མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནི་འབྱུང་ཁུངས་ཆེན་པོ་ལྔའི་ལྟེ་བ་ཡིན།

　　མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནི་ཀྲུང་ཧྭའི་ཆུ་མཛོད་སྟེ། འཁྱག་རོམ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས། ཆུ་བོའི་འབྱུང་ཁུངས། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས། ཚེ་སྲོག་གི་འབྱུང་ཁུངས། ཤེས་རིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་བཅས་འབྱུང་ཁུངས་ཆེན་མོ་ལྔའི་ལྟེ་བ་ཡིན།
　　1.འཁྱགས་རོམ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས།
　　མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ཆ་སྙོམས་མཚོ་ངོས་ལས་སྨི4500ཡས་མས་འདུག དྲོད་དབུགས་ཅུང་དམའ་ཞིང་། ཕལ་ཆེར་ལོ་རེ་མཚོ་དཔག་ཡར་འཕར་བའམ་མར་བབས་པ་དང་བསྟུན་ནས་ལོ་རེར་དྲོད་དབུགས་མར་བབས་པའི་རྒྱ་ཁྱོན་གྱིས་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ཕྱེད་ཀ་ཟིན་ཡོད་ལ། སྤྱི་ཟླ་དང་བོར་ས་ཆ་མང་ཆེ་ཤོས་སུ་བརྒྱ་ཆའི་གོར་ཐོག་མན་གྱི10ལས་དམའ་བ་དང་། ཟླ་བ་བདུན་པ་ནི་ཆེས་དྲོ་བའི་དུས་ཚིགས་ཏེ། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་མཚོ་སྔོན་ལྷོ་ཕྱོགས་དང་བོད་བྱང་ཐང་ས་ཁུལ་གྱི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་དབུགས་བརྒྱ་ཆའི5མ་གཏོགས་མེད། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནི་མཚོ་དཔག་མཐོ་ལ་མཁའ་དབུགས་ནང་ཆུའི་གྲུབ་ཆ་ཉུང་ཞིང་། འབག་བཙོག་ཉུང་ལ་དྭངས་ཚད་མཐོ། ཉི་མའི་ཚ་གདུག་ཆེ་བ་དང་མཐོ་སྒང་དབུགས་རླུང་ཉུང་བས་ལྟོས་འཇོག་གིས་བཤད་ན་མཁའ་དབུགས་དྲོད་གྲང་གི་འགྱུར་ལྡོག་མཚོ་དཔག་དམའ་སའི་ས་ཁུལ་གྱི་ཐང་ཆེན་ཁུལ་དང་བསྡུར་ན་ལྡབ་གཅིག་གིས་མཐོ། དེའི་ཕྱིར། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་དགུན་གཞུང་རིང་མོ་ནི་འཁྱགས་རོམ་འབྱུང་ཁུངས་དང་གྲང་འཁྱག་མཐོ་ཁུལ་དུ་གཏོགས་པས་ཨེ་ཤ་ཡ་གླིང་གི་དབུགས་གནོན་དང་དབུགས་དྲོད། རླུང་། འབབ་ཚད་སོགས་ལ་ཤན་ཤུགས་ཟབ་མོ་ཐེབས་ཡོད། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནི་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་གསུམ་པ་སྟེ། ནུབ་སྣེ་དང་བྱང་སྣེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྟོས་འཇོག་གིས་འཁྱགས་རོམ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་སུ་གྲགས།
　　2.ཆུ་བོའི་འབྱུང་ཁུངས།
　　（1）མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ཆུ་བོའི་འབྱུང་ཁུངས་སྤྱིའི་ཚད་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར5463.4དང་། དེ་ལས་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་ཆུའི་ཚད་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར2548དང་ཧིན་རྡུ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཆུའི་ཚད་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ2500ཡོད་པའི་ནང་སྐམ་སའི་ས་ཁུལ་གྱི་ཆུ་ཚད་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར515ཡོད་པ་དང་ས་འོག་ཆུ་བོའི་ཐོན་ཁུངས་ཕལ་ཆེར་སྨི་གྲུ་བཞི་མ1568 ཡོད་ལ། ཧ་ལམ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ1301.3དང་ས་ངོས་ཀྱི་ཆུ་ནི་བསྐྱར་བགྲང་བྱས་པ་རེད། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ཆུ་བོའི་ཐོན་ཁུངས་སྤྱིའི་ཚད་དང་། ས་སྟེང་ཆུ་བོའི་ཐོན་ཁུངས་སྤྱིའི་ཚད་ལ་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ལྔ་ཆའི་གཅིག་ལྷག་ཟིན་ཡོད། འབབ་ཆུ། ཀྲུང་གོ་ལས་གཞན་དུ་ཨེ་ཤ་ཡ་ལྷོ་མ་དང་ཨེ་ཤ་ཡ་གླིང་གི་གཙང་བོ་ཆེན་པོ་དང་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་མཐའ་དག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ཡིན། རང་རྒྱལ་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབབ་ཆུ་གཙོ་བོ15ཡོད་པ་ལས་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གིས8ཟིན་ཡོད། ལོ་རེ་བཞིན་གནས་འདི་ནས་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་བའི་ཆུའི་ཚད་ཕལ་ཆེར་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར4000ཡོད་པས་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་བའི་ཆུའི་ཚད་ཀྱི་སུམ་ཆའི་གཉིས་ཟིན་ཡོད། ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ནང་ལ་འབྲི་ཆུ་དང་རྨ་ཆུ། རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་ཀྱི་ཆུ་བོ་བཅས་འདུ། ཧུན་རྡུ་རྒྱ་མཚོའི་ཆུའི་ནང་ལ་ཡར་ཀླུང་གཙང་བོ་དང་རྫ་ཆུའམ་ཟླ་ཆུ། ཧིན་རྡུ་གཙང་བོའི་སྟོད་རྒྱུད་གྱི་སྐམ་སའི་ནང་གི་ཆུ། ཚྭ་འདམ་གཤོང་དང་ཆི་ལེན་རི་རྒྱུད་དང་ནང་གི་སྐམ་སའི་ཆུ་ལག་བཅས་སོ།།
　　（2）མཚོ་དང་མཚེའུ། རྒྱ་ཁྱོན་རྨིད་གྲུ་བཞི་མ་གཅིག་ཡན་གྱི་མཚོ་དང་མཚེའུ1126ཡོད་ཅིང་། སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་གྱི་སྨི་གྲུ་བཞི་མ39207 ཟིན་ཡོད་ལ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱིས་མཚོ་དང་མཚེའུ་གྲངས་ཀ་བརྒྱ་ཆའི40ལ་ཉེ་བ་དང་རྒྱ་ཁྱོན་གྱི་བརྒྱ་ཆའི49ཟིན་ཡོད་པས། འཛམ་གླིང་སྟེང་ཆེས་ཆེ་བའི་མཐོ་སྒང་གི་མཚོ་དང་མཚེའུ་མང་སའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཡིན། མཚོ་དང་མཚེའུ་ཡིས་ཆུ་གསོག་ཚད་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར5182ཟིན་ལ། ཆུའི་གསོག་ཚད་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་སྟོང2035 ཡོད་པས་རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ13877.5དང་། མཐོ་སྒང་གི་མཚོ་དང་མཚེའུ་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་བརྒྱ་ཆའི35.4བཟུང་ཡོད་པ་དང་། མཐོ་སྒང་གི་མཚོ་དང་མཚེའུ་ཁྲོད་དུ་ཆ་སྙོམས་གྱི་སྐམ་སའི་ནང་གི་མཚོ་ཆུ་དང་ཚྭ་མཚོ་སྐྱ་རེངས་བཅས་ཀྱིས་ཆ་སྙོམས་བྱས་ན་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་བརྒྱ་ཆའི90བཟུང་ཡོད།
　　（3）འཁྱགས་རོམ། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་འཁྱགས་རོམ་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་ཕལ་ཆེར་སྨི་གྲུ་བཞི་མ50672དང་། གསོག་ཚད་ལ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་སྟོང་བཞི་ཡོད་པས། འབབ་ཆུའི་ཚད་ཤུགས་མི་འདྲ་བའི་རིགས་གཞིར་བཟུང་སྟེ་རིགས་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་ལྟར་ན། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་འབྲེལ་བའི་འཁྱགས་རོམ་གཙོ་བོ་བོད་ལྗོངས་ཤར་བྱང་དང་ལྷོའི་རྒྱུད་དུ་འདུ་ཞིང་། སྐམ་ས་ཆེན་པོས་སྣེ་དང་འབྲེལ་བའི་འཁྱགས་རོམ་གཙོ་བོའི་ཁྱབ་སྟངས་ནི་མཐོ་སྒང་ནུབ་རྒྱུད་དུ་འདུའོ།།
　　（4）བརླན་གཤེར་ས་ཁུལ། སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་ཆ་སྙོམས་གྱི་སྨི་ཁྲི570རིགས་ཆེན་པོ་བཞི་རུ་དབྱེ་ཡོད། རྩ་རྫོང་བརླན་གཤེར་ནི་ཆེས་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་འཛམ་གླིང་སྟེང་མཚོ་ངོས་ལས་ཆེས་མཐོ་བའི་ན་འདམ་བརླན་ཁུལ་རེད། མཛོ་དགེ་རྩྭ་ཐང་གི་ན་འདམ་རྒྱ་ཁྱོན་གྱིས་སྨི་གྲུ་བཞི་མ4000ཟིན་པ་དེ་དང་རང་རྒྱལ་གྱི་ཆེས་ཆེ་བའི་རྩི་ཤིང་ན་འདམ་གྱི་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད། ནགས་ཚལ་ས་གཤིས་དང་མཁའ་དབུགས་ཀྱི་དབང་གིས་བརླན་ཁུལ་ཁྱབ་སྟངས་ལ་བཀག་རྒྱ་ཐེབས་མོད་སྐྱེ་ཁམས་ལ་ཕན་པའི་སྣེ་གཙོ་བོ་ཡིན་ལ། འབབ་ཆུ་དང་མཚོ་དང་མཚེའུ་ནི་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་དང་འབྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཁ་སྣོན་ཞིག་ཡིན་མོད་ཚབ་མཚོན་བྱས་ཆོག་པའི་ནུས་པ་མི་འདུག
　　3. སྐྱེ་ཁམས་འབྱུང་ཁུངས།
　　མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་ནི་སའི་གོ་ལའི་མཚོ་ངོས་ལས་ཆེས་མཐོ་བའི་རང་བྱུང་གི་གནས་ཁུལ་ཅིག་སྟེ། སྔར་ན་འཛམ་གླིང་གི་ཡང་རྩེ་ཞེས་པའི་མིང་ཐོབ་ཡོད། དེའི་རང་བྱུང་གི་ཁྱད་མཚར་དང་ཕན་ནུས་མི་འདྲ་བ་ནི་སའི་གོ་ལའི་སྟེང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རང་བྱུང་གི་གནས་བརྒྱད་ཀྱི་ཁག་ཅིག་ཀྱང་ཡིན། ས་ཁམས་རིག་པ་དང་སྐྱེ་དངོས་རིག་པས་དབུ་འཛུགས་སའི་བང་མཛོད་དང་ཐོན་ཁུངས་ཁོར་ཡུག་ཞིབ་འཇུག་གི་གནམ་གཤིས་ཚོད་ལྟ་ཁང་ཡང་ཡིན། གནས་འདི་ནས་ཁོར་ཡུག་མཐུན་ཐབས་སྒྲུབ་པ་དང་ཞོར་དུ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བའི་འཛམ་གླིང་སྟེང་གནམ་གཤིས་མཚོ་ངོས་ལས་ཆེས་མཐོ་བའི་ཁྱིམ་གཞིས་ཆགས་སའི་གནས་སུ་གྱུར། ས་དེ་ཉིད་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་ལ། ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། རི་ལུང་དཔལ་གྱིས་སྒེག་པ་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་རྒྱས་པ། མཐའ་ཡས་པའི་འཕེལ་རྒྱས་མདུན་ལྗོངས་ཀྱི་ས་མཛོད་དེ་རང་རྒྱས་གྱི་མ་འོངས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གཞུག་མཐུད་སྟོབས་ཤུགས་ཤིག་རེད། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནི་རང་རྒྱལ་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་