༄༅། །མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ལས་བསྟན་པའི་བཟོ་རིག་པའི་སྐོར།

ནང་དོན་གནད་བསྡུས། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེའི་རྣམ་ཐར་ལ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་ལས་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་རྣམ་ཐར་རྒྱས་མ་མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ནང་འཁོད་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་སྐུ་གདུང་། གསས་ཁང་བཅས་ཀྱི་བཞེང་ལུགས་བཞེང་ཚུལ་དང་བྱེ་བྲག་གི་ཁྱད་ཆོས། རང་རང་གི་མཚོན་དོན་སོགས་བཟོ་རིག་པ་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་དོན་རྣམས་ཧྲག་བསྡུས་བྱས་ཏེ་དཔྱད་བརྗོད་བྱས་ཤིང་། མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ནི་མི་སྣའི་རྣམ་ཐར་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བཟོ་རིག་གི་དཔྱད་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་གླེང་འདུག
བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ། མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད། སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ། བཟོ་རིག་པ།

       ཁ་བ་གངས་རིའི་ཡུལ་གྱི་ཕུགས་ནོར་དུ་གྱུར་པའི་རིག་གནས་ཆེ་ཆུང་བཅུ་ལས་ཆེ་བ་ལྔའི་ནང་གསེས་བཟོ་རིག་པ་ཞེས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་ཀྱང་རྒྱ་ཆེ་ལ་གཏིང་ཟབ་པའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན། སྒོ་གསུམ་གྱི་བཟོ་ལ་བཟོ་རིག་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཀྱང་འདུ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྤྱིར་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་བཟོ་རིག་པའི་ནང་དུ་མི་འདུ་བ་མེད་ཀྱང་། བྱེ་བྲག་སྒོ་གསུམ་གྱི་བཟོ་ལས་ལུས་བཟོའི་ནང་གི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་བྱ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོའི་རྣམ་ཐར་མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་དུ་འཁོད་པས། འདིར་དཀྱིལ་འཁོར་དང་སྐུ་གདུང་། གསས་ཁང་བཅས་ཀྱི་བཞེང་ལུགས་སྐོར་རགས་བསྡུས་ཤིག་གླེང་བར་བྱ་བ་ལ། དང་ཐོག་མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་མདོ་ཙམ་ཞུས་ན། མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ནི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོའི་རྣམ་ཐར་ལ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་ལས་རྒྱས་མ་དེ་ཡིན་ཞིང་། བསྡུས་པ་མདོ་འདུས་དང་འབྲིང་བ་མདོ་གཟེར་མིག་བཅས་ཡིན། མཁས་དབང་ཤར་ཡུལ་ཕུན་ཚོགས་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོས་ཀ་ལེགས་གཡུང་དྲུང་གི་ཉེ་འགྲམ་གནས་རི་ས་ཡི་བྲག་རི་སྒོར་མོར་མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ཡིག་ཐོག་ཏུ་གཏན་ལ་ཕབ་ཅེས་འཁོད་པར་གཞིགས་ན། ད་བར་མི་ལོ་དྲུག་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་སོང་བའི་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན་པར་རྟོགས་ཐུབ། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། རྣམ་ཐར་རྒྱས་མ་དེ་ནི་དུས་རབས་བཅུ་བཞིའི་དུས་མཇུག་ཏུ་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མངོན། གཤམ་ལ་རྣམ་ཐར་དེའི་ནང་དུ་འཁོད་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བཟོ་རིག་གི་ཤེས་བྱའི་སྐོར་གླེང་བར་བྱའོ། །
དང་པོ། དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྐོར།
       དཀྱིལ་འཁོར་ནི་བན་བོན་རིས་སུ་མ་མཆིས་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གིས་གཙིགས་ཆེར་འཛིན་པའི་ཡི་དམ་ལྷའི་ཕོ་བྲང་གི་བཀོད་པའམ་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་ཀྱི་བཀོད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། བྱེ་བྲག་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་བཞེང་ལུགས་བཞེང་སྟངས་ཐད་རང་རང་གི་འདོད་ཚུལ་ཅུང་མི་འདྲ་བས་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་རང་རང་གི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་རེ་ཡོད་པ་གདོན་མི་ཟ། མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་ལེའུ་བཅུ་གཅིག་པར་ཀུན་དབྱིངས་སྐུ་ལྔའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་མདོ་ཞེས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྐོར་ལེའུ་གཅིག་ཐ་དད་དུ་དབྱེ་ཞིང་། སྤྱིར་ནི་འཕན་ཡུལ་འདོད་མཆོད་ལས། །དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་བཞི་རུ་བྱུང་། །རྣམ་དག་ཡུམ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་། །ཀུན་དབྱིངས་ཡབ་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་། །ཀུན་འབྱུང་ཐབས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་། །ཡོངས་རྫོགས་ཤེས་རབ་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི། །འཕན་ཡུལ་དཀྱིལ་འཁོར་གཞུང་བཞི་ཡིན། །དེ་ལས་སོ་སོར་གྱེས་པ་ཡི། །དཀྱིལ་འཁོར་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་དབྱེ།[1]ཞེས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རྣམ་གྲངས་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བསྟན་ཞིང་། དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་ལྟར་བཞེང་པའི་རིམ་པ་ལ། ཐོག་མར་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཐིག་རྩ་འདེབས་ཚུལ་ནས་གསུངས་ཡོད་དེ།
       དེ་ནས་དང་པོ་དཀར་ཐིག་གདབ་སྟེ། གྲུ་བཞི་བཅད་ལ་མཐའ་ཡི་ཐིག་བཞིར་གདབ། དེ་ནས་ཕྱོགས་མཚམས་འབྱེད་པའི་ཐིག་བཞིར་གདབ། མཐའ་ཐིག་སོར་བཞི་གཅལ་ལ་ལྕགས་རིའི་ཚད་དུ་གདབ། དེ་ནས་དབུས་ཀྱི་རྒྱ་གྲམ་སོ་ནས་བཟུང་ལ་ཕྱི་ནང་རིམ་གསུམ་དབྱེ། བར་སྒོར་བཅུ་རུ་བགོ་ལ་བར་ཐིག་དགུ་དགུ་གདབ། དེ་ནས་ནང་གི་ཐིག་ཆེན་ལ། ཕོ་བྲང་གསུམ་བགོས་ལ་གདུང་ཐིག་བརྐྱང་། དེ་ནི་སྒོ་ཐིག་བཞི་དང་གདུང་ཐིག་བཞི། ཕྱི་ཡི་ཅོག་ཆེན་སྲོག་ཤིང་ཐིག་གདུང་ཐིག་གཡས་གཡོན་སོར་རེ་བསྐྱོར་དུ་གདབ། གདུང་བར་དཀྱིལ་ནས་བཟུང་ལ་ཕོ་བྲང་གཞུང་ཐིག་བརྐྱང་། གདུང་ཐིག་སོ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཕོ་བྲང་ཚངས་ཐིག་གདབ། དེ་ནས་དམར་གྱི་འབྱེད་ཐིག་གདབ་སྟེ། དབུས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་གླིང་དགུ་ལ། ཕྱོགས་རེ་ཆ་གསུམ་བགོས་ལ་ཐིག་བཞི་གདབ། དེ་ནི་ཕོ་བྲང་ཕྱི་ནང་འབྱེད་ཐིག་གོ །དེའི་ཕྱི་སྒོར་དྲུག་ཏུ་བགོས་ལ་ལྔ་ལྔ་ཉི་ཤུ་གདབ། དེ་ལྟར་མཐའ་ཐིག་བཞི་དང་ཚངས་ཐིག་བཞི། ལྕགས་རི་བཞི་དང་བར་བསྒོར་བཞི། ནང་བསྒོར་བཞི་དང་གདུང་ཐིག་བཞི། གདུང་སྐྱོར་བརྒྱད་དང་གདུང་བར་བཞི། ཕོ་བྲང་འབྱེད་པའི་ཚངས་ཐིག་བརྒྱད། དེ་ལྟར་བཞི་བཅུ་རྩ་བཞི་ནི། ཐིག་ཆེན་ཡིན་པས་དཀར་པོར་གདབ། བར་ཐིག་གསུམ་བཅུ་རྩ་དྲུག་ནི། འབྱེད་ཐིག་ཡིན་པས་དམར་པོར་གདབ། ཐིག་ཕྲན་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱང་། འབྱེད་ཐིག་ཡིན་པས་དམར་མོ་གདབ། བར་ཐིག་ཟར་ཚག་འབྱེད་ཐིག་བརྒྱད། གསས་ཐིག་ཡིན་པས་དཀར་པོ་གདབ། དེ་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་ནི། ལྷ་ཡི་གྲངས་སུ་ངེས་པར་གདབ། ནང་གི་ཕོ་བྲང་གླིང་དགུ་ལ། སྒོར་ཐིག་རིམ་པ་གསུམ་དུ་བསྒོར། གདན་ཐིག་ཡིན་པས་འཁོར་བར་བྱ། ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཐིག་གདབ་པ་བསྟན་པའོ། །[2]ཞེས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཐིག་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་མཐའ་ཐིག་དང་བར་ཐིག སྒོ་ཐིག གདུང་ཐིག གཞུང་ཐིག ཚངས་ཐིག འབྱེད་ཐིག གསས་ཐིག་སོགས་ཡོད་ཅིང་། ཐིག་སོ་སོའི་བྱེད་ལས་དང་ཁྱད་པར། འདེབས་ཚུལ་བཅས་རེ་རེ་བཞིན་བསྟན་ཞིང་། ཐིག་ཆེན་བཞི་བཅུ་རྩ་བཞི་མཚོན་དཀར་པོ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། བར་ཐིག་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་འབྱེད་ཐིག་ཡིན་པས་མཚོན་དམར་པོ་གཏོང་དགོས་པ། ཐིག་ཕྲན་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱང་མཚོན་དམར་པོ་གཏོང་དགོས་པ་བཅས། ཁ་གསལ་གོ་བདེའི་ངང་ནས་ཐིག་གི་རིགས་དབྱེ་དང་རང་རང་གི་མཚོན་མདོག་སོགས་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཚུལ་བསྟན་ཏེ། ཐིག་རྩ་ནི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རྨང་གཞི་ཡིན་པ་དང་དེའི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཡང་ཤུགས་སུ་བསྟན་ཡོད།
       དེ་ནས་ཐོག་མའི་ཐིག་རྩ་བཏབ་གྲུབ་རྗེས་དཀྱིལ་འཁོར་དངོས་སུ་འབྲི་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ནས་ཡང་དང་པོ་ཐིག་གདབ་མཐའ་ནས་གདབ་སྟེ། ཚོན་འགྱེད་དབུས་ནས་འགྱེད་པར་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་པས། དང་པོ་དབུས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་གླིང་དགུ་ལ། དབུས་ཀྱི་ལྟེ་བ་དཀར་པོར་བྱ། དེ་རྒྱབ་མུ་ཁྱུད་ལྗང་ཁུ་ལ། པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཕྱོགས་མཚོན་དུ་བྱ། མཚམས་བཞི་གྲུ་ཆད་སེར་པོ་ལ། ཤེལ་འོད་དང་པ་ཏྲས་བཀང་། དེ་རྒྱབ་འབྱུང་བརྩིག་དང་འདོད་ཡོན། ཡ་གད་དང་ཟ་ར་ཚགས་སུ་བྲི། དེ་རྒྱབ་ཁྱུང་གུར་ཁྱུང་མགོ་ཏོག་དང་བཅས་པ་རུ་བྲི། དེའི་མཚམས་སུ་གདུང་བརྒྱད་བརྒྱུད་པ་ལ། གཡུའི་གདུང་མ་སྔོན་པོ་ལ། གདུང་སྐྱོར་དམར་པོ་དང་གཞའ་སྤྲིན་གྱི་པ་ཏྲ་རིས་སུ་བྲི། དེ་རྒྱབ་ཞིང་ཁམས་ཁ་དོག་ཕྱོགས་འོད་དུ་བཀང་། དེའི་ཕྱི་རིམ་ཐིག་ཆ་ལ། བྱ་འདབ་དམར་ལྗང་གིས་དགོང་ལ། བ་ལེ་བང་སོ་བཟོ་ཞེས་བྱ་བ། བང་སོ་འཁྲིག་པའི་པ་ཏྲ་རུ་བྲི། དེའི་བར་བར་བྲེ་དང་ཕུལ་གྱིས་བཏེགས་པ། མཚམས་མཚམས་ན་དང་ཚང་འཁྲིག་པའི་སྟེང་དུ། བྱ་འདབ་གླང་ཆེན་གྱི་སྣ་ལྗགས་ཀྱིས་འདེགས་པ་རུ་བྲི། དེའི་ཕྱི་རིམ་ཐིག་ཆ་ལ། བྱ་འདབ་གདོང་ལ་སེང་གེའི་ཞལ་དང་། ཟ་ར་ཙག་ཆུན་འཕྱང་འཕྲུལ་བ་དུ་བྲི། དེ་ནས་ལོག་བཞི་གདུང་བཞིའི་གདོང་ལ། གླུ་བརྒྱད་ཀྱི་ཀ་བ་བཙུག་པ། དེ་ལ་གཟའ་ཆེན་གྱི་ཀ་ཞུ་དང་། ས་བདག་རུས་སྦལ་གྱི་ཀ་གདན་བགྲད་པ་རུ་བྲི། སྒོ་བཞི་སྒོ་གདན་གྱི་ཁ་དོག་ལ། གསེར་གྱི་སྒོ་མོ་དང་། གཞའ་མཚོན་གྱི་སྒོ་ཁྱུད་དུ་བྲི། དེའི་སྟེང་དུ་ཐོག་ཕུབ་དཀར་པོ་བཀང་ལ། མཚལ་གྱི་པ་ཏྲ་བྲི། དེ་སྟེང་ཁ་བད་ཁྱུང་གཤོག་ཡ་གད་གདེང་བ། ཡང་ཕུབ་ཁྱུང་གུར་དང་། ཁྱུང་མགོ་ཏོག་དང་བཅས་པ་རུ་བྲི། ཟུར་བཞི་ཤེལ་གྱི་ཅོག་ཆེན་ལ་གཡུ་ཡི་ཁ་བད་ཅན་དུ་བྲི། དེའི་ཕྱི་རིམ་ཐིག་ཆ། འབྱུང་བ་ལྔའི་བརྩིག་པ་རུ་བྲི། དེའི་ཕྱི་རིམ་ཐིག་ཆ་ལ། དཀར་པོ་བཀང་ལ་པད་ལིན་ཙི་པར་རུ་བྲི། དེའི་ཕྱི་རིམ་ཐིག་ལ། དམར་ལྗང་སྤེལ་ལ་གཞའ་ཚོན་གྱི་དར་རས་ཅི་རུ་བྲི། དེའི་ཕྱི་རིམ་ཐིག་ཆ་ལ། མཐིང་གས་བཀང་ལ་ཆུ་འཛིན་གྱི་པ་ཏྲ་རུ་བྲི། དེའི་ཕྱི་རིམ་ཐིག་ཆ་ལ། གཡུ་ཡིན་ཡ་གད་དང་ནོར་བུའི་གདོང་འབུར་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཟ་ར་ཚགས་སུ་བྲི། དེའི་ལོགས་བཞི་ལ། གསེར་གྱི་ཀ་བ་དང་། ཉི་ཟླའི་ཀ་ཞུ་དང་། པད་མའི་ཀ་གདན་དུ་བྲི། སྒོ་བཞི་དམར་པོ་གཞའ་ཚོན་གྱི་སྒོ་ཁྱུད་དང་སྒོ་འགྲམ་དུ་བྲི། དེའི་ཕྱི་རིམ་ལོགས་བཞི་ལ། སྒོ་རྒྱན་གྱི་མཆོད་རྟེན་བཅུ་གཉིས་ནི། དང་པོ་ཁྲི་འཕང་རིམ་བཞི་འབྱུང་བཞི་ཁ་དོག་ཏི་བྲི། དེ་སྟེང་ཐོག་ཕུབ་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ལ། དྲྭ་མིག་ཐམས་བཅད་མེ་ཏོག་ཚོམ་བུས་དགང་། དེ་སྟེང་རྟ་བབས་རིམ་བཞིན་དཀར་ལྗང་དམར་སྔོ་རུ་བྲི། དེ་ལྟར་བུམ་པ་ཤེལ་གུར་དཀར་པོ་ཁང་སེང་དུ་བྱ། དེའི་སྟེང་དུ་བྲེ་སྲོག་འཁོར་ལོ་ཆར་ཁེབ་ཏུ་བྲི། དེ་ལ་ཏོག་དང་བྱ་རུ་དར་དཔྱང་གིས་བརྒྱན་པ་རུ་བྱ། ཕྱི་འཁྱམས་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ལ། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་། ཨ་པར་ནེ་སེང་གི་པ་ཏྲ་དང་། མེ་ཏོག་གི་ལྡུམ་འཛིན་དང་། འདབ་ཆགས་དང་། རི་དྭགས་དང་། གཡུང་དྭགས་དང་། གཅན་གཟན་ དང་། ཆུ་གནས་དང་། མི་ནོར་དང་། ཡུལ་འཁོར་ལས་སོགས། འཇིག་རྟེན་གྱི་གཏོས་དང་བཅུད་དུ་བྲི། དེའི་ཕྱི་རིམ་ལྕགས་རི་སྔོན་པོ་ལ། སྐུ་གདུང་དང་མཆོད་རྟེན་བྲི་བར་བྱའོ། །[3]ཞེས་དཀྱིལ་འཁོར་དབུས་ཀྱི་ལྟེ་བ་ནས་ཕྱི་རིམ་གྱི་ལྕགས་རིའི་བར་དུ། ནང་གི་མུ་ཁྱུད། གདུང་མ། གདུང་སྐྱོར། བྱ་འདབ། ཟ་ར་ཚགས། ཀ་བ། ཀ་ཞུ། ཀ་གདན། སྒོ་མོ། ཐོག་ཕུབ། དེ་བཞིན་ཕྱི་རིམ་ལོགས་བཞིའི་ཀ་བ་དང་སྒོ་མོ། མཆོད་རྟེན་སོགས་ཇི་ལྟར་ཆགས་ཚུལ་དང་། དེ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམ་དང་མཚོན་མདོག་བཅས་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་བཀོད་དེ། དཀྱིལ་འཁོར་འབྲི་བཞེང་གི་རིམ་པ་ཤིན་ཏུ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་བསྟན་ཡོད། གཞན་ཡང་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་བྱུང་ཁུངས་དང་ལོ་རྒྱུས། མཚན་ཉིད་བཅས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་བྱ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འཁོད་ཀྱང་། འདིར་ཡིག་ཚོགས་ལ་འཇིགས་ཏེ་རེ་རེ་བཞིན་མ་བཀོད་པས་ཞིབ་ཕྲ་མཁྱེན་འདོད་ན་རྣམ་ཐར་གྱི་པོད་གསུམ་པའི་ལེའུ་བཅུ་གཅིག་ལས་ཤེས་པར་བྱ། གལ་ཏེ་རྣམ་ཐར་རྒྱས་མའི་ནང་འཁོད་པ་བཞིན་དཀྱིལ་འཁོར་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་བྱ་དེ་རྣམས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་མི་སྣ་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོས་དངོས་སུ་གསུངས་པ་དེ་བདེན་ན། བོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རིག་གནས་དེ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཕུ་ཐག་རིང་བའི་ས་མཐོའི་རིག་གནས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཅིག་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱེད་ཐུབ་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་གནའ་བོའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཆུ་ཚད་ལ་སྔོན་དཔག་གང་འཚམ་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་པར་སྙམ་མོ། །
གཉིས་པ། སྐུ་གདུང་གི་སྐོར།
       སྤྱིར་སྐུ་གདུང་ནི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་ལས་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་དེ་ཡིན་ཞིང་། ཡང་སྒོས་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ལྟར་ན། བསྟན་པ་རྗེས་བཞག་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་སྟེ། སྐུ་གདུང་སྐུ་གཟུགས་གསུང་རབ་གླེགས་བམ་གསུམ[4]ཞེས་པ་ལྟར་དེ་ནི་བོན་གྱི་བསྟན་པ་རྣམ་གསུམ་གྱི་བྱེ་བྲག་ཅིག་ཀྱང་ཡིན། ཕྱིའི་བཟོ་དབྱིབས་ཐད་བན་བོན་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་གདུང་ཧ་ལམ་གཅིག་མཚུངས་སུ་སྣང་ནའང་། སྐུ་གདུང་གི་དབྱེ་བ་དང་བཞེང་ལུགས། མཚོན་དོན་བཅས་ཀྱི་ཐད་རང་རང་གི་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བར་མངོན།
       མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་ལེའུ་བཞི་བཅུ་རྩ་གསུམ་པ་སྐུ་གདུང་བསྟན་པ་རྗེས་བཞག་གི་མདོ་ཞེས་པའི་ནང་། མཆོད་པའི་གནས་དང་བཀུར་བའི་ཞིང་། །མཆོད་རྟེན་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་སྟེ། །བོན་ཉིད་དབྱིངས་ནས་སྐུ་བཞུགས་ཤིང་། །ངང་ཉིད་གཡོ་བ་མེད་པ་ཡི། །ཉག་གཅིག་དོན་ལ་མི་འདའ་བས། །དབྱིངས་ན་བཞུགས་བ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ། །བོན་ཉིད་དབྱིངས་ནས་སྐུར་སྤྲུལ་ཞིང་། །མཁྱེན་དང་བརྩེ་བའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །རང་བཞིན་མཁའ་ལ་རྫོགས་པ་ཡི། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་བ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ། །རང་བཞིན་མཁའ་ལ་སྐུར་བསྐྱོད་ཅིང་། །ཀློང་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་དགོངས་ནས། །གང་ལ་གང་འདུལ་དེར་སྟོན་ཅིང་། །དེ་ཉིད་གཉེན་པོ་གྱུར་པ་ཡི། །ཅིར་ཡང་སྤྲུལ་པ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ། །དེ་ལྟར་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། །[5]ཞེས་མཆོད་རྟེན་ལ་སྤྱིར་དབྱིངས་ན་བཞུགས་པ་དང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ། ཅིར་ཡང་སྤྲུལ་པ་བཅས་རིགས་ཆེ་བ་གསུམ་དུ་དབྱེ་ཞིང་། བྱེ་བྲག་རིགས་གསུམ་པོ་རེ་རེ་ལ་ཡང་རིགས་མི་འདྲ་བ་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུར་དབྱེ་ཚུལ་ཡོད་པས། ཁྱོན་བསྡོམས་མཆོད་རྟེན་མི་འདྲ་བ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཡོད་ཚུལ་གསུངས་པ་དང་། དེ་དག་སོ་སོའི་མཚན་དང་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་རྣམ་ཐར་ནང་རིམ་པ་བཞིན་བཀོད་ཡོད།
       དེ་ནས་མཆོད་རྟེན་གྱི་བཞེང་ཚུལ་ལ་བཞེངས་པའི་གནས་དང་བཞེངས་པའི་ཐབས་ཞེས་དོན་ཚན་མི་འདྲ་བ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཞིང་། དང་པོ་གནས་བཤད་པ་ལ། གནས་ནི་གཡའ་རི་གངས་བྲག་སྟེ། །རྒྱ་མཚོ་ཆུ་གླིང་ནགས་ཚལ་ལྗོངས། །ཉམས་དགའ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གནས། །མེ་ཏོག་གླིང་དང་འདམ་བུའི་ཚལ། །ཟླུམ་ལ་འཁྱིལ་དང་བརྗིད་ལ་མཛེས། །འཁྱིལ་དང་འབུར་དང་འབུར་ལ་འཁྱིལ། །གནམ་ལ་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་སྟེ། །ས་ལ་པདྨ་འདབ་བརྒྱད་དབྱིབས། །ལོག་ལ་བཀྲ་ཤིས་རྫས་བརྒྱད་དང་། །མདུན་དུ་རིན་ཆེན་ནོར་བདུན་ཏེ། །ཤར་གླིང་ཡངས་ལ་བརྡལ་པའོ། །བརྡལ་པ་ཆུ་བོ་རྒྱུན་ལམ་འདོད། །ལུ་མ་ནེའུ་སིང་རྒྱ་མཚོར་འཁྱིལ། །བྱང་གླིང་བསྐྱོར་དང་གཡོར་བ་སྟེ། །བསྐྱོར་ལ་གྲིབ་དང་ནགས་ཚལ་བསྐྱུངས། །རི་རྒྱུད་དར་དཀར་ཡོལ་བ་འཐེན། །རི་བདུན་ཚལ་ཆེན་རིམ་པས་བསྐོར། །ནུབ་གླིང་ལྷུན་ལ་བརྗིད་པ་སྟེ། །རི་བྲག་གཡུང་དྲུང་ཐེམ་པ་སྐས། །གཅིག་ལ་གཅིག་བརྩེགས་རི་རབ་ཚུལ། །ལྷོ་གླིང་སྤུངས་ལ་ལྷུན་པ་སྟེ། །རྩི་ཤིང་ནགས་ཚལ་སྐྱེད་མོ་ཚལ། །དྷམ་བུ་མེ་ཏོག་ཚལ་གླིང་ལྗང་། །ཤིན་ཏུ་བག་ཡངས་ཡིད་དྲོ་བ། །ཉམས་དགའ་ཡིད་འོང་གནས་སུ་བཤད། །[6]ཅེས་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་སའི་གནས་དེ་ཡང་གང་བྱུང་བྱུང་ཞིག་མ་ཡིན་པར། ཉམས་དགའ་ལ་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་རྟགས་མཚན་དུ་མ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་འདེམས་དགོས་ཚུལ་གསུངས་པ་དང་། གཉིས་པ་དངོས་གཞི་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པའི་ཐབས་བཤད་པ་ལ། གཉིས་པ་བཞེངས་པའི་ཐབས་ལས་སུ། །སྤྲུལ་པའི་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་ཉི་ཤུ། །འོག་གཞི་རྨེང་ལས་བརྟན་པ་སྟེ། །ཁྲི་འཕང་རིམ་པ་བཞི་དང་ལྡན། །ཀུན་ནས་ཆ་སྙོམས་གྲུ་བཞི་ལས། །འོག་བཞི་རྡོ་རྗེ་བརྟན་པ་སྟེ། །གཞི་རྨེང་རླུང་གི་ཁྲི་འཕང་ལ། །ནང་སྙིང་རྡོ་རྗེ་རྒྱ་གྲམ་མཚོན། །དེ་སྟེང་མེ་ཡི་ཁྲི་འཕང་སྟེ། །དམར་གསལ་པདྨ་འདབ་བརྒྱད་མཚོན། །དེ་སྟེང་ཆུ་ཡི་ཁྲི་འཕང་སྟེ། །གཡུ་མདངས་འཁོར་ལོ་ལྔ་བསྐོར་མཚོན། །དེ་སྟེང་ས་ཡི་ཁྲི་འཕང་སྟེ། །གསེར་མདོག་རིན་ཆེན་བཞི་སྣོལ་མཚོན། །དེ་སྟེང་རི་རབ་གླིང་བཞི་སྟེ། །ཟུར་བཞི་མི་འགྱུར་ཤ་ཆེན་གཟུག །རྩིག་གསེབ་ཀ་བ་རིན་པོ་ཆེ། །བཞི་བརྒྱད་བཅུ་དྲུག་སུམ་ཅུ་གཉིས། །དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་བརྒྱ་ཉི་ཤུ། །སྟོང་དང་རྩ་གཉིས་ལས་སོགས་པ། །མང་ཉུང་རྒྱ་ཁྱོན་ཚད་དང་སྦྱར། །ཀ་ཞུ་ཟླ་བ་ཚེས་པའོ། །ཀ་གདན་པདྨར་གྱེས་པའོ། །དེ་སྟེང་མཐིང་གིས་གདུང་མར་རྒྱུག །གཞའ་ཚོན་འོད་ཀྱིས་དྲལ་དཔྱམ་དཀྱེ། །དཔྱམ་པར་གཡུང་དྲུང་འཁོར་ལོ་དང་། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུས་དགོད་པ་སྟེ། །དཔྱམ་མདུད་རྡོ་རྗེ་རྒྱ་གྲམ་སྒེག །ཐོག་ཕུག་རི་རབ་ཁོང་སེང་ལ། །རྟ་བབས་རིམ་བཞི་ཁ་དོག་མཛེས། །ཁ་བད་མཛེས་བརྗིད་པ་ཏྲ་རིས། །ཡ་གད་ཆུ་བབས་ཐད་དུ་གཏིང་། །འཕྱང་འཕྲུལ་ལྡ་ལྡི་ཟ་རལ་ཚགས། །རིན་ཆེན་སྣ་ལྔའི་ཆུན་འཕྱང་འཕྲུལ། །གཞའ་ཚོན་སྣ་ལྔའི་དར་བུ་ཁད། །ལོག་བཞི་འབྱུང་ལྔའི་རྩིག་པ་དང་། །རིགས་རྟགས་ལྔ་ཡི་པ་ཏྲ་འཁྲུགས། །ཕྱི་ནང་རིམ་གཉིས་སྒོ་བརྒྱད་ལྡན། ། བར་འཁྱམས་འདོད་ཡོན་ར་བ་སྟེ། །མཆོད་པའི་བྱེ་བྲག་རྫས་སུ་གྲམ། །དེ་སྟེང་བུམ་པ་ཤེལ་གུར་དཀར། །ཤར་དུ་སྒོ་གཅིག་མཛེས་ལ་དོད། །མགུལ་ཆུ་རིན་ཆེན་གསེར་གྱིས་བརྒྱན། །དེ་སྟེང་བྲེ་ལོག་གྲུ་བཞི་བརྟན། །རིན་ཆེན་སྣ་ལྔའི་པ་ཏྲ་འཁྲུགས། །དེ་སྟེང་སྟོབས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་འཁོར། །བཅུ་གསུམ་རིམ་བཞིན་བརྩེགས་པ་སྟེ། །ཟུར་བཞི་ལོག་བརྒྱད་བཅུ་གཉིས་འབུར། །དེ་སྟེང་ཆར་ཁེབས་ཟླུམ་ལ་འཁྱིལ། །ཐུགས་རྗེ་ཚད་མེད་དབུ་གདུགས་སྙོམས། །དེ་སྟེང་ཏོག་དང་བྱ་ཁྲི་འབར། །བྱ་རུ་དར་གྱི་ཅོད་པན་བརྒྱན། །རིན་ཆེན་སྣ་ལྔའི་ཆུན་འཕྱང་འཕྲུལ། །ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་རྒྱན་དུ་རློབས། །ཕྱི་བསྐོར་ལྕགས་རི་ཁྱུད་མོ་ཟླུམ། །དཔག་བསམ་ཤིང་གིས་ནགས་ཚལ་རྒྱས། །རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞིའི་ཕོ་བྲང་བཅས། །མཛེས་བརྗིད་བཀྲ་གསལ་ལྷུན་རྫོགས་ཏེ། །ཤིན་ཏུ་དཔང་དང་ལྡན་པར་བཞེངས། །སྤྱིར་ནི་དེ་ལྟར་བཞེངས་པ་ལ། །སོ་སོའི་བྱེ་བྲག་རིམ་པ་ནི། །རང་རང་སྒོ་སྒོའི་རྒྱན་དང་སྦྱར། །དབུ་མང་སྒོ་མང་འབུར་མང་བ། ། བང་རིམ་བརྩེགས་དང་ཁྲི་འཕང་བརྩེགས། །ཐོག་ཕུག་བརྩེགས་དང་བྱ་འདབ་བརྩེགས། །གྲུ་བཞི་ཆག་ཚད་ལྡན་པ་ལས། །དཔང་དང་དཔང་སོ་རན་ཐང་སྙོམས། །མཛེས་དང་བརྗིད་དང་སྒེགས་པ་སྟེ། །མཁས་ཁྱད་ལག་ལེན་ལྡན་པར་བྱའོ། །དེ་ལྡན་ཚག་ཚད་ལྡན་པ་ཡི། །མཆོད་རྟེན་བཞེངས་དང་བཞེངས་སོ་འཚལ། །བཞེངས་ལ་འཇུག་པ་ལས་གྱུར་སོགས། །བཞེངས་སོགས་གོམས་པ་གཅིག་དོར་ཀྱང་། །དེ་ཉིད་ཐར་པའི་འབྲས་བུ་ཐོམ། །བླ་མེད་གོ་འཕང་གདོན་མི་ཟ། །ཁ་སྟེ་མུ་ཡ་སྤྲུལ་པའི་གཤེན། །བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྐུ་གདུང་གི །མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པའི་རིམ་པའོ། །[7]ཞེས། ཐོག་མར་འོག་གི་རྨང་གཞིའི་ཚོད་དུ་འབྱུང་བ་བཞི་མཚོན་པའི་ཁྲི་འཕང་རིམ་པ་བཞི་བཞེངས་དགོས་པ་དང་། དེའི་སྟེང་ཟུར་བཞིར་རི་རབ་གླིང་བཞི་མཚོན་པའི་ཀ་བ་བཞི། རྩིག་གསེབ་ཏུ་མཆོད་རྟེན་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དང་བསྟུན་ཏེ་ཀ་བ་འོས་འཚམ་བཅུག་དགོས་ཤིང་། དེའི་ཁར་གདུང་དང་དཔྱམ། ཟ་རལ་ཚགས་བཅས་མདོར་ན་ཕྱི་ནང་རིམ་གཉིས་སྒོ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བཞེང་དགོས་ཤིང་། དེའི་ཐོག་ཏུ་ཤར་དུ་སྒོ་ཡོད་པའི་བུམ་པ་གཅིག དེ་སྟེང་དུ་འཁོར་ལོ་བཅུ་གསུམ་རིམ་པ་ལྟར་བརྩེགས་དགོས་པ། དེའི་ཁར་ཆར་ཁེབས་གཅིག་དང་རྩེ་མོར་བྱ་རུ་གཅིག་བཅས། མཆོད་རྟེན་གྱི་ཞབས་ནས་ཏོག་བར་གྱི་ཆ་ཤས་དང་བཞེངས་རིམ། བྱེ་བྲག་གི་མཚོན་དོན། སྐུ་གདུང་བཞེངས་པའི་ཕན་ཡོན་སོགས་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་བཀོད་ཡོད་པས། ནང་དོན་དེ་རྣམས་ནི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོའི་མཛད་རྣམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཆོས་ལུགས་ཞིབ་འཇུག་ལས་དོན་ཁྲོད་གནད་འགག་ཆེ་བའི་དཔྱད་གཞི་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། ལྷག་དོན་བཟོ་རིག་གཞུང་ལུགས་ལ་འབད་པའི་གསར་བུ་དང་བཟོ་རིག་ལག་ཏུ་ལེན་པའི་དབུ་ཆེན་རྣམ་པའི་བློ་གཏད་ས་དང་ཁུངས་གཏུག་ས་ཞིག་ཡིན་པར་སྨྲོས་མི་དགོས།
གསུམ་པ། གསས་ཁང་གི་སྐོར།
       གསས་ནི་ཞང་སྐད་དང་བོད་སྐད་དུ་ལྷ། ཞེས་བཀོད་པ་ལྟར། གསས་ཁང་ནི་བོན་ལུགས་རིག་གནས་ཁྲོད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ན་ཆོག སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོའི་རྣམ་ཐར་ཁག་གིས་གཙོས་པའི་བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཁག་ཏུ་གསས་ཁང་དང་གསས་མཁར་ཞེས་འབྲི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་མཐོང་མོད་ཀྱང་། དོན་དུ་གཉིས་ཀ་བོན་གྱི་ལྷ་ཁང་ལ་གོ་བ་ལས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་པར་གཞན་མ་རྟོགས། གསས་ཁང་གི་སྐོར་ལ་རྣམ་ཐར་རྒྱས་མའི་ནང་ས་ཡི་ལྷ་མོའི་དུས་སུ་བཞེངས་པའི་གསས་ཁང་བ་རབ་ཡོངས་འདུལ་དང་། དཔོན་རྗེ་འབར་བའི་སྒྲོན་མ་ཅན་གྱི་དུས་སུ་བཞེངས་པའི་གསས་ཁང་འོད་ཟེར་འབུམ་གླིང་སོགས་གསས་ཁང་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཤས་བཞེངས་པའི་ཞིབ་ཕྲའི་བརྒྱུད་རིམ་བཀོད་ཅིང་། དེ་རྣམས་རེ་རེ་བཞིན་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བས་འདིར་དཔེ་མཚོན་ཙམ་དུ་ཀོང་ཙེ་འཕྲུལ་རྒྱལ་གྱི་དུས་སུ་བཞེངས་པའི་གསས་ཁང་དཀར་ནག་བཀྲ་གསལ་རྒྱ་མཚོའི་གླིང་ཐོག་འབར་གྱི་བཞེང་རིམ་སྐོར་གླེང་ན།
       དེ་ཡང་ཕྱི་ནང་རིམ་པ་ནི། སྟོང་གསུམ་དག་ལ་དཔེ་བླང་དགོས། །ཕྱི་བསྐོར་ནང་བསྐོར་བར་བསྐོར་གསུམ། །ཕྱི་བསྐོར་རིམ་པ་བཞི་རུ་དབྱེ། །དང་པོ་མཐའ་ཐིག་གྲུ་བཞིར་གདབ། །ཕྱི་བསྐོར་དཔག་ཚད་གཞལ་བ་ཡི། །ལོག་རེ་དཔག་ཚད་བཞི་རེ་སྟེ། །བཞི་བརྒྱད་མཐའ་བསྐོར་བཅུ་དྲུག་འཁོར། །དེ་ལ་གཞུང་ཐིག་བཙལ་ནས་སུ། །ཕྱོགས་མཚམས་འབྱེད་པའི་ཐིག་བཞི་གདབ། །དབུས་ཀྱི་རྒྱ་གྲམ་སོ་ནས་སུ། །རིན་ཆེན་གསེར་གྱི་བུམ་པ་གཟུག །[8]ཅེས་གསས་ཁང་གི་ཐོག་མའི་ཐིག་འདེབས་ཚུལ་རགས་བསྡུས་ཤིག་བསྟན་ཏེ། དེ་ནས་ཕྱི་ནང་དབྱེ་བ་སྟེ། ཕྱི་གླིང་ནང་གླིང་བར་གླིང་གསུམ། །དང་པོ་ཕྱི་གླིང་རིམ་པ་ལ། །མཐའ་བསྐོར་ལྕགས་རི་གྲུ་བཞི་ལ། །ཞེང་ལ་གྱད་ཀྱི་རྩལ་འདོམ་བརྒྱད། །དཔང་ལ་བཅོ་བརྒྱད་ཆུ་ཞིང་མཉམ། །དེ་ཡི་ཟུར་བཞི་ལོགས་བརྒྱད་ལ། །རྒྱལ་གྱི་ཕོ་བྲང་ཆེན་པོ་བརྒྱད། །ཐོག་ཕུབ་སུམ་བཅུ་རྩ་གཉིས་རེ། །དེ་ནས་ནང་གི་གཞལ་ཡས་ལ། །འདོད་ཡོན་ར་བ་བརྟན་པ་ཡི། །ཐིག་ཐག་གྲུ་བཞི་བཅད་ནས་སུ། །ཟུར་བཞི་མི་འགྱུར་ཕུར་དུ་གཟུག །ཕྱི་ནང་རིམ་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ། །ཆ་གསུམ་ཆ་གཉིས་ནང་དུ་སྟེ། །ཆ་གཅིག་བར་ཁྱམས་ཚད་དུའོ། །དང་པོ་ཕྱི་ཡི་རྩིགས་པ་བརྩིགས། །འབྱུང་བ་རིན་ཆེན་ལྔ་ལས་ཏེ། །རླུང་ནག་མེ་དམར་ཆུ་སྔོ་སྟེ། །ས་སེར་ནམ་མཁའ་བར་སྣང་དཀར། །དེ་ལ་འབྱུང་ལྔའི་པ་ཏྲ་འཁྲུགས། །དཀར་ལྗང་དམར་སྔོ་འདྲེས་དང་འཆོལ། །ཕྱི་ནས་བལྟས་ན་པ་ཏྲ་འདྲ། ། ནང་ནས་བལྟས་ན་བང་རིམ་འདྲ། །རྩིགས་གསེབ་ཀ་བ་ཐད་དུ་བསླང་། །རྩིགས་ལྡད་གདུང་མ་གཞའ་མཚོན་འོད། །ཁྱམས་ཁད་ཀ་ཚད་འདོམ་ནི་ཕྱེད་དང་གསུམ། །གདུང་ཚད་འདོམ་ནི་ཕྱེད་དང་དོ། །དཔྱམ་ཚད་འདོམ་དོ་གྲུ་རེའོ། །ཀ་ཞུ་ཟླ་བ་ཚེས་པའོ། །ཀ་གདན་པད་མ་གྱེས་པའོ། །གདུང་མ་གཞའ་སྤྲིན་པ་ཏྲའོ། །ཕྱི་ཡི་རྩིགས་པ་བསླང་ལུགས་ལ། །བར་གྱི་ཁྱམས་ཁང་ཁྲོ་བོ་བཞེངས། །དེ་དབུས་ནང་རྩིགས་བསླང་བ་ལ། །དབུས་ཀྱི་གཙང་ཁང་རྒྱལ་རྩེ་ནི། །ཁྱམས་ཁང་ལས་སུ་རྟ་བབས་མཐོ། །[9]ཞེས་གསས་ཁང་གི་ཕྱི་ནང་གི་དབྱེ་བ་བསྟན་རྗེས་ཕྱིའི་ལྕགས་རི་ནས་ནང་གི་གཙང་ཁང་བར་གྱི་སྤྱིའི་བཞེང་རིམ་དང་། བྱེ་བྲག་ཕྱིའི་རྩིགས་པ་དང་ནང་གི་ཀ་གདུང་དཔྱམ་གསུམ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཚོན་དོན། གོ་རིམ་བཅས་ཆད་ལྷག་མེད་པར་བཀོད་དེ་གསས་ཁང་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་བཀོད་པ་ཇི་ལྟར་བཞེང་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་། དེ་རྗེས་གསས་ཁང་ནང་བཅུད་ཀྱི་བཀོད་པ་བསྟན་པ་ལ། གཉིས་པ་ནང་གི་བཅུད་ལས་སུ། །སྐུ་གདུང་སྐུ་གཟུགས་གསུང་རབ་གསུམ། །འགྲོ་བ་དྲང་པའི་བརྡའ་ཐབས་ཏེ། །གསུང་རབ་དཀྱིལ་འཁོར་རྗེས་སུ་འབྱུང་། །འདིར་ནི་བདེར་གཤེགས་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིས་སུ་བྲིས་དང་འབུར་དུ་བཏོད། །ལུགས་སུ་བླུགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ། །འགྲོ་བ་དྲང་པའི་བརྡའ་ཐབས་ཏེ། །དེ་ཡང་ཕྱི་ནང་རིམ་གསུམ་གྱིས། །གཙང་ཁང་དབུ་མའི་བཀོད་པ་ལ། །ཤར་ནས་ཞི་བའི་ལྷ་ཚོགས་བཞེངས། །བྱང་དུ་རྒྱས་པ་ནུབ་ནས་དབང་། །ལྷོ་ནས་གང་ལ་ཅི་འདུལ་ཏེ། ། མཚམས་བཞི་བདེར་གཤེགས་གཙོ་བོ་བཞི། །དེ་ལྟར་ཕྱི་སྣོད་ནང་བཅུད་ཀྱི། ཕོ་བྲང་གསས་ཁང་བཞེངས་ཚུལ་ལོ། །[10]ཞེས་གཙང་ཁང་དབུ་མའི་ཕྱོགས་བཞིར་རྟེན་ཇི་འདྲ་བཞེང་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བར་གྱི་ཁྱམས་ཁང་དང་སོ་མཚམས་ཀྱི་སྐྱ་རིས། ལྕགས་རིའི་སྒོ་བཞི་བཅས་ཀྱི་བཀོད་པ་ཞིབ་ཕྲ་བསྟན་པར་མ་ཟད། ལྷ་ཀླུ་གསུམ་གྱི་བཟོ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་། སོ་སོ་ར་ལས་ལ་འབད་དེ། ལྕགས་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ལྕགས་ཀྱང་བརྡུང་། མགར་མཁན་རྣམས་ཀྱི་མགར་ཀྱང་བྱས། ཤིང་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཤིང་ཡང་བཞོག རྡོ་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་རྡོ་ཡང་བཟོ། བླུགས་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་བླུགས་ཀྱང་བྱས། གསེར་དངུལ་མཁན་གྱིས་ཞུན་ཀྱང་ གཏང་། མཚོན་རྩི་མཁན་གྱིས་མཚོན་རྩིས་སྦྱངས། བྲིས་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་བྲིས་ཀྱང་བྱས། རྩིག་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་གཞི་རྨེང་རྩིགས། ཕུབ་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཐོག་ཀྱང་ཕུབ[11]ཅེས་ལྕགས་མཁན་དང་མགར་མཁན། ཤིང་མཁན། རྡོ་མཁན། བླུགས་མཁན། གསེར་དངུལ་མཁན། མཚོན་རྩི་མཁན། བྲིས་མཁན། རྩིག་མཁན་བཅས་གསས་ཁང་བཞེང་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་ལས་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཇི་ཙམ་ཡོད་ཚུལ་དང་རང་རང་གི་ལས་འགན་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཚུལ་སོགས་ཤིན་ཏུ་ནས་ཁ་གསལ་བར་བསྟན་པས། མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་བཟོ་རིག་དཔྱད་གཞིའི་རིན་ཐང་ནི་ཟུར་བལྟས་ལེབ་མཐོང་ལྟ་བུ་ཅི་ལ་མིན།
       དེ་ལྟར་ཁྱོན་པོད་བཅུ་གཉིས་དང་ལེའུ་དྲུག་ཅུ་རེ་གཅིག་ཡོད་པའི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེའི་རྣམ་ཐར་རྒྱས་མ་མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་ནང་དུ་འཁོད་པའི་བཟོ་རིག་པའི་ཤེས་བྱ་ནི་ཧ་ཅང་གི་རྒྱ་ཆེ་ལ་གཏིང་ཟབ་ཅིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། གོང་དུ་ཁོ་བོས་དཔེ་མཚོན་དུ་དྲངས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ག་ལ་ཚད། ལར་བཟོ་རིག་པའི་ཤེས་བྱ་ནི་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་རྣམ་ཐར་གྱི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་དེ་འབྲེལ་གྱི་བརྗོད་བྱ་ཇི་སྙེད་ཅིག་འཁོད་མོད་ཀྱང་། འདིར་སྒོ་གསུམ་གྱི་བཟོ་ལས་ལུས་བཟོའི་ཁོངས་སུ་འདུ་བའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་དོན་འགའ་དཔེ་མཚོན་དུ་དྲངས་ཏེ་ངོ་སྤྲོད་རགས་བསྡུས་བྱས་ཡོད། བཟོ་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་བྱ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོན་པའི་རྣམ་ཐར་གྱི་བརྗོད་དོན་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་བཏང་ཡོད་ཅིང་དེ་ནི་སྟོན་པའི་རྣམ་ཐར་རྒྱས་མའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་སུ་གྱུར་ཡོད་ལ། སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོའི་རྣམ་ཐར་རྒྱས་མ་མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ནི་བོན་ལུགས་ཙམ་མ་ཟད་བོད་ཀྱི་བཟོ་རིག་པ་སྤྱིའི་དཔྱད་གཞིར་རུང་བའི་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་བདེན་དཔང་བྱེད་ཐུབ་བོ། །

མཆན་འགྲེལ།
[1][2][3] «མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད།» གསུམ་པ། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༠ལོའི་ཟླ༩པའི་པར་ཐེངས་དང་པོ། ཤོག་ངོས༩༠ནང་གསལ། ཤོག་ངོས༡༠༠ནང་གསལ། ཤོག་ངོས༡༡༢ནང་གསལ།
[4][5][6][7] «མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད།» བརྒྱད་པ། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༠ལོའི་ཟླ་༩པའི་པར་ཐེངས་དང་པོ། ཤོག་ངོས༥༡༡དང༥༡༦ནང་གསལ། ཤོག་ངོས༥༤༣ནང་གསལ། ཤོག་ངོས༥༤༤ནང་གསལ།
[8][9][11] «མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད།» བཅུ་གཅིག་པ། [M] བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༠ལོའི་ཟླ༩པའི་པར་ཐེངས་དང་པོ། ཤོག་ངོས༡༦༠ནང་གསལ། ཤོག་ངོས༡༦༠ནས༡༦༢དང༡༦༥ནས༡༦༧ནང་གསལ། ཤོག་ངོས༡༦༧ནང་གསལ།

རྩོམ་ཁུངས། ༢༠༢༣ལོའི«བོད་ལྗོངས་སྒྱུ་རྩལ་ཞིབ་འཇུག»དུས་དེབ་བཞི་པ།