དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་གྲགས་པས་བཏུས་རྩོམ་བྱས་པའི«ཞང་བོད་གདན་རབས»སོགས་ལས་ག་ཡི་དར་ཡོལ་དགོན་ཞེས་པ་སོག་དམག་གིས་བརླག་པ་དེ་ཉིད་གཡུ་མཚོ་ཁ་རུ་སྤྲུལ་སྐུ་སངས་གླིང་གིས་སླར་ཡང་ཉམས་གསོ་མཛད་པ་གསལ་འདུག་པས། ཁོང་གིས་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་ལུག(༡༧༢༧)ལོར་གཡུ་མཚོ་དགོན་ཉམས་གསོ་བྱས་པ་ཡིན་དགོས་འདུག
        དེས་ན་ཁོང་གིས་གསུངས་པའི་གཡུ་ལུང་གྱིམ་ཚ་ཞེས་པའི་ས་ཆ་ནི་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་དེབ་དང་པོ་ནང་དུ«དཔལ་ཤར་གྲོལ་སྨིན་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཉུང་བསྡུས་ཤེལ་དཀར་ཕྲེང་བ»ཞེས་པ་ཞིག་བཞག་འདུག་ཅིང་། དེའི་ནང་ག་ཤེལ་བླ་མའི་མེས་པོ་ཞིག་པོ་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཐོག་མར་སྤུ་རྒྱལ་གནས་ཀྱི“བྱང་ཤར་རྔུལ་ཁྱིམ་ཤར་རོང་གི་སྟོད་རྒྱུད་གཡུ་ལུང་ཞེས་པའི་ཉེ་འདབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཚུགས་པ་དང་མེ་རོ་སྤར་ཐུབ་པའི་པྲ་རྟགས་ཤར་ཏེ་དེར་བཞུགས”(18)པ་བཤད་འདུག་པས་མི་ཤིག་ཁོང་དེ་ཚང་ལ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་དོགས་གཞི་ཆེན་པོ་འདུག གཅིག་ནས་ཁོང་དང་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་གཉིས་སྐུ་སྐྱེ་གོང་འོག་ཡིན་པས་བར་ཐག་དུས་ཡུན་རིང་པོར་འགྱངས་མེད་ལ།«དཔལ་ཤར་གྲོལ་སྨིན་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཉུང་བསྡུས་ཤེལ་དཀར་ཕྲེང་བ»ཞེས་པ་རུ་ག་ཤེལ་བླ་རབས་ནང་དུ་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་དང་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་པ་གཉིས་བཀོད་འདུག་ཅིང་། སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ་ནང་དུ་ཁོང་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་མཁན་ག་ཤེལ་བླ་མ་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་པ་ཡིན་པ་དང་སྐབས་དེར་ཁོང་གིས་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་པ་དང་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་སོགས་ལ་དབང་ལུང་བསྩལ་བ་གསལ་འདུག སངས་རྒྱས་གླིང་པ་མཆོག་མེ་ལུག(༡༧༢༧)ལོར་མི་ཤིག་སྐུ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པས་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་གདན་དྲངས་པ་སངས་གླིང་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་འཁོད་འདུག་པས། གོང་གི་ག་ཤེལ་བླ་རྒྱུད་ནང་གི་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་དེ་གཡུ་མཚོ་འགྲམ་དུ་སངས་གླིང་གི་སྐུ་མདུན་ནས་དབང་ལུང་ཞུ་མཁན་དེ་ཡིན་པ་དང་དེ་དང་མི་ཤིག་གི་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་གཉིས་མི་གཅིག་ཡིན་པའི་ངེས་པ་ཆེ་ཞིང་། སངས་གླིང་གསེར་གཡུ་མདོ་རུ་བཞུགས་སྐབས་ག་ཤེལ་བླ་མ་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་པས་ཁོང་ཆེད་དུ་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། བོན་གསར་མའི་སྐོར་ལ་དེ་ཙམ་དག་སྣང་མི་བྱེད་པའི་ཁོར་ཡུག་དང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ག་ཤེལ་བླ་མ་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་པ་སོགས་ཀྱིས་དད་གུས་ཆེན་པོས་སངས་གླིང་ལ་བཀའ་དབང་ཞུ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་ཡོད་སྙམ། གུས་པས་གསེར་ཚ་གནམ་ལྡོང་གི་གྲྭ་རྒན་དགུང་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གཉིས་སོན་པ་བོན་ལི་ཚེ་དབང་གྲགས་པ་མཆོག་ལ་མི་ཤིག་སྐོར་བཅར་འདྲི་ཞུས་སྐབས། ཁོང་གིས་མི་ཤིག་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་བཞུགས་མ་བཅུག་པར་རྒྱང་འཕུད་བཏང་རྗེས། སྐུ་ལྕམ་དང་ལྷ་སྲས་གཉིས་ལ“མཛོ་ཡུ་ཞིག་ལ་གོ་ཧྲུལ་ལྷམ་ཧྲུལ་བཀལ་ཏེ་དཱ་རྒྱུག་ཅེས་བཤད་པ་དང”གཞིས་སུ་ཡོད་པའི་ས་ཞིང་དང་ལྷ་སྐུ་རྟེན་གསུམ་ཡོད་ཚད་བྱ་སྒར་དཔོན་སོགས་ཀྱིས་བགོ་བཤའ་བརྒྱབ་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཡུམ་སྲས་གཉིས་ཡར་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་སོང་སྟེ་ག་ཤེལ་ཤར་འདྲ་རུ་བཞུགས་པ་དང་སྐུ་སྲས་དེས་ག་ཤེལ་ཤར་འདྲ་དགོན་ཕྱག་བཏབ་པའི་བཤད་སྲོལ་དེ་འདྲ་ཡང་ཡོད་རེད་ཟེར། གུས་པས་བསམ་ན་མི་ཤིག་ཁོང་ངེས་མེད་རྣལ་འབྱོར་བ་ཞིག་ཡིན་པས་གཅིག་པུར་གཞན་ཡུལ་དུ་འཁྱམས་རྗེས་ཤུལ་དུ་སྐུ་ལྕམ་དང་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་གཉིས་ལྷག་ཅིང་། ཡུལ་དེའི་སྡེ་དཔོན་གྱིས་ཁོང་གཉིས་གཞིས་སུ་སྡོད་དབང་མ་སྟེར་བས་སྲས་ལོ་ན་ཆུང་བ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་བྱ་ཐབས་ཟད་དེ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་ཡབ་གཞིས་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་སོང་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ། དེ་ནས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་མཆོག་ཆུང་དུས་ག་ཤེལ་རྣམ་ཚང་གིས་གསོ་སྐྱོང་གནང་ཞིང་ནར་སོན་རྗེས་ཕྱིར་ཡབ་ཀྱི་གདན་ས་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་བྱོན་པ་དང་། དེ་ནས་ལོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་འདས་རྗེས་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་མེ་ལུག(༡༧༢༧)ལོར་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་ཐེངས་དང་པོར་ཕེབས་སྐབས་ཁོང་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་བཞུགས་འདུག དེ་ལྟར་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ངག་རྒྱུན་སོགས་ལ་བརྟག་ན་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་ནི་ཁྱུང་ཡུལ་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཡིན་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ། གཞན་ཡང་ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་རྟ་མགྲིན་སྒྲུབ་གཞུང་ནང་གི«གསང་དབང་རིན་ཆེན་འབར་བ»ཞེས་པའི་ལེའུ་མཇུག་ཏུ“བཀའ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡི་གེ་འདི། རི་ཁྱད་འཕགས་སྤུ་རྒྱལ་གང་ཟང་ཞོལ། མཚོ་གླིང་རྒྱ་མཚོ་འཁྱིལ་བའི་མདུན་ཞོལ་སུ། དཀར་ཆག་ཡི་གེ་རིས་སུ་བྲིས་པ་འདི། ཡི་དམ་རིག་འཛིན་རྣམས་ལ་མཐོལ་ལོ་བཤགས།”(19)ཞེས་དང་། «དགེ་སྤྱོད་ཡན་ལག་གསུམ་པ»ཞེས་པའི་མཇུག་བྱང་དུ“གནས་ཁྱད་འཕགས་སུ་ཟེ་ཟབ་མོའི་སྒང་། མཚོ་གླིང་རྒྱ་མཚོ་ཀླུ་ཡི་ཕོ་བྲང་དུ། དཀར་ཆག་ཡི་གེ་རིས་སུ་བྲིས་པ་འདི། བཀའ་སྐྱོང་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ལ་བཟོད་པར་གསོལ།”(20)ཞེས་མི་ཤིག་ཁོང་སྤུ་རྒྱལ་གནས་ཀྱི་ཉེ་སྐོར་ག་རེའི་གཡུ་མཚོའི་ཕྱོགས་སུ་གནས་སྐབས་ཤིག་གི་རིང་ལ་བཞུགས་ཡོད་པ་རྟོགས་ཐུབ་བོ། །         གཅིག ཁོང་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཚིགས་སྐོར།
        ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་གང་ཞིག་ཡིན་མིན་ཐད་འདོད་སྟངས་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཞིག་འདུག་སྟེ། དཔེར་ན། མེ་སྟོན་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་རང་རྣམ«སྐྱེས་རབས་རྣམ་ཐར་སྐལ་བཟང་དང་འདྲེན»ལས“བློ་ལྡན་བྱོན་ནས་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུའི་མཚམས། །ཤིང་ལུག་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་འཁྲུངས་པའི་དུས།།”ཞེས་དང་། “དེ་ནས་མི་ཤིག་ཞེ་དྲུག་བཞེས་པའི་དུས། །ལྕགས་འབྲུག་རིག་འཛིན་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་འཁྲུངས། །”(21)ཞེས་བྱུང་ཡོད། བོན་བརྒྱ་དགེ་ལེགས་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་མཛད་པའི«བསྟན་རྩིས་ཡིད་ཀྱི་མུན་སེལ»ལས“དེ་ནས་ལོ་ལྔ་བ་ཤིང་ལུག་ལ་ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་འཁྲུངས། སྤྱི་ལོ༡༥༩༥ཡིན།”(22)ཞེས་བྱུང་། དོན་གྲུབ་ལྷ་རྒྱལ་སོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པའི«བོན་གྱི་ཤེས་རིག་ཚིག་མཛོད»ལས་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམ་བཞི་གླེང་སྐབས“མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་སྤྱི་ལོ༡༨༢༠ལོར་འཁྲུངས”ཞེས་དང་། «ཞང་བོད་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ»ལས་ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་ངོ་སྤྲོད་གནང་སྐབས“ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་མཁན་ཉི་མའི་བསྟན་རྩིས་ནང་གི་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་དེ་ཁོང་ཡིན་ན་སྤྱི་ལོ༡༨༢༠ལོར་འཁྲུངས་ལ།”(23)ཞེས་དང་། དབྲ་ཁྱུང་སྐལ་བཟང་ནོར་བུས་བརྩམས་པའི་མི་ཤིག་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ«མན་ངག་ཉམས་ཀྱི་ཡིག་ཆུང»གི་གླེང་གཞི་ལས“ཕྱིས་དུས་རབས༡༩པའི་ནང་བོན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་གཏེར་སྟོན་རྣམ་བཞི་ནང་ཚན་ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའམ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ཞེས་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཕུག་ལེབ་འོ་མ་སྟག་རྩེ་རུ་དངོས་གྲུབ་ཏུ་བབས་པར་བཤད།”ཅེས་དང་། “སྤྱི་ལོ་༡༨༢༠ལོར་སྐུ་འཁྲུངས”(24)ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་དང་། སྨོན་རྒྱལ་མཁྱེན་རབ་ནམ་མཁས་བརྩམས་པའི«ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་དེབ་གསུམ་པ»ལས“ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་སྟེ་མཚན་གཞན་ལ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ཡང་ཟེར། སྤྲུལ་སྐུ་རྣམ་བཞིའི་ནང་གསེས་ཤིག་ཡིན་ལ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོའི་ཡང་སྲིད་དུའང་གྲགས། དམ་པ་ཁོང་ཤེལ་ཞིག་གི་གདུང་ལས་འཁྲུངས་པ་ཁོང་གི་མཚན་ལས་ཀྱང་གསལ། འཁྲུངས་དུས་ནི་མཁན་ཉི་མའི་བསྟན་རྩིས་ནང་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་སྤྱི་ལོ༡༨༢༠ལོར་འཁྲུངས་པ་གསལ། བོན་བརྒྱའི་བསྟན་རྩིས་ནང་ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་ཤིང་ལུག་སྤྱི་ལོ༡༥༩༥ལོར་འཁྲུངས་པ་བཞེད།”(25)ཞེས་བཀོད་གནང་ཡོད།
        གཅིག ཐོག་མར་སྨོན་རྒྱལ་མཁྱེན་རབ་ནམ་མཁའ་སོགས་ཀྱིས་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་ཞེས་པ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་པ་དེར་དཔྱད་པ་ཅུང་ཙམ་བཏང་ན། སྔོན་ལ་མཁན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན(༡༨༡༣-༡༨༦༢)སོགས་ཀྱི་བསྟན་རྩིས་ནང་བཀོད་པའི་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་ཟེར་བ་དེ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་མ་ཡིན་ཏེ། མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ནི་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐུ་གོང་མ་ཡིན་པ་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་གསལ་ལ། ཁོང་སངས་རྒྱས་གླིང་པ(༡༧༠༥-༡༧༣༥)དང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ(༡༧༠༠-?)གཉིས་ཀྱི་གོང་དུ་བྱོན་པ་མེ་སྟོན་གྱི་རྣམ་ཐར་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་མང་པོར་འཁོད་ཡོད། གཞན་ཡང་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་དངོས་སློབ་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱལ་རོང་དགེ་བཤེས(དགེ་ཤིས་ཙ་ཡང་ཟེར)གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཡིན། ཁོང་སྤྱི་ལོ(༡༦༥༨)ལོར་འཁྲུངས་པ་མཁན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་དང་བོན་བརྒྱ་དགེ་ལེགས་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་སོགས་ཀྱི་བསྟན་རྩིས་རྣམས་ཞལ་མཐུན་ཡོད། མཁན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་རང་ཉིད་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བཀའ་བརྟེན་དཀར་ཆག«གཤེན་བསྟན་པད་མོ་རྒྱས་བྱེད་ཉི་འོད»ལས“དེ་ནས་གསང་སྔགས་གཏེར་གསར་གྱི་སྐོར་ལ། ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་འམ། མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་བོན་སྐོར་ནས་བཟུང་པ་རྣམས་ལགས་ཀྱང་འདིར་མ་བཀོད་པས་དགོངས་དཔྱད་ཞུ་རྒྱུ་དང་།”(26)ཞེས་ཁོང་གིས་གཏེར་གསར་གྱི་བོན་སྐོར་ཐོག་མ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་བཀའ་ལ་བཞག་ཡོད། ཁོང་གི་བསྟན་རྩིས་ནང་གི་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་དེ་ཉིད་གཏེར་སྟོན་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་མ་ཡིན་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད། དེར་བརྟེན། མི་ཤིག་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ལ་ངོས་བཟུང་བ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་དང་། མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་དང་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་གཉིས་མི་ཁ་ཁ་ཡིན་པ་སུས་ཀྱང་རྟོགས་སླ་བ་ཞིག་རེད། འོ་ན། མཁན་ཉི་མའི་བསྟན་རྩིས་ནང་གི་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་དེ་ཉིད་སུ་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཟེར་ན། ཁོང་གི་བསྟན་རྩིས་ནང“མཚོ༤ཡིས་སྦྱངས་པའི་ལྕགས་འབྲུག་ལོར། འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་དབང་པོའམ། མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་བལྟམས།”(27)ཞེས་སྡེ་དགེ་རུ་འཁྲུངས་པའི་འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་དབང་པོ་ཡིན་པ་མཁན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་རང་གིས་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད། དེར་བརྟེན། ཞང་བོད་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་སྨོན་རྒྱལ་མཁྱེན་རབ་ནམ་མཁའ་སོགས་ཀྱིས་མཁན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་གྱི་བསྟན་རྩིས་ལ་གཟིགས་མྱོང་བའི་ཚུལ་བསྟན་མོད། ཡང་སྙིང་མཇལ་མྱོང་ཡོད་མེད་ཐེ་ཚོམ་རེད།
        འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་དབང་པོ་ནི་གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པའི(༡༨༣༣-༡༨༩༢)ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བླ་མ་ཞིག་རེད། འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་དབང་པོ་མཆོག་ལ་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་ཞེས་འབོད་པ་ནི་བོན་གྱི་གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པས་བརྩམས་པའི«ཡང་གསང་བླ་མེད་མེ་རི་འཁྱིལ་བའི་མགུལ་རྒྱན»གྱི་མཇུག་བྱང་ལས་ཀྱང་གསལ་འདུག་སྟེ། “ཁྱད་པར་ཀུ་ས་ཟླ་བ་འོད་ཟེར་གྱི་ཡང་སྤྲུལ་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་རྩལ་ལམ་འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེའི་དབང་པོ་ནས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་དང་དངོས་པོ་རྒྱུ་ཡི་གནང་སྐྱེལ་གྱ་ནོམ་པས་མཚོན་ཏེ་བཀའ་དགོངས་ཕུར་གསུམ་ཁྲོ་ཕུར་ཞང་གསུམ་སོགས་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་གསང་སྔགས་སྙིང་པོར་གྱུར་པ་འདི་རྣམས་ལ། བསྒྲུབ་ཆེན་བཤད་ཚོམ་དང་བཅས་པ་རེ་བྱུང་ན་འབྱུང་འགྱུར་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བསྟན་པ་ལ་ཕན་ཐོག་རྒྱ་ཆེར་འབྱུང་བའི་ལུང་དང་བཀའ་ནན་གྱི་དུས་ལན་གཅིག་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྔགས་པ་སོགས”(28)ཞེས་གསལ་པོར་འཁོད་འདུག དེས་ན་མི་ཤིག་གཡུང་དྲུང་འབྱུང་གནས་ནི་བོན་ཕྱོགས་ནས་འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་དབང་པོ་མཆོག་ལ་གསོལ་བའི་མཚན་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ། འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་དབང་པོ་ལགས་ཀྱིས་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀུན་ལ་དག་སྣང་སྦྱངས་པ་དང་ཁོང་གི་སློབ་རྒྱུད་ལ་གཡུང་དྲུང་བོན་དང་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་གི་བླ་མ་ཡོད་པ་བན་བོན་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་འགའ་རུ་གསལ་ཡོད། ཁོང་དང་གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པ་སྨན་རིའི་མཁན་ཆེན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་གསུམ་དུས་མཉམ་ཙམ་དུ་ཁམས་སྡེ་དགེ་རུ་སྐུ་འཁྲུངས་པ་རེད། འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་དབང་པོ་ལགས་ཏག་ཏག་བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་པའི་ལྕགས་འབྲུག་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ(༡༨༢༠)ལོར་འཁྲུངས་པ་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གསལ་འདུག
        གཉིས། གོང་དུ་བཀོད་པའི་འཁྲུངས་ལོ་ལས་མེ་སྟོན་མཆོག་གི་བཞེད་པ་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་ན། ཁོང་གིས“བློ་ལྡན་བྱོན་ནས་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུའི་མཚམས། །ཤིང་ལུག་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་འཁྲུངས་པའི་དུས། །”ཞེས་དང་། “དེ་ནས་མི་ཤིག་ཞེ་དྲུག་བཞེས་པའི་དུས། །ལྕགས་འབྲུག་རིག་འཛིན་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་འཁྲུངས། །”ཞེས་མི་ཤིག་ལོ་ཁམས་ཤིང་དང་ལོ་རྟགས་ལུག་ལོར་འཁྲུངས་པ་བཞེད་པ་ལས། སྤྱི་ལོ་གང་དུ་འཁྲུངས་པ་གསལ་པོར་གསུངས་མེད། སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ་མཆོག་ནི་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ལྕགས་བྱི(༡༣༦༠)ལོར་འཁྲུངས་པ་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཡོངས་གྲགས་ཆགས་ཡོད། དེ་ནས་བརྩིས་པའི་ལོ་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུའི་མཚམས་ནི་རབ་བྱུང་དགུ་པའི་ས་འབྲུག་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ(༡༥༡༩)ལོར་ཁེལ་འདུག འོན་ཀྱང་། མེ་སྟོན་མཆོག་གིས་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ཤིང་ལུག་ལོར་འཁྲུངས་པ་བཞེད་པས་དེ་དང་མི་འགྲིག་པ་མ་ཚད། མི་ཤིག་དགུང་ལོ་ཞེ་དྲུག་བཞེས་སྐབས་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་འཁྲུངས་པར་བཞེད་པ་དེ་དང་ཡང་ནང་འགལ་སོང་ཡོད། གཞན་ཡང་མེ་སྟོན་མཆོག་གིས་རང་རྣམ«སྐྱེས་རབས་རྣམ་ཐར་སྐལ་བཟང་དང་འདྲེན»ནང་དུ་མི་ཤིག་སྐོར་མ་བཀོད་པའི་སྔོན་དུ་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ་བྱོན་ནས་ལོ་སུམ་བརྒྱ་འདས་རྗེས་ཁྱུང་ཞིག་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་འཁྲུངས་པ་དང་། དེ་ནས་མི་ལོ་དོན་བདུན་འདས་རྗེས་ལྷོ་རོང་ཤོག་ལྔ་ས་ལུང་དུང་མཚོའི་ཞོལ་དུ་བློ་ལྡན་ཡང་སྲིད་ཨོ་རྒྱན་བསམ་གཏན་གླིང་པ་འཁྲུངས་པ། དེའི་རྗེས་སུ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་འཁྲུངས་པ་བཀོད་ཡོད། འདི་དག་གོང་འོག་བསྒྲིགས་ཏེ་བལྟས་ན། ཁོང་གིས“བློ་ལྡན་བྱོན་ནས་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུའི་མཚམས། །ཤིང་ལུག་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་འཁྲུངས་པའི་དུས། །”ཞེས་པའི་ཚིག་དུམ་འདིར་གནས་སྐབས་སུ་གུས་པས་བསམ་ཚུལ་གཉིས་འདོན་རྒྱུ་ཡིན།
        ༡ ཁོང་གིས་འདིར་གསུངས་པའི་བློ་ལྡན་ནི་སྤྱི་ལོ(༡༣༦༠)ལོར་འཁྲུངས་པའི་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་པད་འབྱུང་ནམ་མཁའ་རིན་ཆེན་ལ་གོ་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་མི་ཤིག་གོང་དུ་བྱོན་པའི་བློ་ལྡན་ཡང་སྲིད་ཨོ་རྒྱན་བསམ་གཏན་གླིང་པར་གོ་དགོས་པ་འདྲ། ཁོང་གིས་རང་རྣམ་འདི་ཚིག་བཅད་ཀྱི་ལམ་ནས་བརྩམས་གནང་ཡོད། དེར་བརྟེན། ཁོང་གིས་བློ་ལྡན་ཡང་སྲིད་ཨོ་རྒྱན་བསམ་གཏན་གླིང་པ་བྱོན་ནས་ལོ་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་འདས་མཚམས།ཞེས་པའི་ཚིག་བསྡུས་ཏེ“བློ་ལྡན་བྱོན་ནས་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུའི་མཚམས།།”ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ། གོང་གི་ཚིག་དུམ་དེ་བསྡུས་ཏེ་བཅད་མར་འཕབ་དགོས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཨོ་རྒྱན་བྱོན་ནས་ལབ་ན་དེ་བས་ནོར་ས་ཆེ་ཞིང་། བསམ་གཏན་གླིང་པ་བྱོན་ནས་ལབ་ཚེ་ཚིག་གི་རྐང་པ་གྲངས་མི་མཉམ་པའི་སྐྱོན་འབྱུང་བར་དོགས་ཏེ“བློ་ལྡན་བྱོན་ནས་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུའི་མཚམས། །ཤིང་ལུག་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་འཁྲུངས་པའི་དུས། །”ཞེས་བཀོད་གནང་བ་འདྲ། དེ་མིན་ཤོག་ངོས་གཅིག་གི་སྟོད་སྨད་དུ་ནང་འགལ་གྱི་ལོ་ཚིགས་འདི་འདྲ་བཀོད་མི་སྲིད་སྙམ། མ་འོངས་པར་ཨོ་རྒྱན་བསམ་གཏན་གླིང་པའི་འཁྲུངས་འདས་ལོ་ཚིགས་གསལ་པོར་རྟོགས་ཐུབ་ཚེ་གནད་དོན་འདི་གསལ་པོ་ཡོང་ཐུབ་སྙམ་མོ། །
        ༢ མེ་སྟོན་མཆོག་གི་རྣམ་ཐར་འདིར་ཞིབ་མཇལ་ཞུས་ན་མི་སྣ་མང་པོ་ཞིག་གི་ལོ་རྟགས་དང་ལོ་ཁམས་ཕལ་ཆེར་འགྲིག་པ་ཡིན་མོད། ལོ་གྲངས་ཐད་ནས་གོལ་འཛོལ་བྱུང་བ་མང་པོ་མཐོང་རྒྱུ་འདུག དཔེར་ན། “མེ་ཕོ་སྤྲེལ་ལོ་གཤེན་ཆེན་ཀླུ་དགའ་འཁྲུངས། །ཉེར་གཉིས་བཞེས་ནས་མེ་མོ་སྦྲུལ་གྱི་ལོར། །འབྲིག་མཚམས་མཐའ་དཀར་གནས་ནས་ཟབ་གཏེར་དྲངས། །དེ་ནས་ཉིས་བརྒྱ་ལོ་འདས་ཤིང་ལུག་ལོར། །རིག་འཛིན་དབྱིལ་སྟོན་རྒོད་ཀྱི་ལྡེམ་འཕྲུ་འཁྲུངས། །”ཞེས་གཤེན་ཀླུ་དགས་མེ་སྦྲུལ(༡༠༡༧)ལོར་གཏེར་བཏོན་ཏེ་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་འདས་མཚམས་དཔོན་གསས་ཁྱུང་རྒོད་རྩལ་འཁྲུངས་པ་བཞེད་འདུག དེ་ལྟར་ན། དཔོན་གསས་ཁྱུང་རྒོད་རྩལ་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་མེ་བྱི(༡༢༡༦)ལོར་འཁྲུངས་པ་ཡིན་དགོས་པས་ཁོང་ཤིང་ལུག་ལོར་འཁྲུངས་པ་དང་འགལ་ལ། གཞན་ཡང་མཁན་ཉི་མའི་བསྟན་རྩིས་སོགས་བོན་གྱི་བསྟན་རྩིས་མང་པོར་ཁོང་རབ་བྱུང་གསུམ་པའི་ཤིང་ལུག(༡༡༧༥)ལོར་འཁྲུངས་པར་བཞེད་པ་དང་འགལ་ལོ། །དེས་ན། སྐབས་འདིའི་ལོ་གྲངས་འདི་ཡང་གྲངས་ཀ་ནོར་བ་ཡིན་མི་སྲིད་པ་མ་རེད།
        གུས་པས་མཇལ་བའི་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་བཀའ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་བྱང་དུ་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་དང་ལོ་རྟགས་ལོ་ཁམས་སོགས་འཁོད་པ་མ་མཐོང་ལ། དེ་བཞིན་ཁོང་བཞུགས་མྱོང་སའི་ཡུལ་ཕྱོགས་ཀྱི་བླ་མ་དང་མཚམས་པ། རྒན་རབས་རྣམས་ལ་ཁོང་གི་སྐོར་བཅར་འདྲི་ཞུས་སྐབས་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་རྒྱུས་ལོན་མ་བྱུང་། ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་དང་འབྲེལ་བའི་དཔྱད་གཞི་གལ་ཆེན་གཉིས་རྙེད་པ་ནི་གོང་དུ་གླེང་ཟིན་པའི་མེ་སྟོན་གྱི་རང་རྣམ་དང་བོན་བརྒྱའི་བསྟན་རྩིས་གཉིས་རེད། དེ་གཉིས་ཀའི་ནང་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་ནི་ཤིང་ལུག་ལོར་ཡིན་པ་གཅིག་མཐུན་བྱུང་འདུག དེ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དེ་སྔོན་ལག་སོན་བྱུང་བའི་དཔྱད་གཞི་འདི་དག་ལ་གཞི་བཅོལ་ན། ཁོང་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ་འདས་རྗེས་དང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་མ་འཁྲུངས་བར་གྱི་ཤིང་ལུག་ལོར་འཁྲུངས་པ་ཐག་བཅད་དེ་གླེང་ཐུབ། དེའི་བར་དུ་ཤིང་ལུག་ལོ་ཐེངས་ལྔ་ལ་བྱུང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ནི་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ཤིང་ལུག་ལོ(༡༤༡༥)དང་། རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ཤིང་ལུག(༡༤༧༤)ལོ། རབ་བྱུང་དགུ་པའི་ཤིང་ལུག(༡༥༣༤)ལོ། རབ་བྱུང་བཅུ་པའི་ཤིང་ལུག(༡༥༩༤)ལོ། རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཤིང་ལུག(༡༦༥༥)ལོ་བཅས་རེད། ཁོང་གི་དངོས་སློབ་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱལ་རོང་དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ཡིན་པ་དང་ཁོང་གི་སྐུ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པས་བོན་གྱི་གཏེར་སྟོན་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་མཇལ་མྱོང་བ་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྣམས་ལ་བརྟག་ན། ཤིང་ལུག་གི་ལོ་ཚིགས་འདི་དག་ལས་སྔ་མ་གསུམ་དོར་ཆོག་པ་རེད། ད་ང་ཚོས་ཤིང་ལུག་རྗེས་མ་འདི་གཉིས་ལས་གང་ཞིག་འཐད་ལྡན་ཡིན་མིན་ཐད་དཔྱད་པ་བཏང་ན། བོན་བརྒྱ་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གི་བསྟན་རྩིས་ནང་སྤྱི་ལོ(༡༥༩༥)ལོར་འཁྲུངས་ཞེས་གསུངས་མོད། ཁོང་གིས་ཤིང་ལུག་ལོར་འཁྲུངས་པ་བཞེད་པས་ཁོང་གི་དགོངས་པ་དངོས་ནི་སྤྱི་ལོ(༡༥༩༤)ལོར་ཡིན་པ་གསལ། མེ་སྟོན་མཆོག་གིས་མི་ཤིག་དགུང་ལོ་ཞེ་དྲུག་བཞེས་སྐབས་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་འཁྲུངས་གསུངས་པས་ཁོང་གིས་ལོ་ཚིགས་འདི་གཉིས་ལས་སྔ་མ་འདོད་ཀྱིན་མེད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད། མེ་སྟོན་མཆོག་གིས་མི་ཤིག་ཤིང་ལུག་ལོར་འཁྲུངས་གསུངས་པ་དང་དགུང་ལོ་ཞེ་དྲུག་བཞེས་སྐབས་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་འཁྲུངས་པར་བཞེད་པས་ཏག་ཏག་ཤིང་ལུག་རྗེས་མ་སྤྱི་ལོ(༡༦༥༥)ལོར་ཡིན་དགོས་འདུག གནད་འདི་བཀྲལ་རྗེས་གོང་དུ་གླེང་བའི་མེ་སྟོན་མཆོག་གི་བཞེད་པ་ཀུན་ཁ་ཇེ་གསལ་འགྲོ་ཐུབ།
        འདིར་ད་དུང་དམ་པ་གཉིས་ཀྱི་བཞེད་པ་ལ་བློ་གཟུ་བོར་གནས་པའི་སྒོ་ནས་གང་ཞིག་འགྲིག་མིན་གླེང་ན། གཅིག མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་དང་དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་བར་དགེ་སློབ་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ལོ་རྒྱུས་ཧ་ཅང་མང་པོར་གསལ། གལ་སྲིད་མི་ཤིག་ཁོང་སྤྱི་ལོ(༡༥༩༤)ལོར་འཁྲུངས་པ་ཡིན་ན་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ས་ཁྱི(༡༦༥༨)ལོར་ཁོང་དགུང་ལོ་དྲུག་ཅུ་རེ་བཞིར་སོན་ཡོད། དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ལགས་ལོ་འདིར་འཁྲུངས་པ་རེད། དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་ཐོག་མི་ཤིག་དང་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་བ་དགེ་བཤེས་བློ་ལྡན་སྙིང་པོས(༡༧༠༧-?)བརྩམས་པའི་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གི་རྣམ་ཐར«ལོངས་སྤྱོད་རྒྱན»ལས་གསལ་ཡོད། དེས་ན་སྐབས་དེར་མི་ཤིག་དགུང་ལོ་དགུ་བཅུ་གོ་བཞིར་སླེབས་དགོས་འདུག ད་དུང་ངག་རྒྱུན་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་ཁག་ལས་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཐོག་མར་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་ས་ནི་མི་ཤིག་གི་གདན་ས་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་ཡིན་པ་བཤད། གཉིས་ནས་མི་ཤིག་མཆོག་སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་གསེར་ཚར་བཞུགས་མེད་པ་ནི་ཁོང་དང་འབྲེལ་བའི་ངག་རྒྱུན་དང་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་སོགས་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད། གསུམ་ནས་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་སྤྱི་ལོ(༡༧༠༥)ལོར་འཁྲུངས་པ་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གླེང་ན། སངས་རྒྱས་གླིང་པ་དགུང་ལོ་ཉེར་གཉིས(༡༧༢༧)ཐོག་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་མི་ཤིག་གི་སྐུ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་སངས་གླིང་གི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་གསལ་ལ། དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ལགས་ནི་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པའི་རྩ་བའི་བླ་མ་ཡིན་པ་དང་ཁོང་སྤྱི་ལོ(༡༧༢༨)ལོར་སྐུ་གཤེགས་པ་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པའི«གསང་བའི་རྣམ་ཐར»ནང་གསལ་པོར་འཁོད་འདུག གཞན་ཡང་མི་ཤིག་ཁོང་གི་སློབ་མ་རྟོགས་ལྡན་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ལྕགས་རྟ(༡༦༣༠)ལོར་སྐུ་འཁྲུངས་པ་སོགས་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་འཁྲུངས་ལོ་སྤྱི་ལོ(༡༥༩༤)ལོར་མ་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་མང་པོ་ཞིག་འདུག་མོད། གོང་དུ་དྲངས་པ་དེ་ཚོས་མི་ཆོག་པ་མི་འདུག་པས་ངལ་བའི་རྒྱུ་རུ་བསམ་སྟེ་བསྐྱུར་ཡོད། དེ་ལྟར་ཁོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཁག་གོང་འོག་བསྒྲིགས་ཏེ་དཔྱད་ན་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་ནི་མི་སྟོན་མཆོག་གིས་བཞེད་པ་ལྟར་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཤིང་ལུག་ལོ་སྟེ། སྤྱི་ལོ(༡༦༥༥)ལོར་ཡིན་པ་ཐག་བཅད་དེ་གླེང་ཐུབ་པ་རེད།
        གཉིས། ཁོང་སྐུ་གཤེགས་པའི་དུས་ཚིགས་དང་གཤེགས་ཡུལ་སྐོར།
        ཁོང་སྐུ་གཤེགས་པའི་དུས་ཚོད་ནམ་ཞིག་ཡིན་པ་དཔྱད་གཞི་ཁག་ཏུ་གསལ་པོར་འཁོད་མེད་པ་དང་། དེ་འབྲེལ་གྱི་ངག་རྒྱུན་ཡང་དཀོན་པོར་གྱུར་འདུག འདིའི་སྐོར་གྱི་དཔྱད་གཞི་གཙོ་བོ་ནི་མེ་སྟོན་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་རང་རྣམ«སྐྱེས་རབས་རྣམ་ཐར་སྐལ་བཟང་དང་འདྲེན»ལས“དེ་ནས་མི་ཤིག་ཞེ་དྲུག་བཞེས་པའི་དུས། །ལྕགས་འབྲུག་རིག་འཛིན་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་འཁྲུངས། །”(29)ཞེས་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་ལོ་དེར་མི་ཤིག་དགུང་ལོ་ཞེ་དྲུག་བཞེས་པ་དང་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་གནང་ཡོད་པ་བསྟན་ཡོད། ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ལྕགས་འབྲུག(༡༧༠༠)ལོར་སྐུ་འཁྲུངས་པ་རེད། སངས་གླིང་གི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས་ཁོང་གི་སྐུ་གོང་མ་ནི་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ཡིན་པ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསྟན་ཡོད། སངས་རྒྱས་གླིང་པ་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཤིང་བྱ(༡༧༠༥)ལོར་སྐུ་འཁྲུངས་པ་རེད། དེས་ན་མི་ཤིག་ཁོང་སྤྱི་ལོ(༡༧༠༥)ཡི་གོང་དུ་འདས་ཟིན་པ་ཤེས་ཐུབ་ཅིང་ང་ཚོས་ཁོང་སྐུ་གཤེགས་པའི་དུས་ཚིགས་དེ་སྤྱི་ལོ(༡༧༠༠-༡༧༠༥)བར་གྱི་ལོ་བཞི་གང་རུང་ཞིག་ཡིན་པ་ཐག་གཅོད་ཐུབ། དུས་སྐབས་དེར་བན་བོན་གཉིས་ལ་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་ཧ་ཅང་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་། སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་སྟངས་ཐད་ནས་བརྟག་ན་བླ་མ་དེ་སྐུ་གཤེགས་པའི་ཕྱི་ལོ་དེར་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་སྲོལ་ཡོད་པ་རྒྱལ་བ་དང་པཎ་ཆེན། ཀརྨ་པ་སོགས་བོད་ཀྱི་བླ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་དང་། བོན་གྱི་གཏེར་སྟོན་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་འཁྲུངས་རབས་སྐོར་ལ་བལྟས་ན་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། དེས་ན་གུས་པས་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཤིང་སྤྲེལ(༡༧༠༤)ལོར་སྐུ་གཤེགས་ཡོད་པའི་བསམ་ཚུལ་འདོན་རྒྱུ་ཡིན།
        ཁོང་སྐུ་གཤེགས་ཡུལ་ནི་བོད་ཀྱི་རོང་ཆེན་བཞི་ཡི་ཡ་གྱལ་ནུབ་ཀོང་པོ་རོང་ཡིན་ཏེ། ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»གླེགས་བམ་དང་པོ་ལས“སྐྱེ་བ་འདི་ཡི་གོང་མ་རུ། གདན་ས་ཁྱུང་པོའི་ནུབ་ཕྱོགས་ལ། ཤེལ་ཞིག་གདུང་ལས་སྐུ་སྐྱེས་ཀྱང་། འགྲོ་དོན་དུས་དང་མ་འགྲིག་པས། མཁའ་འགྲོའི་སྙན་བརྒྱུད་རེ་འགའ་བསྟན། དེ་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་རྐོང་པོ་རོང་། མཁའ་སྤྱོད་ཐུགས་ཀྱི་གནས་ཆེན་དྲུང་། མཁའ་འགྲོ་ཚོགས་ཀྱི་བསུ་བ་བྱུང་། ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་ཞིང་དུ་གཤེགས། མ་འོངས་སུམ་བཅུ་ཁ་རལ་ལ། དུས་དང་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིགས་གྱུར་ཚེ། འགྲོ་དོན་འབྱུང་བའི་སྨོན་ལམ་བཏབ།”(30)ཞེས་དང་། སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»གླེགས་བམ་གཉིས་པ་ལས“དེ་འོག་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རྩལ་ཞེས་པ། །སྐྱེས་ནི་གནས་མཆོག(བོན་རི)འདི་རུ་ཕྱིན་གྱུར་ཀྱང་། །རྟེན་འབྲེལ་དབང་གི་བར་ཆད་རྩུབ་འགྱུར་རྐྱེན། །སྣང་བའི་གཟུགས་བྱེད་འདི་རུ་བསྡུ་དགོས་བྱུང་། །”(31)ཞེས་ཁོང་སྐུ་གཤེགས་ཡུལ་ཀོང་པོ་རོང་གི་གནས་མཆོག་བོན་རིའི་མདུན་དུ་ཡིན་པ་གསལ་པོར་འཁོད་འདུག་ཅིང་། ཕྲན་རང་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚ་ཡུལ་དུ་བཅར་འདྲི་བྱེད་དུ་བསྐྱོད་སྐབས་དགུང་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གཉིས་ལ་སོན་པའི་རྒན་རབས་བོན་ལི་ཚེ་དབང་གྲགས་པ་མཆོག་ནས་ཁོང་གི་སྐུ་གཤེགས་ཡུལ་ཀོང་པོ་ཡིན་པ་གསལ་པོར་གསུངས་པ་དང་། དགེ་སྦྱོར་བ་ཡ་མ་ཚེ་དབང་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ནས་ཁོང་སྐུ་གཤེགས་ཡུལ་ཀོང་པོ་བོན་རིའི་མདུན་རྫོང་ཆུང་ཁ་ཡིན་པ་གསུངས་གནང་སོང་། དེ་ལྟར་ན་ཁོང་གཤེགས་ཡུལ་ཀོང་པོ་ཡིན་པར་རྩོད་གཞི་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད། རེད་དེ། ཀོང་ཡུལ་གྱི་ས་ཆ་གང་དུ་གཤེགས་པའི་ཐད་ཚེ་དབང་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ནས་ཀོང་པོ་བོན་རིའི་མདུན་རྫོང་ཆུང་ཁར་གཤེགས་པ་བཞེད་ལ། གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པའི་རང་རྣམ«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས་ཁོང་དབུས་ཕུག་གསང་བ་ཡང་རྫོང་དུ་སྐུ་མཚམས་བཞུགས་སྐབས་འབམ་ནད་ཀྱིས་ཟིན་ནས་བདེ་ཆེན་དགོན་པའི་སྟེང་དུ་ཡོང་དགོས་བྱུང་བ་དང་མཐའ་མ་བོན་རིའི་དགོན་པ་སྟེང་དུ་སྐུ་ཞི་བར་གཤེགས་པ་འཁོད་ཡོད། བོན་རིའི་དགོན་པ་སྟེང་ནི་བོན་རི་ཆེན་མོའི་གཡས་མདུན་གྱི་ལེའུ་ལྷ་སྟེང་གི་ཡར་གིའི་རི་མགུལ་དུ་ཡོད། རྒན་རབས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་དུ་ཁོང་སྐུ་གཤེགས་ཁར་རྟེན་འབྲེལ་མི་འཆུག་པའི་ཆེད་དུ་ཕ་ཡུལ་ཁྱུང་པོའི་ཕྱོགས་སུ་ཞལ་གཟིགས་ཏེ་གཤེགས་པར་བཤད་ལ། བྱ་སྒར་དཔོན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་མ་ཆད་པའང་དེའི་བཀའ་དྲིན་ཡིན་ཟེར། འོན་ཀྱང་། བདེ་གླིང་གི་རྣམ་ཐར«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས“ཞལ་ཆིམ་དུ་ང་ད་ནི་ཁྱུང་པོ་གསེར་གཡུའི་ལུང་ལས་འོ་རྒྱལ་ཆེན་པོ་བྱུང་བས་ལུས་མི་ལེན”(32)ཞེས་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་ཁྱུང་ཡུལ་ཕྱོགས་སུ་འཁྲུངས་མི་སྲིད་པའི་ཞལ་ཆེམས་བཞག་སྟེ་སྐུ་གཤེགས་པར་བཤད་ཡོད།         གཅིག གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དང་ཕུག་ལེབ་དབུ་མ་སྟག་རྩེར་བཞུགས་པའི་སྐོར།
        ཁོང་གི་སྐོར་འཁོད་པའི་ཡིག་ཆ་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་ཉུང་ལ། ལྷག་ཏུ་ཁོང་གིས་སློབ་དཔོན་དང་བླ་མ་གང་ལ་བསྟེན་པ་དཔྱད་གཞི་ཁག་ཏུ་གསལ་པོ་ཞིག་འཁོད་མེད། ད་ལྟ་གསེར་ཚ་རི་ཕ་ཉིན་ཐ་རུ་བཞུགས་པའི་ཡ་མ་མཚམས་ཆུང་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་ལ་གུས་པས་མི་ཤིག་སྐོར་ནས་བཅར་འདྲི་ཞུས་སྐབས་ཁོང་གིས་གསུངས་དོན། སྐབས་དེར་མདོ་སྨད་རྒྱལ་རོང་ནས་ཡོང་བའི་གཅོད་པ་ཇ་ཚ་མཚམས་པ་ཞུ་བ་བོན་ཆོས་རིས་མེད་སྤྱོད་མཁན་བླ་མ་ཞིག་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚར་ཕེབས་ཤིང་། ཁོང་གིས་མི་ཤིག་ལ་གདམ་ངག་ཕྲན་ཙམ་གནང་བའི་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་གསུངས་བྱུང་། ཡིན་ནའང་། ཡུལ་དེའི་རྒན་རབས་གཞན་དག་ལ་ཇ་ཚ་མཚམས་པ་དང་མི་ཤིག་བར་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྐོར་ངག་རྒྱུན་གང་ཡང་བཤད་རྒྱུ་མི་འདུག དེས་ན་ང་ཚོས་མ་འོངས་པར་ད་དུང་ཇ་ཚ་མཚམས་པ་དུས་ནམ་ཞིག་ཏུ་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་བྱོན་པ་དང་ཁོང་ཡང་སྙིང་མི་ཤིག་གི་བླ་མ་གནང་ཡོད་མེད་མུ་མཐུད་དཔྱད་པ་གཏོང་རྒྱུ་རེད། མཁའ་འགྲོ་འོད་ལྡན་འབར་མས་མི་ཤིག་ལ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པར་གྲགས་པའི་རྟ་མགྲིན་སྒྲུབ་གཞུང་ནང་གི«གསང་དབང་རིན་ཆེན་འབར་བ»ཞེས་པའི་མཇུག་བྱང་དུ“ཡུམ་ཅིག་འོད་ལྡན་འབར་མའི། གནས་མཆོག་དམ་པ་ཤེལ་ལེ་རྫོང་དྲུག་དུ། དུས་མཐའི་རྣལ་འབྱོར་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རྩལ། ངེས་མེད་སྤྲང་པོ་བདག་ལ་སྙན་དུ་བརྒྱུད། བདག་གིས་སྦས་དང་གསང་རྒྱ་ཐུབ་པར་བྱས། མཚན་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་སྟེ། ཞུ་གཡས་བསོད་ནམས་དབང་ལྡན་གྲགས་པས་ཡང་ཡང་བསྐུལ་མ་བྱས་ནས་སུ། བཀའ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡི་གེ་འདི། རི་ཁྱད་འཕགས་སྤུ་རྒྱལ་གང་ཟང་ཞོལ། མཚོ་གླིང་རྒྱ་མཚོ་འཁྱིལ་བའི་མདུན་ཞོལ་སུ། དཀར་ཆག་ཡི་གེ་རིས་སུ་བྲིས་པ་འདི། ཡི་དམ་རིག་འཛིན་རྣམས་ལ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། བཀའ་སྐྱོངས་བསྲུང་མ་རྣམས་ལ་བཟོད་པར་གསོལ། དགེ་བས་འགྲོ་ཀུན་རིག་འཛིན་ས་ཐོབ་ཤོག”(33)ཅེས་གསལ་ཡོད། མཇུག་བྱང་འདི་ལས་ཁོང་གི་བླ་མ་ཞུ་གཡས་བསོད་ནམས་དབང་ལྡན་གྲགས་པ་ཡིན་པ་གསལ་ཡོད། གོང་གི་མཇུག་བྱང་ལ་བལྟས་ན་བླ་མ་འདི་ནི་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་བླ་མ་ཞིག་ཡིན་པ་རྟོགས་ཐུབ། གཞན་ཡང་མི་ཤིག་གྷུ་དྲག་སྨད་ཆ་ནང་གི་ལེའུ«སྨད་ཆོག་གསང་བ་བསྡུས་དོན»གྱི་མཇུག་བྱང་དུ“མཚན་ལྡན་བླ་མ་འགྲོ་མགོན་རྒྱལ་བ་གཙུག་ཕུད་ཀྱི་གསུང་གིས་བསྐུལ་བའི་ངོར། དུས་མཐའི་རྣལ་འབྱོར་རྡོ་རྗེ་གླིང་པས། དཀར་ཆག་ཡི་གེ་རིས་སུ་བྲིས་པ་འདི། རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ལ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། བཀའ་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་བཟོད་པར་གསོལ།”(34)ཞེས་གསལ་ཡོད། བླ་མ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ཁོང་གི་བཀའ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེར་གནང་འདུག་སྟེ། ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྐོར་མང་པོའི་མཇུག་བྱང་ལས་མཚན་ལྡན་བླ་མས་སྐུལ་བའི་ངོར་དཀར་ཆག་ཡི་གེར་བཏབ་ཅེས་གསལ་ཡོད་ཅིང་། འདིའི་མཚན་ལྡན་བླ་མ་ཞེས་པ་དེ་ཁོང་རྣམ་གཉིས་གང་རུང་ལ་གོ་དགོས་པ་འདྲ། མི་ཤིག་མཆོག་གི་བཀའ་ནི་བོན་གསར་མའི་ལུགས་སུ་གཏོགས་ཤིང་སྐབས་དེར་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་ཁོང་གི་བཀའ་དར་སྤེལ་གནང་བར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་པ་རེད། རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། བཀའ་གསར་མའི་ནང་དུ་ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐོར་མང་ལ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ནང་དོན་དང་ཐ་སྙད་ལྡན་ཞིང་། ཞྭ་ལུགས་དང་ཕྱག་ཆ་སོགས་ལ་རྙིང་མ་དང་བཀའ་རྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་པ་མང་པོ་ཞིག་ཐོན་ཡོད་པས་རེད། ཐ་ན་མི་ཤིག་ཁོང་བྱ་སྒར་དཔོན་གྱིས་གཞིས་སུ་བཞུགས་མ་བཅུག་པ་དེ་ཡང་ཁོང་གིས་བཀའ་གསར་མའི་ལུགས་སྲོལ་དར་སྤེལ་གནང་བར་འབྲེལ་བ་ཡོད་འདུག འོན་ཀྱང་། བླ་མ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ཁོང་གི་བཀའ་ལ་མཐོང་ཆེན་གནང་སྟེ་ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྐོར་རྣམས་ཡིག་ཐོག་འཕབ་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ཡང་ཡང་གནང་འདུག དེས་ན་ཁོང་གིས་བླ་མ་འདི་གཉིས་མདུན་ནས་གདམ་ངག་ཇི་ཙམ་ཞུས་མིན་རྟོགས་དཀའ་རུང་། བླ་མ་འདི་གཉིས་ནི་ཁོང་གི་མི་ཚེ་དང་བྱ་གཞག་ཁྲོད་དུ་བཀའ་དྲིན་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་མི་སྣ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ།
        གཞན་ཁོང་གི་བླ་མ་དང་དགེ་རྒན་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་འཁོད་པའི་ཡིག་ཆ་གུས་པའི་ལག་ཏུ་མ་སོན། ཁོང་འཁྲུངས་གཞིས་ག་ཐ་ནས་མར་ཡོང་སྟེ་གསེར་ཚ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་བླ་བྲང་བཟུང་ནས་བཞུགས་ཡོད་འདུག གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་གི་རྒྱབ་ཕྱོགས་རི་རྩེ་ནས་ཕུག་ལེབ་དབུ་མ་སྟག་རྩེ་མཐོང་ཐུབ་ཅིང་། རྒན་རབས་ཚོའི་ངག་རྒྱུན་དུ་མི་ཤིག་མཆོག་ཞོགས་པ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་ནས་ཕུག་ལེབ་དབུ་མ་སྟག་རྩེར་འཕུར་ཏེ་སྒོམ་སྒྲུབ་ཉམས་ལེན་གནང་བ་དང་། ཉིན་གུང་ཕྱིར་འཕུར་ཏེ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་གི་བླ་བྲང་ཡོད་སར་བཞུགས་ཏེ་བོན་འཁོར་བསྐོར་བ་བཤད་ཀྱིན་འདུག དེ་ལས་ཁོང་ནམ་རྒྱུན་བཞུགས་གཞིས་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་ནས་ཆེད་དུ་ཕུག་ལེབ་གནས་སུ་ཉམས་ལེན་གནང་བར་ཕེབས་ཀྱིན་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། ཁོང་གིས་གཙོ་བོ་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ལྟ་བ་ཉམས་ལེན་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། ཉམས་ལེན་ཚད་གཞི་མཐོ་པོར་སླེབས་ཏེ་ཐུན་མིན་གྱི་གྲུབ་རྟགས་འགའ་ཡང་བསྟན་རྒྱུ་ཡོད་པ་བཤད་སྲོལ་འདུག ཁོང་ལ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བའི་རྫོགས་ཆེན་སྐོར་གྱི་དཔེ་ཆ«རྫོགས་ཆེན་གསེར་གྱི་ཡང་ཞུན»ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་འདུག ཁོང་གི་མཛད་སྤྱོད་དེ་མི་ཕལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོར་ཅུང་ཐལ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་ནི་རྫོགས་ཆེན་གྱི་གཞུང་དུ་གསལ་བའི་སེང་གེ་ལྟ་བུ། གླང་ཆེན་ལྟ་བུ། བུ་ཆུང་ལྟ་བུ། སྨྱོན་པ་ལྟ་བུ། གླན་པ་ལྟ་བུ། ཐ་མལ་གྱི་སྤྱོད་པ་སོགས་ངེས་མེད་ཤུགས་བྱུང་རང་ཤར་གྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་མཁན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་བ་ཞིག་ཡིན་འདུག
        ཕུག་ལེབ་དབུ་མ་སྟག་རྩེ་ནི་ཁྱུང་སེར་མངའ་འབངས་ཨ་འབུ་སྒར་གསུམ་གྱི་ནང་ཚན་སྒར་འདབས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། དེང་གི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་གསེར་ཚ་ཤང་གི་ཁོངས་གཏོགས་འབུ་ཚབ་གྲོང་ཁྱུང་སེར་སྒར་ཁང་བླ་བྲང་གི་རྒྱབ་རི་ཟངས་བྲག་རིན་ཆེན་འབར་བ་ཞེས་པའི་བྲག་དམར་ཞིག་གི་མགུལ་དུ་ཆགས་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཁག་ནང་ཕུག་ལེབ་འོ་མ་སྟག་རྩེ་དང་ཕུག་ལེགས་དབུ་མ་སྟག་རྩེ་སོགས་འབྲི་སྟངས་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཙམ་འདུག གནས་རི་འདི་ནི་རིག་འཛིན་ཡབ་སྲས་གསུམ་གྱི་གནས་རི་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་ཏུ་ཨོ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་གནས་རི་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ། གནས་འདི་ནི་སྒོམ་སྒྲུབ་ཉམས་ལེན་གནང་སའི་དབེན་གནས་ཉམས་དགའ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཕུག་ལེབ་ཅེས་མིང་འཐོགས་དོན་ནི་གནས་འདིར་ཕ་ཝང་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་འོག་ཏུ་སྒྲུབ་ཕུག་ངོ་མཚར་བ་ཞིག་ཡོད། སྒྲུབ་ཕུག་དེ་ནི་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་སྒོམ་སྒྲུབ་ཉམས་ལེན་གནང་ས་ཡིན་ལ། ཁོང་བྱོན་ནས་བཟུང་ད་བར་མཚམས་སྒྲུབ་བྱེད་མཁན་ཕལ་ཆེར་མཚམས་ཆད་མྱོང་མི་འདུག ཁོང་གནས་འདིར་ཡུན་རིང་བཞུགས་ཏེ་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་གནང་བ་དང་། སྐབས་དེར་བོན་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་འདུག དཔེར་ན། དཔའ་བོ་བདུན་སྒྲུབ་ཀྱི་ནང་ཚན«བདེར་གཤེགས་རིག་འཛིན་ཐུགས་རྒྱུད་ལས་བཏགས་གྲོལ་ཆེན་མོ»ཞེས་པའི་མཇུག་བྱང་དུ“དེ་ལྟར་མན་ངག་གནད་ཀྱི་གདམ་པ་འདི། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས། གནས་མཆོག་ཕུག་ལེབ་རྟག་རྩེ་རུ། ངེས་མེད་དུས་མཐའི་སྤྲང་པོ་བདག་ལ་བརྒྱུད།”(35)ཅེས་གསལ་ཡོད། གཞན་ད་དུང་བོན་སྡེ་འགའ་ཞིག་གནས་འདིར་སྙན་རྒྱུད་བྱས་འདུག་པ་དག་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ས་བཅད་བདུན་པ། ཁོང་གི་གཏེར་སྙན་དང་བརྩམས་ཆོས་ཞེས་པར་བཀོད་ཡོད།
        མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་མ་བྱོན་སྔོན་དུ་ཕུག་ལེབ་དབུ་མ་སྟག་རྩེ་འདིར་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་ཡོད་མེད་དང་རི་བོ་འདི་གནས་རི་ལ་བརྩི་སྲོལ་ཡོད་མེད་ད་སྔོན་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མེད། རི་བོ་འདི་པད་འབྱུང་གི་སྒྲུབ་གནས་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་གནང་མཁན་དང་ཟངས་བྲག་རིན་ཆེན་འབར་བ་ཞེས་མཚན་གསོལ་མཁན་མི་ཤིག་ཁོང་ཡིན་པ་འདྲ། སྤ་ཉི་མ་འབུམ་གསལ(༡༨༥༤-༡༩༢༠)མཆོག་གི་རྣམ་ཐར«ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ»ལས“ཕྱིར་ལམ་གསེར་ཚ་ཁོག་སྒར་རྐོང་ཚང་ལ་ཞག་ཉི་ཤུ་ཙམ་འགོར་ཞིང་། དེར་སྤྲུལ་སྐུ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེས་གནས་ཞལ་འབྱེད་པའི་ཟངས་བྲག་རིན་ཆེན་འབར་བ་ཞེས་སུ་གྲགས་པ་དེར་གནས་མཇལ་དང་བསྐོར་བ་སོགས་བྱས་ནས་བྱ་ཟེ་རུ་སོང་།”(36)ཞེས་གནས་སྒོ་འབྱེད་མཁན་མི་ཤིག་ཡིན་པ་བཤད་ཡོད། ཁོང་གིས་གནས་སྒོ་ཕྱེས་ནས་བཟུང་གནས་རི་འདིར་མཇལ་སྐོར་བྱེད་མཁན་བྱུང་འདུག་ལ། གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པས་ས་ལུག(༡༨༥༩)ལོར་གནས་འདི་ནས་ཟབ་གཏེར་བཞེས་འདུག རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་པའི་ས་སྤྲེལ(༡༩༠༨)ལོར་ཉག་གཏེར་གསང་སྔགས་གླིང་པ་མཆོག་དང་མཁའ་འགྲོ་དབང་གི་སྒྲོན་མ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱིས་གནས་འདི་ནས་ཟབ་གཏེར་འགའ་ཞིག་བཞེས། དེའི་རྗེས་སུ་གཤེན་སྤྲུལ་ཐུགས་རྗེ་ཉི་མས(༡༩༠༡-༡༩༤༩)ཀྱང་གནས་འདི་ནས«ཚེ་དབང་དྲག་འཁྲོས»སོགས་གཏེར་བཏོན་པ་རེད། སྒར་ཁང་དཔོན་ཁྱུང་པོ་གཡུང་དབང་གི་སྲས་བཙན་རྒྱལ་གྲགས་པས་སྐུལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་གཏེར་སྟོན་བདེ་གླིང་ཆེན་པས་གནས་རི་འདིའི་དཀར་ཆག«ཟངས་བྲག་རིན་ཆེན་འབར་བའི་དཀར་ཆག་རྡོ་རྗེ་འབར་བའི་ཕྲེང་བ»ཞེས་པ་ཞིག་བརྩམས་གནང་ཡོད། གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པ་ཁོང་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་ཐེངས་གཉིས་ལ་ཕེབས་ཡོད་ཅིང་ཐེངས་གཉིས་ཀར་དཔོན་བཙན་རྒྱལ་གྲགས་པས་སྒར་ཁང་དུ་གདན་ཞུས་བྱས་འདུག སྒར་ཁང་དཔོན་བཙན་རྒྱལ་གྲགས་པ་ནི་ཡབ་མེས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་བཀའ་གསར་མའི་བོན་སྐོར་ལ་ཐུགས་མཉེས་པོ་གནང་མཁན་ཞིག་རེད། བཤད་སྲོལ་ལ་ཁོང་མི་ཤིག་གི་སྐུ་སྐྱེ་ཡིན་པ་དང་དུས་སྐབས་དེར་སྒར་ཁང་རྣམ་ཚང་ལ་སྲས་པོ་མ་འཁྲུངས་ཤིང་སྲས་མོ་གསུམ་ཡོད་པར་བཤད། ཉིན་ཞིག་བྱིས་པ་བཙན་ཁང(ཨ་བསེའི་སྒྲུབ་ཁང)ནང་བསྙལ་བཞག་སྐབས་མི་དམར་པོ་རལ་པ་ཅན་ཞིག་གིས་བྱིས་པ་བང་ནས་ཡོད་པ་ཨ་མས་མཐོང་ཞིང་། དུས་ཡུན་ཅུང་ཙམ་འདས་རྗེས་མི་དེ་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པར་གྱུར་ཅིང་ཨ་མས་བྱིས་པ་པང་དུ་བླངས་སྐབས་བྱིས་པ་དེ་བུ་རུ་གྱུར་ཡོད་པ་མཐོང་། དེར་བརྟེན། ཁོང་གི་མཚན་ལ་བཙན་བརྗེས་གྲགས་པ་ཞེས་བཏགས་པ་གླེང་བཞིན་འདུག ཁོང་གི་སྐུ་དུས་ནས་བཟུང་སྒར་ཁང་དུ་གསར་བོན་གྷུ་རུ་དྲག་པོའི་སྒྲུབ་པ་ཚོགས་འགོ་བརྩམས་ཡོད་འདུག དེ་ནས་བཟུང་སྒར་ཁང་རྣམ་ཚང་ནས་ལོ་རེའི་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་ཉི་ཤུ་ནང་གྷུ་དྲག་སྒྲུབ་པ་འཚོགས་ཏེ་དེའི་མཇུག་ཏུ་གར་འཆམ་རྒྱག་སྲོལ་ཡོད། གར་འཆམ་དེ་ཡང་དཔོན་བཙན་རྒྱལ་གྲགས་པའི་སྐུ་དུས་སུ་བྱུང་བ་བཤད་སྲོལ་འདུག
        གཉིས། ཁོང་གིས་སློབ་ཚོགས་བསྐྱངས་པའི་སྐོར།
        མཁས་དབང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པས་བརྩམས་པའི«གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག»ལས“དེ་ནས་ཚེ་ལོ་སུམ་ཅུ་ཁ་རལ་དུ། །གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དབེན་པའི་གནས་ཉིད་དུ། །ཤེལ་ཞིག་གདུང་ལས་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའམ། །སྤྲུལ་སྐུ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་ཡིས། །བཀའ་གཏེར་ཟུང་འཇུག་སྔོན་གྱི་འཕྲོ་མཐུད་ཚུལ། །བཀའ་གཏེར་བོན་གྱི་བསྟན་པ་བླ་མེད་སྤེལ། །ལས་ཅན་དག་པའི་སློབ་མ་མང་དུ་བྱུང་། །ཕུལ་བྱུང་བཀའ་འཛིན་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱིས། །བསྟན་པའི་རྩ་བ་ཤར་ཕྱོགས་འགྲོ་དོན་བཙུགས།།”(37)ཞེས་དང་། སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས“ལྷ་ཡི་རིག་འཛིན་མངོན་གྱུར་པའི། །གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་སྨོན་ལམ་སྦྱར། །ལྔ་བརྒྱ་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་བཀོད།།”(38)ཞེས་དང་། ཡང«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས“རྗེ་རིགས་རྒྱལ་པོའི་གདུང་ལས་འཁྲུངས་པ་ཡི། །མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་བསྟན་འཛིན་སྐྱེས་མཆོག་ཅན། །བདག་གི་སྐྱེ་བ་འདི་ཡི་གོང་མ་ལ། །མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རྩལ་ཞེས་གྲགས་པའི་ཚེ། །བཀའ་ཡི་བདག་པོ་ལས་ཅན་སྐྱེས་བུ་ལས། །བདེ་ཆེན་སྙིང་པོ་དེ་ལ་གཉེར་གཏད་ནས། །གདུལ་དཀའ་མཐའ་འཁོབ་ཡུལ་དུ་འགྲོ་དོན་གྱི། །ལུང་བསྟན་མཛད་ནས་རྒྱལ་མོ་རོང་དུ་གཤེགས། །འགྲོ་དོན་མཐར་ཕྱིན་སྐུ་ཚེ་དཔལ་མཐའ་སྐྱོལ། །”(39)ཞེས་པར་བརྟག་ན། ཁོང་གིས་སློབ་ཚོགས་མང་པོ་བསྐྱངས་པ་གསལ་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་རྒན་རབས་རྣམས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་དུ་སྐབས་དེར་ཁོང་གི་བདག་མོ་གཙོས་ཉེ་སྐོར་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་ལ་དད་གུས་དེ་ཙམ་བྱེད་སྲོལ་མེད་པ་བཤད་ཀྱིན་འདུག སྐབས་དེར་ཁོང་ལ་ཉེ་སྐོར་གྱི་ཡུལ་སྡེ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་ཆེན་དང་དད་པ་དག་སྣང་གནང་གི་མེད་ཀྱང་ཡུལ་ཕྱོགས་གཞན་གྱི་དད་ལྡན་མང་པོ་ཞིག་ཁོང་སར་གདམ་ངག་ཞུ་རུ་འབྱོར་ཡོད་འདུག དཔེར་ན། ཤར་རྒྱལ་མོ་རོང་དང་། བྱང་ཕྱོགས་ནང་ཆེན་སོགས་ནས་སློབ་མ་མང་པོ་འདུས་ཡོད་འདུག ད་ལྟ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་གི་གཡས་ཕྱོགས་སུ་སྒྲུབ་ཕུག་འགའ་ཞིག་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་ཚོར་དེང་གི་ཆར་ཡང་རྒྱལ་རོང་ཕུག་དང་ནང་ཆེན་ཕུག་སོགས་འབོད་སྲོལ་འདུག་ཅིང་། ཁོང་གི་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མཚམས་སྒྲུབ་གནང་ས་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་ཐ་སྙད་འཐོགས་པ་རེད་ཟེར། གཞན་ཡང་བཤད་སྲོལ་ལ་སྐབས་དེར་ད་ལྟའི་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དགོན་པ་ཡོད་ས་ནས་རི་མཚམས་ཀྱི་ཞིང་ཁ་ཡོད་སའི་བར་འདུས་སྡེ་ཆགས་པ་མ་ཚད། ལྷ་ཁང་གོར་མོ་ཞེས་རི་མཚམས་ཀྱི་ཞིང་ཁ་ཡོད་སར་ལྷ་ཁང་གཙོ་བོ་དེ་བཞེངས་ཡོད་པ་བཤད་སྲོལ་འདུག ཁོང་གི་སློབ་མ་རྣམས་ལས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་རྒྱལ་རོང་དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ལགས་རེད། དེ་ཡང«ཨ་ཁྲིད་བླ་རྒྱུད་རྣམ་ཐར»ལས“གཞན་ཡང་མི་ཤིགས་རྡོ་རྗེ་ཡི། །སྙན་རྒྱུད་བོན་གྱི་བདག་པོ་མཛད། །”ཅེས་དང་། བདེ་གླིང་གི་རྣམ་ཐར«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས“དེ་ཡང་དབེན་གནས་ཕུག་ལེབ་སྟག་རྩེར་ཡོད་དུས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་རྒྱལ་ཁྱུང་དགེ་བཤེས་ནང་སོ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གཙུག་ཕུད་དང་མཇལ་ནས་བཀའ་ཡི་གླེགས་བམ་ཕྱག་ཏུ་གཏད་པའི་ཚུལ་རྣམས་དང”(40)ཞེས་དང་། སྤྱི་ལོ(༡༧༠༧)ལོར་འཁྲུངས་པའི་དགེ་བཤེས་བློ་ལྡན་སྙིང་པོས་བརྩམས་པའི་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གི་རྣམ་ཐར«ལོངས་སྤྱོད་རྒྱན»ལས“སུམ་ཅུ་ཁྱུང་ཡུལ་མི་ཤིགས་རྡོ་རྗེའི་མདུན། །སྙན་བརྒྱུད་ཟབ་མོའི་བོན་སྡེ་མ་ལུས་ཞུས། །གསང་མཚན་བདེ་ཆེན་མི་འགྱུར་སྙིང་པོ་བཏགས། །བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་གཉེར་དུ་གཏད།།”(41)ཅེས་གསལ་བ་སོགས་ལ་བརྟག་ན། རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་ཡོས(༡༦༨༧)ལོར་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ཤིང་མི་ཤིག་མཆོག་དང་བླ་སློབ་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཆགས་པ་དང་། གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གིས་དུས་ཡུན་ལོ་གཉིས་ནང་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དང་ཕུག་ལེབ་གཉིས་སུ་མི་ཤིག་བླ་མར་བསྟེན་ཏེ་ཁོང་གི་བཀའ་གཏེར་གྱི་དབང་ལུང་ཡོངས་རྫོགས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་གནང་ཡོད། སྐབས་དེར་མི་ཤིག་དང་བྱ་སྒར་བླ་བྲང་བར་གྱི་འགལ་བ་ཛ་དྲག་ཏུ་གྱུར་པར་བརྟེན་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་ཁོང་གི་བཀའ་གཏེར་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་སྤེལ་མི་ཐུབ་པ་དགོངས་ཏེ་རང་གི་སློབ་མ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ལ་དཔེ་ཆ་གཏད་དེ་ཤར་ཕྱོགས་ཡུལ་དུ་སྤེལ་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་གནང་བ་རེད། དེར་བརྟེན། ཁོང་གི་སློབ་མ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གིས་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ས་སྦྲུལ(༡༦༨༩)ལོར་ཁམས་བྲག་འགོའི་ཡུལ་དུ་གཡུ་དགོན་བཀྲ་ཤིས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་ཕྱག་བཏབ་སྟེ། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་སྒྲུབ་སྡེ་བཙུགས་པ་དང“ཁྱད་པར་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་མི་ཤིག་གཉིས། །བཀའ་གསང་སྙན་རྒྱུད་བོན་གྱི་བསྟན་པ་བསྐྱངས། །”(42)གནང་ཡོད།
        གཞན་ཡང་རྒྱལ་རོང་ཚ་ཁོ་རྒྱལ་པོའི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཁོང་གི་བཀའ་བབ་ས་ཀོ་བློ་བླ་མ་ཞེས་པའི་སློབ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་གསལ་ཏེ། «རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས“ཉེ་བར་སྐྱེ་བ་གོང་མ་མི་ཤིག་དུས། །ཆོས་བདག་ཀོ་བློ་བླ་མས་གདན་དྲངས་ཞུས། །མི་ཤིག་རྡོ་རྗེས་གནང་བའི་ཆོས་གོས་དང་། །ཤོག་སེར་བྱིན་རླབས་གནང་བ་ངོས་འཛིན་མཛད། །ཀུན་གྱིས་ངེས་ཤེས་བསྐྱེད་ནས་དབང་བྱིན་ཞུས། །”(43)ཞེས་གསལ་ཡོད། གཞན་ཡང་བྲེ་ཧོར་ཡུལ་མཚམས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་རྟོགས་ལྡན་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན(༡༦༣༠-༡༧༠༥)མི་ཤིག་མཆོག་གི་སློབ་མ་ཡིན་པ་དང་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་རྟོགས་ལྡན་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན་ཁོང་རྟོགས་ལྡན་སྒོམ་ཆེན་འབར་བའི་ཡང་སྤྲུལ་དུ་ངོས་འཛིན་གནང་བ་མཁན་པོ་ཚེ་རིང་ནོར་བུས་བརྩམས་པའི«རྟོགས་ལྡན་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ལོ་རྒྱུས»ནང་དུ་གསལ་འདུག དེ་བཞིན་རྐང་དུང་གི་ཟིལ་གནོན་དང་ཆར་འབེབ་གཡུ་མཚོ་འཁྱིལ་པ་གཉིས་རྒྱུད་སྤེལ་གནང་ས་ཤེལ་སྟོན་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་ཞུ་བ་ཞིག་དང་། «བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་དགེ་བསྙེན་གསོལ་ཁ་མེ་ལོང་དྭངས་མ»རྒྱུད་སྤེལ་གནང་ས་ཤེལ་ཞིག་ནམ་མཁའ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞུ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་འདུག མཁན་པོ་ཚེ་རིང་ནོར་བུས་བརྩམས་པའི«གཡུང་དྲུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཉུང་བསྡུས»ལས་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་རོང་གཡུང་དྲུང་ཡེ་ཤེས(༡༦༢༠-༡༦༦༥)མཆོག་གིས་དམ་པ་ཁོང་གི་མདུན་ནས་གསང་སྔགས་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ཡི་དབང་ལུང་སོགས་གསན་པ་གསུངས་མོད། རྒྱལ་རོང་གཡུང་དྲུང་ཡེ་ཤེས་ཁོང་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཤིང་སྦྲུལ(༡༦༦༥)ལོར་སྐུ་གཤེགས་པ་གསུངས་པས་སྐབས་དེར་མི་ཤིག་དགུང་ལོ་བཅུ་ལས་མ་སོན་པས་འཐད་དཀའ་བར་སྣང་། འོན་ཀྱང། དཔྱད་པར་འཚལ། སློབ་མ་འདི་དག་ནི་ཁོང་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་བཞུགས་སྐབས་སྐུ་མདུན་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཤས་ཆེ། ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་འགའ་ཡི་མཇུག་བྱང་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་ན། ཁོང་དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་གོང་དུ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བ་གསལ་འདུག དེས་ན་མི་ཤིག་དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་ཡན་མན་ཐོག་ནས་གཏེར་སྙན་ཡོད་པའི་སྙན་པ་རྒྱང་དུ་མཆེད་ནས་ཕྱོགས་མཐའ་ནས་འཁོར་སློབ་འདུས་ཤིང་། རིམ་བཞིན་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་སོགས་སུ་གཞིས་འཁོར་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་མ་ཟད། དེ་དག་ལ་བཀའ་གསར་མའི་བོན་སྡེ་ཤུགས་ཆེར་དར་སྤེལ་གནང་བའི་རྐྱེན་བྱས་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་བླ་དཔོན་འགའ་ཞིག་གི་ཐུགས་ཟུར་སྤྱན་ཟུར་ལ་ཕོག་སྟེ། རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ས་འབྲུག(༡༦༨༨)ལོ་སྟེ་ཁོང་དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ཐོག་ཏུ་རྒྱང་འཕུད་བཏང་བ་དང་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་གི་འདུས་སྡེ་འཐོར་ཞིག་སོང་འདུག དེར་ཁོང་ནི་ངེས་མེད་དུ་བཞུགས་ཤིང་སློབ་མ་དག་སོ་སོའི་ཕ་ཡུལ་དུ་ཕྱིར་ཕེབས་ནས་མུ་མཐུད་དེ་ཁོང་གི་བཀའ་རྒྱུད་དར་སྤེལ་གནང་ཡོད། དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ཕྱིར་ཁམས་བྲག་འགོའི་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་ཕྱག་བཏབ་གནང་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ་བོ། །
        གསུམ། ཁོང་རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས་པའི་སྐོར།
        ང་ཚོས་ཁོང་གི་རྣམ་ཐར་མཇལ་སྐབས་སྐུ་ཚེའི་སྟོད་ཀྱི་མཛད་པ་དང་སྐུ་ཚེའི་སྨད་ཀྱི་མཛད་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེས་ཏེ་བལྟས་ན་གོ་སླ་མོ་ཞིག་ཡོད། ཁོང་དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ཐོག་ཏུ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་བཞུགས་མ་བཅུག་པས་ཁྱུང་པོའི་སྨད་ཕྱོགས་གནས་མཆོག་རི་བོ་རྩེ་དྲུག་ལ་ཕེབས་ཏེ་བཞུགས་གནང་འདུག བཤད་སྲོལ་ལ་ཁོང་གསེར་ཚ་ནས་ཞབས་ཕྱི་གཅིག་ཁྲིད་དེ་མར་རྩེ་དྲུག་ཏུ་བྱོན་པར་བཤད། ལམ་བར་དུ་ཁོང་ཞལ་སྐྱེམས་པས་ཞབས་ཕྱི་དེ་ཆུ་བཙལ་དུ་བཏང་བ་རེད། ཞབས་ཕྱི་དེས་རྟ་ཡི་རྨིག་རྗེས་ནང་འཁྱིལ་བའི་ཆུ་ཞིག་ཁོང་ལ་དྲངས་པའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་ཞབས་ཕྱི་དེ་སྐྱེ་བ་རྗེས་མ་རྟ་ཡི་ལུས་སུ་བླངས་པ་བཤད་སྲོལ་ཡོད། རྟ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་ཆིབས་པ་བཀྲ་ཤིས་གྲོ་བཀྲ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན་པ་དང་། སྐྱེ་བ་སྔོན་མའི་ལན་ཆགས་ཀྱིས་ཡང་སྲིད་ཀྱི་ཆིབས་རྟའི་ལུས་སུ་བླངས་པ་དང་། རྟ་དེའི་སྔར་གྱི་རྣམ་སྨིན་བྱང་ནས་ཚེ་འཕོས་རྗེས་རྩེ་དྲུག་ཁྱུང་དཀར་བླ་མ་གཡུང་དྲུང་ཞེས་པར་འཁྲུངས་པ་རེད་ཟེར་སྲོལ་འདུག འོན་ཀྱང་། «རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་དུ་ཆིབས་པ་བཀྲ་ཤིས་གྲོ་བཀྲའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་འདུག་པ་དེར་རྟ་དེ་སྐྱེ་བ་སྔོན་མ་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་ཉེ་འཁོར་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། བློ་ལྡན་གྱི་སྨོན་ལམ་དབང་གིས་སངས་གླིང་གི་ཆིབས་རྟའི་ལུས་སུ་བླངས་པ་བཤད་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་དེར་རྟ་འདི་སངས་གླིང་ཁོང་མེ་ལུག(༡༧༢༧)ལོར་ཁྱུང་ཡུལ་ག་རེའི་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་སྐབས་ག་ཤེལ་བླ་མ་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་པས་ཕུལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་འཁོད་ཡོད། མི་ཤིག་རྩེ་དྲུག་གནས་སུ་བཞུགས་མྱོང་བའི་སྐོར་རྩེ་དྲུག་དགོན་གྱི་སྒོམ་གྲྭ་མཁན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་རབ་རྒྱས་རྣམ་དག་མཆོག་གིས་གསུངས་བྱུང་ལ། ད་ལྟ་རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ«མི་ཤིག་སྒྲུབ་ཕུག»ཅེས་པའི་ཁོང་གི་སྒྲུབ་ཕུག་ཀྱང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། སྒྲུབ་ཕུག་འདི་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་མཇུག་ཏུ་གྲུབ་དབང་སྨོན་ལམ་རྒྱལ་མཚན(༡༨༤༢-༡༩༡༧)མཆོག་གིས་རྒྱུ་དངོས་བཏང་སྟེ་ཉམས་གསོ་གནང་བ་ཁོང་གི་རྣམ་ཐར་ནང་གསལ་འདུག འོན་ཀྱང་། ཕྱིས་སུ་ཉམ་རྒུད་སོང་སྟེ་ད་ལྟ་བྲག་ཕུག་ཙམ་ལས་གཞན་མདུན་ངོས་ཀྱི་གྱང་སོགས་ཉམས་གསོ་ཐུབ་མེད།
        མི་ཤིག་ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་མང་པོ་ཞིག་གི་མཇུག་བྱང་དུ་ཁོང་ཉིད་རྩེ་དྲུག་ཏུ་བཞུགས་པའི་སྐོར་འཁོད་འདུག་ལ། ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་རྩེ་དྲུག་གནས་ཀྱི་བསང་ཡིག་ཅིག་ད་ལྟ་བཞུགས་ཡོད། ཁོང་རྩེ་དྲུག་ཏུ་བཞུགས་སྐབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་དུ་བཀོད་ཡོད་པ་འདི་ལྟར། “བདག་ནི་སྐྱེ་བ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རྩལ། སྐྱེས་ནས་འགྲོ་དོན་མཛད་པའི་དུས་ཙམ་ན། ཁྱུང་པོ་དཀར་རུ་ཁ་ལུང་ཟེར་བ་ལས། སྡེ་པ་ཅིག་གི་ཧོར་འདྲ་རིམ་སྲུང་མིང་། དེ་ཡི་སྐབས་སུ་བདག་ནི་ཤེལ་བྲག་རྫོངས། ཆོས་འཛུགས་དགེ་བའི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་ཚེ། ཟོག་པོ་ཆེ་བ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་མིང་། ཁྱི་ལ་སེང་གེའི་མིང་བཏགས་རང་མཐོང་ཅན། ཁོ་ལ་ཆོས་ཞུ་འགྲོ་བ་བྱས་པ་བས། དེ་བས་ཁྱི་ལ་ཕྱག་འཚལ་དེ་པས་ལྷག །ཟེར་ནས་ཕལ་ཆེར་ཆོས་སྒོ་བཀག་པར་བྱེད། དེའི་རྣམ་སྨིན་ཁྱི་ལུས་བླངས་འདུག་པས། ཆོས་ལ་ཡ་ཁ་བཟླས་ཤིང་ཆོས་སྒོ་བཀག དེ་ཡི་རྣམ་སྨིན་སྡུག་བསྔལ་བསམ་མི་ཁྱབ།”(44)ཅེས་གསལ་ཡོད། གནས་ཚུལ་འདི་ལས་མཐོང་ཐུབ་པ་ནི་ཁོང་རྩེ་དྲུག་བཞུགས་སྐབས་བོན་ཉན་མཁན་འགའ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གིས་རྩེ་དྲུག་ཏུ་འཆད་ཉན་གྱི་བསྟན་པ་སྤེལ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་བཞག་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། འོན་ཀྱང་། རྩེ་དྲུག་གནས་ཀྱི་ཉེ་སྐོར་ན་གྲུབ་མཐའ་མི་གཅིག་པའི་ཡུལ་སྡེ་མང་ཞིང་དེ་དག་དང་རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས་པའི་བོན་གྱི་བླ་གྲྭ་ཁག་གི་བར་དུ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གྱོད་དང་ཁ་མཆུའི་རྩོད་པ་འབྱུང་གིན་ཡོད་པས། ཁོང་གི་སྐུ་དུས་སུ་ཡང་འདིའི་ཉེ་སྐོར་གྱི་སྡེ་དཔོན་འགས་གྲུབ་མཐའི་ཆགས་སྡང་དབང་གིས་ཆབ་སྲིད་དབང་ཆ་བེད་སྤྱོད་བཏང་སྟེ་རྩེ་དྲུག་གནས་ཀྱི་ཆོས་སྒོ་བརྒྱབ་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། སྐབས་དེར་དགེ་ལུགས་པས་སྲིད་དབང་སྤྱད་དེ་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་གང་སར་དགོན་སྡེ་ཞྭ་སྒྱུར་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གསེར་ཚ་འབྲོང་རྫོང་དགོན་ཡང་སྐབས་དེར་དགེ་ལུགས་སུ་བསྒྱུར་བ་རེད། ཁོང་མུ་མཐུད་རྩེ་དྲུག་ཏུ་མ་བཞུགས་པར་ནུབ་ཀོང་པོ་རོང་དུ་ཕེབས་པ་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་འདི་དག་གིས་ཡིན་ཤས་ཆེ། «རྩེ་དྲུག་ལོ་རྒྱུས་ཀུན་གསལ་འོད་ཀྱི་ཉག་ཐག»དང«ཞང་བོད་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ»སོགས་ལས་ཁོང་གིས་རྩེ་དྲུག་གནས་སུ་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོ་ཞིག་བཞེངས་པ་གསུངས་མོད། སྐབས་དེའི་ཁོང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་འབབ་དང་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་སྟངས། ཆབ་སྲིད་གནས་བབ་སོགས་ལ་བརྟག་ན་ཁོང་གིས་མཚམས་སྒྲུབ་ཉམས་ལེན་གནང་བ་ལས་ཚོགས་ཁང་བཞེངས་ཐུབ་ཡོད་མེད་རྟོགས་དཀའ།
        བཞི། ཁོང་གིས་ཀོང་པོ་བོན་རིར་མཚམས་སྒྲུབ་གནང་བའི་སྐོར།
        ཁོང་རྩེ་དྲུག་ཏུ་ལོ་ཤས་བཞུགས་རྗེས་ཀོང་པོར་བྱོན་པ་རེད། འདི་དག་སྐོར་གོང་གི་ས་བཅད་གཉིས་པར་ཅུང་ཟད་གླེང་ཟིན། ཁོང་གིས་ཀོང་པོར་དབུས་ཕུག་གསང་བ་ཡང་རྫོང་གི་གནས་སྒོ་ཕྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁྱུང་བཙུན་གཡུང་དྲུང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི«བོན་རིའི་གནས་ཡིག»ལས“དབུས་ཕུག་ཤེལ་ཞིག་མི་ཤིག་གསང་སྒོ་ཕྱེས། །སངས་གླིང་མཐིང་སྐུ་ཟབ་གཏེར་དཀར་ཆག་བསྐྲུན། །”(45)ཞེས་གསལ་ཡོད་པས་ཤེས་ཐུབ། ཁོང་གིས་དབུས་ཕུག་གསང་བ་ཡང་རྫོང་གནས་སྒོ་ཕྱེས་རྗེས་གནས་དེར་མཚམས་སྒྲུབ་གནང་བ་ཡང་གསལ་ཡོད་དེ། གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པའི་རང་རྣམ«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས“རྗེས་སུ་ཀོང་པོ་བོན་རིའི་དབུས་ཕུག་བཞུགས་དུས་འབམ་ནད་ཀྱིས་ཟིན་པས་བདེ་ཆེན་དགོན་པའི་སྟེང་དུ་ཡོང་དགོས་བྱུང་དུས་ལམ་བར་བསྐྱོད་ཚུལ་དང་། ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ཀྱིས་ཆང་ཞུས་སོགས་ཡོང་བ་ཐམས་ཅད་ས་ལེར་དྲན་པ་ཡོད། མཁོ་བའི་འདོད་ཡོན་སོགས་རྒྱ་ཆེར་མ་མཆིས་པ་གྲོགས་པོ་སོགས་དཀོན་པ་བྱུང་ཚེ། ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་གྲོགས་སུ་ཤར་བ་མ་གཏོགས་སེམས་འཁྲུགས་པ་མ་བྱུང་།”(46)ཞེས་ཁོང་ཀོང་པོར་བཞུགས་སྐབས་ཀྱི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་དང་སེམས་ཁམས་གསལ་པོར་བསྟན་ཡོད། འདི་ལས་ང་ཚོས་ལྷ་ཡི་རང་བཞིན་དང་སྣང་བརྙན་དུ་མ་བཟོས་པའི་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་མཐོང་ཐུབ། འདི་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཁོང་ཀོང་པོར་བཞུགས་སྐབས་བོན་རིའི་བསང་ཡིག་ཅིག་བརྩམས་གནང་འདུག་ལ། མཁན་པོ་ཚེ་རིང་ནོར་བུ་མཆོག་གིས་བརྩམས་པའི«ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ»ཞེས་པའི་དེབ་ནང་གཡུ་དགོན་བཀྲ་ཤིས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་འདུག་ཅིང་། དེའི་ནང་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་ཀོང་པོ་བོན་རིའི་ཐུགས་ཀ་ནས་དུང་འཕར་ཆུང་ཞིག་གཏེར་བཏོན་པ་དང་འཕར་ཆུང་དེ་སློབ་མ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ལ་རྟེན་སྐལ་དུ་བྱིན་པས་ད་ལྟ་ཡང་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་དུ་བཞུགས་ཡོད་པ་གསུངས་གནང་ཡོད། དེ་ལྟར་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེའི་མཐའ་མཇུག་གི་ལོ་ཟླ་དེ་ཀོང་པོ་བོན་རིའི་མདུན་དུ་བསྐྱལ་བ་རེད། ཁོང་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་དད་ལྡན་སློབ་མ་འགས་སྐུ་གདུང་མེ་རུ་བསྲེགས་གནང་འདུག སློབ་མ་འདི་ཚོའི་མཚན་དཔྱད་གཞི་རུ་གསལ་པོར་བཀོད་མེད། འོན་ཀྱང་། མི་ཤིག་རང་གི་ཁ་བྱང«དུས་བཀྲ་གསལ་བའི་སྟོད་བྱང་ནམ་ངག་མེ་ལོང»ལས“ཞང་ཞུང་སད་ནེ་ག་བུའི་སྤྲུལ་པ(ཨ་མདོ་ཚེ་དབང་ལྷུན་གྲུབ་ཟེར་བ་ཞེས་བྱའོ)ཀོང་ཡུལ་དབུས་སུ་བཞུགས།”(47)ཞེས་གསལ་བ་དང་། སངས་གླིང་གི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ཞིབ་མཇལ་ཞུས་ན། སྟག་རྩེ་རི་ཁྲོད་ཀྱི་གདན་རབས་གཉིས་པ་ཨ་མདོ་ཤར་ཁོག་ཏུ་འཁྲུངས་པའི་བླ་མ་ཚེ་དབང་ལྷུན་གྲུབ་ཞུ་བ་དེ་མི་ཤིག་གི་སློབ་མ་ཡིན་པ་གསལ་འདུག་པས་དེའི་ཁྲོད་ཁོང་ཡོད་ན་སྙམ། འདི་དག་ནི་ཁོང་གི་མི་ཚེའི་ནང་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་གནང་བ་དང་སློབ་ཚོགས་བསྐྱངས་པའི་སྐོར་ཞིག་རེད། མཁན་པོ་ཚེ་རིང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི«ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ»ལས“སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ། ཚ་རོང་གཡུང་དྲུང་འོད་ཟེར། ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཕེབས་ནས་སྒྲུབ་པའི་ཉམས་ལེན་སྐྱོང་ཚུལ་བཤད་མོད་ཀྱང་ཁོང་རྣམ་པས་རྫ་ཁྲོད་དང་གངས་ཁྲོད་སོགས་སུ་བཞུགས་པ་ལས་དགེ་འདུན་གྱི་འདུ་གནས་སྐྱོང་བའི་མཛད་རྗེས་གནང་མེད།”(48)ཅེས་མི་ཤིག་མཆོག་ཧོར་བྲག་འགོའི་ཡུལ་དུ་ཕེབས་མྱོང་བའི་བཤད་སྒྲོས་ཡོད་པ་ལས་སློབ་ཚོགས་བསྐྱངས་མེད་པ་གསུངས་ཡོད། གུས་པས་མཇལ་བའི་དཔྱད་གཞི་ཁག་ཏུ་ཁོང་མདོ་སྨད་ཕྱོགས་སུ་བྱོན་པའི་སྐོར་འཁོད་པ་མ་མཐོང་། གཅིག་ནས་ཁོང་དགུང་གྲངས་ལྔ་བཅུ་ཡན་དུ་མ་བཞུགས་ཤིང་དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་མ་ཟིན་བར་དུ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་སོགས་སུ་བཞུགས་པ་རེད། དེ་རྗེས་རྩེ་དྲུག་ཏུ་ལོ་ཤས་བཞུགས་པ་དང་ཀོང་པོར་ལོ་འགའ་བཞུགས་པ་རེད། དེས་ན་ཁོང་མདོ་སྨད་དུ་འབྱོན་པའི་དུས་སྐབས་ཀྱང་དཀོན་པོ་རེད། གཉིས་ནས་གལ་སྲིད་ཁོང་མདོ་སྨད་དུ་བྱོན་ཡོད་ན་ཏན་ཏན་འཁོར་སློབ་སྐྱོང་སྲིད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། མདོ་སྨད་ཕྱོགས་སུ་ཁོང་གིས་འཁོར་སློབ་བསྐྱངས་མེད་པ་མཁན་པོ་ཚེ་རིང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་གོང་དུ་གསུངས་པ་དེ་རེད།༼མུ་འགོད།༽

དཔྱད་གཞི་ཡིག་ཆ།
(1) དམུ་རིགས་གཤེན་ལྷའི་གདུང་རྒྱུད། ཤཱག་རིགས་གར་གསས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད། ཧོས་རིགས་གནམ་གསས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད། དཔོ་རིགས་གསས་རྗེའི་གདུང་རྒྱུད། རྒྱ་ཧ་ཤང་རྒོད་གསས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད། གཉེན་རིགས་མཁའ་འགྱིང་གི་གདུང་རྒྱུད་དང་དྲུག་གོ།
(2) སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ།«བོན་གྱི་བརྟེན་འགྱུར་ཆེན་མོ» «ཤེལ་རབ་གསོལ་འདེབས་ཤེལ་དཀར་ཕྲེང་བ་བྱིན་རླབས་ཆར་འབེབས» བོད་ལྗོངས་ཤིན་ཧྭ་པར་འདེབས་བཟོ་གྲྭ། ཤོག་ངོས། ༥༦༦གསལ།
(3) ཞུ་འོད་ཟེར་མཐའ་རྒྱས། «རུས་མཛོད་དེབ་ཐེར་ནག་པོ»བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་ཡིག་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། ༦༥༡གསལ།
(4) «དཔལ་ཤར་གྲོལ་སྨིན་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཉུང་བསྡུས་ཤེལ་ཕྲེང་དཀར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས།» ཁྱུང་པོ་སྟེང་དེབ་དང་པོ། རྩོམ་མཁན་གསལ་པོ་བཀོད་མེད། ཤོག་ངོས། (༤༦༧)གསལ།
(5) དཔལ་ལྡན་ཚུལ་ཁྲིམས། «བསྟན་འབྱུང་སྐལ་བཟང་མགྲིན་རྒྱན»ཟི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་དང་བོད་ལྗོངས་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༢༦༣)གསལ།
(6) རི་ཐ་རྐོང་ནང་། ལུང་པ་འདི་ནི་ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་རྫོང་གི་ནུབ་བྱང་འབོ་ཐ་གྲོང་རྡལ་གྱི་མངའ་ཁོངས་རི་ཐ་གྲོང་ཚོར་ཡོད། སྔོན་མ་སྒར་ཁང་དཔོན་དང་། རྒན་པོ་བོར་སྟག་ཚ་རྒན་ཆེན་ཚང་། ལྡིང་དཔོན་ཕུ་སྒོ་གྱེར་དབྲ་ལྡིང་དཔོན་ཚང་གསུམ་གྱི་འབྲོག་ས་ཡིན་འདུག དབྱར་དུས་སུ་སྦྲ་གུར་འཕུབ་ནས་འདུག་པ་ལས་དགུན་དུས་སུ་འདུག་སྲོལ་མེད་པ་ཡིན་འདུག
(7) སངས་རྒྱས་གླིང་པ།«སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་བཞི་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས།ཤོག་ངོས། (༢༡༨)གསལ། 
(8) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་དང་པོ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས།ཤོག་ངོས། (༢༤)གསལ།
(9) བྱང་ཆུབ་འདྲེ་བཀོལ། «རླངས་ཀྱི་པོ་ཏི་བསེ་རུ་ཆེ་དགེ་ཡིག་ཚང་དང་། མི་རྒྱུད་གྲོལ་ཐབས»ཤོག་ངོས(༣༢)
(10) འོད་ཟེར་སྦྱིན་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་བརྟེན་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས»པོད(༦༥)པ། «ལུང་བསྟན་ཁ་བྱང་སྐོར» ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༣༧༡)གསལ།
(11) འོད་ཟེར་སྦྱིན་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་བརྟེན་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས»པོད(༦༥)པ། «གསལ་བྱེད་ཉི་མའི་འཁོར་ལོ»ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༤༡༠)གསལ།
(12) འོད་ཟེར་སྦྱིན་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་བརྟེན་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས»པོད(༦༥)པ། «གསལ་བྱེད་ཉི་མའི་འཁོར་ལོ»ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༥༠༩)གསལ།
(13) གསང་སྔགས་གླིང་པ། «གཞི་བདག་རི་སྔོན་གསེར་ཐུལ་བསང་ཡིག»ལག་བྲིས་ཡིག་རྙིང་། ད་ལྟ་བྲིས་པ་རྒྱལ་མཚན་ལག་ཏུ་ཡོད། ཤོག་ངོས། ༡གསལ།
(14) སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ། «བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་དགེ་བསྙེན་གསོལ་ཁ་མེ་ལོང་དྭངས་མ»དཔར་མ་སྣ་རིང་། ཤོག་ངོས(༥)གསལ།  
(15) འོད་ཟེར་སྦྱིན་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་བརྟེན་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས»པོད(༦༥)པ། «དུས་བཀྲ་གསལ་བའི་བར་བྱང་འཕྲུལ་གྱི་གབ་རྩེ»ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས(༥༨༢)གསལ།
(16) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་གཉིས་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས(༣)གསལ།
(17) ཤར་ཡུལ་ཕུན་ཚོགས་ཚེ་རིང་། «བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དོན་ཆེན་རེའུ་མིག་རྒྱས་པ་ཀེ་ཏ་ཀ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས།»མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས(༡༢༦)གསལ།
(18) «དཔལ་ཤར་གྲོལ་སྨིན་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཉུང་བསྡུས་ཤེལ་ཕྲེང་དཀར་པོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས།» ཁྱུང་པོ་སྟེང་དེབ་དང་པོ། རྩོམ་མཁན་གསལ་པོ་བཀོད་མེད།  ཤོག་ངོས།  (༤༦༧)གསལ།
(19) སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ། «བོན་གྱི་བརྟེན་འགྱུར་ཆེན་མོ»པོད(༡༨༨)པ། «གསང་དབང་རིན་ཆེན་འབར་བ» བོད་ལྗོངས་ཤིན་ཧྭ་པར་འདེབས་བཟོ་གྲྭ།  ཤོག་ངོས། ༤༦༥གསལ།
(20) སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ། «བོན་གྱི་བརྟེན་འགྱུར་ཆེན་མོ»པོད(༢༠༦)པ། «དགེ་སྤྱོད་ཡན་ལག་གསུམ་པ» བོད་ལྗོངས་ཤིན་ཧྭ་པར་འདེབས་བཟོ་གྲྭ།  ཤོག་ངོས། ༧༡ གསལ།
(21) མེ་སྟོན་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན། «སྲིད་པའི་དཀའ་ཐུབ་པ་གྲུབ་དབང་མེ་སྟོན་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མེ་སྟོན་གདན་ས་མཐོང་གྲོལ་རི་ཁྲོད་དགོན་གྱིས་བསྒྲིགས། ཤོག་ངོས༨༣གསལ།
(22) བོན་བརྒྱ་དགེ་ལེགས་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ། «བསྟན་རྩིས་ཡིད་ཀྱི་མུན་སེལ»ཤོག་ངོས།  ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༡༠༩)གསལ།
(23) «ཞང་བོད་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ»ཤོག་ངོས།(༦༡༤)
(24) སྐལ་བཟང་ནོར་བུ། «མན་ངག་ཉམས་ཀྱི་ཡིག་ཆུང»ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས།(༧)གསལ།
(25) སྨོན་རྒྱལ་མཁྱེན་རབ་ནམ་མཁའ། «ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་དེབ་གསུམ་པ»བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སྤྱི་ལོ(༢༠༢༡)ལོར་དཔར་སྐྲུན་བྱས། ཤོག་ངོས།(༢༠༢)གསལ།
(26) ཉི་མ་བསྟན་འཛིན། «དཔལ་གཤེན་བསྟན་སྨན་རིའི་མཁན་པོ་སྒོ་སྟོན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་རྣམ་ཐར་ལེགས་བཤད་ཉི་མ་འབུམ་གྱི་འོད་ཅན་འགྲོ་ཀུན་བློ་མུན་སེལ་བའི་སྒྲོན་མེ་བཞུགས་སོ།།» ཀྲུང་གོ་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2020ལོར་དཔར་དུ་བསྐྲུན། ཤོག་ངོས(༤༣༧)གསལ།
(27) ཉི་མ་བསྟན་འཛིན། «སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་རྩིས་ངོ་མཚར་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས»ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། སྟོད་ཆ། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༡༠༥༧)གསལ།
(28) སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ། «བོན་གྱི་བརྟེན་འགྱུར་ཆེན་མོ»པོད(༢༨༠)པ། «ཡང་གསང་བླ་མེད་མེ་རི་འཁྱིལ་བའི་མགུལ་རྒྱན» བོད་ལྗོངས་ཤིན་ཧྭ་པར་འདེབས་བཟོ་གྲྭ། ཤོག་ངོས། ༡༥༦གསལ།
(29) མེ་སྟོན་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན། «སྲིད་པའི་དཀའ་ཐུབ་པ་གྲུབ་དབང་མེ་སྟོན་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» [G] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མེ་སྟོན་གདན་ས་མཐོང་གྲོལ་རི་ཁྲོད་དགོན་གྱིས་བསྒྲིགས། ཤོག་ངོས། ༨༣གསལ།
(30) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་དང་པོ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས། (༣༤)གསལ།
(31) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་གཉིས་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས། (༡༧༤)གསལ།
(32) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «ཡང་གསང་རྣམ་ཐར་ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ།  རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས(༡༠༣)གསལ།
(33) སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ། «བོན་གྱི་བརྟེན་འགྱུར་ཆེན་མོ»པོད(༡༨༨)པ། «གསང་དབང་རིན་ཆེན་འབར་བ» བོད་ལྗོངས་ཤིན་ཧྭ་པར་འདེབས་བཟོ་གྲྭ། ཤོག་ངོས། ༤༦༥གསལ།
(34) སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ། «བོན་གྱི་བརྟེན་འགྱུར་ཆེན་མོ»པོད(༦༣)པ། «སྨད་ཆོག་གསང་བ་བསྡུས་དོན» བོད་ལྗོངས་ཤིན་ཧྭ་པར་འདེབས་བཟོ་གྲྭ། ཤོག་ངོས། ༨༡༦ གསལ།
(35) སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ། «བོན་གྱི་བརྟེན་འགྱུར་ཆེན་མོ»པོད(༡༢༦)པ། «བདེར་གཤེགས་རིག་འཛིན་ཐུགས་རྒྱུད་ལས་བཏགས་གྲོལ་ཆེན་མོ» བོད་ལྗོངས་ཤིན་ཧྭ་པར་འདེབས་བཟོ་གྲྭ། ཤོག་ངོས། ༢༣༢གསལ།
(36) འབྲུག་སྟག་བསོད་རྒྱལ། «སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཉི་མ་འབུམ་གསལ་གྱི་རྣམ་ཐར» བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས།༣༠གསལ།
(37) ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག» ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༣༡༨)གསལ།
(38) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་གཉིས་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས(༢༤)གསལ།
(39) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་གཉིས་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས(༥༧༨)གསལ།
(40) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «ཡང་གསང་རྣམ་ཐར་ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ།  རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས(༡༠༡)གསལ།
(41) ལུང་ཚིག་འདི་མཁན་པོ་ཚེ་རིང་ནོར་བུས་བརྩམས་པའི«ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ»ལས་དྲངས་པ་ཡིན།
(42) ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག» ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༣༡༩)གསལ།
(43) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་གསུམ་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས། (༡༢༨)གསལ།
(44) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་གསུམ་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས། (༦༥༤)གསལ།
(45) ཁྱུང་བཙུན་གཡུང་དྲུང་ཕུན་ཚོགས། «བོན་རིའི་གནས་ཡིག»ཤོག་ངོས། (༧༢)གསལ།
(46) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «ཡང་གསང་རྣམ་ཐར་ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས། (༡༠༢)གསལ།
(47) འོད་ཟེར་སྦྱིན་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་བརྟེན་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས»པོད(༦༥)པ། «དུས་བཀྲ་གསལ་བའི་སྟོད་བྱང་ནམ་ངག་མེ་ལོང»ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༥༦༩)གསལ།
(48) མཁན་པོ་ཚེ་རིང་ནོར་བུ། «ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ» མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས(༥༩)གསལ།